Kandydoza pochwy jest powszechnie występującą w populacji kobiet dolegliwością. Atakuje, gdy dochodzi do zachwiania naturalnej flory bakteryjnej pochwy, która stanowi barierę ochronną, oraz obniżenia odporności organizmu. W leczeniu stosuje się domowe rozwiązania, które uzupełniają terapię specjalistyczną.

Czym jest kandydoza pochwy i co ją wywołuje?

Drożdżakowe zapalenie pochwy jest nieprawidłowością związaną z zaburzeniem biocenozy pochwy u kobiet. Kandydoza pochwy to infekcja grzybicza wywołana przez drożdżaki z rodzaju Candida. Przeważnie czynnik etiologiczny stanowią Candida albicans (odpowiada za 70–90% zakażeń) i nieco rzadziej Candida glabrata, Candida tropicalis lub Candida krusei.

Kandydoza pochwy i sromu występuje u 20–25% kobiet w wieku rozrodczym. Szacuje się, iż 3/4 kobiet przynajmniej raz w życiu doświadczyło grzybiczego zapalenia pochwy, zaś u 5–8% kobiet zostanie rozpoznana nawrotowa postać schorzenia. Nawracający charakter kandydozy stwierdza się, gdy choroba pojawia się ponad czterokrotnie w ciągu roku.

Przyczyny powstawania kandydozy pochwy

Kandydoza pochwy nie jest przenoszona drogą płciową. Ma zazwyczaj postać zakażeń endogennych, gdyż wywołujące je drożdżaki występują w obrębie naturalnej mikroflory pochwy. Czynnikami predysponującymi do rozwoju choroby są m.in.: nadmierna potliwość, uszkodzenie bariery nabłonkowej, cukrzyca, zaburzenia endokrynologiczne, długotrwałe stosowanie antybiotyków o szerokim spektrum działania, stany obniżonej odporności organizmu, choroby nowotworowe, patologie w obrębie żeńskiego narządu płciowego, AIDS, zabiegi chirurgiczne w obrębie narządu rodnego (stan po wycięciu macicy), ogólne i miejscowe stosowanie kortykosteroidów oraz leczenie immunosupresyjne. 

Do rozwoju kandydozy pochwy przyczynić się mogą ponadto: nieprawidłowa dieta, niedożywienie, niedobory witaminy A, B1, B2 lub żelaza, alkoholizm i choroby krwi. Nie bez wpływu jest stosowanie mechanicznych środków antykoncepcyjnych, brak higieny, ale także przesadna higiena, wczesne rozpoczęcie współżycia, częste współżycie i ryzykowne zachowania seksualne. Kobiety ciężarne są szczególnie narażone na infekcje ze względu na zmiany w gospodarce hormonalnej, spadek odporności, zaburzenia naturalnej mikroflory pochwy oraz zaburzenia tolerancji glukozy. Rozwojowi choroby sprzyja mikroklimat występujący w pochwie. Drożdżaki bardzo łatwo i szybko namnażają się na wilgotnej, ciepłej i bogatej w składniki odżywcze błonie śluzowej pochwy.

Objawy kandydozy pochwy

Kandydoza pochwy może dawać takie objawy, jak: uporczywy świąd, pieczenie i bolesność okolicy sromu (w szczególności podczas stosunku płciowego lub oddawania moczu) oraz upławy o nieprzyjemnym zapachu. U chorych zauważa się podwyższoną temperaturę ciała. Charakterystycznymi symptomami są także zaczerwienienie, obrzęk, śluzowate grudkowate naloty o białym kolorze i ciemnoczerwony rumień na błonie śluzowej warg sromowych.

Specjalistyczne leczenie kandydozy pochwy

Możliwości terapeutyczne grzybiczego zakażenia dróg rodnych w ostatnich latach znacznie wzrosły. Leczenie kandydozy pochwy opiera się na farmakoterapii. Najczęściej stosowanymi środkami są preparaty z antybiotykami polienowymi (nystatyna) albo lekami azolowymi, takimi jak: ekonazol, klotrimazol, ketokonazol, fentikonazol, mykonazol, tiokonazol, terkonazol i flukonazol. Są one wykorzystywane do leczenia miejscowego. Mogą mieć postać globulek, tabletek, maści lub kremów. W przypadku braku efektów wprowadza się leczenie przeciwgrzybiczymi środkami o ogólnoustrojowym działaniu. W profilaktyce nawracających grzybiczych zakażeń wartościowym uzupełnieniem są preparaty dopochwowe zawierające hialuronian. Powoduje on naturalną aktywację mechanizmów przeciwzapalnych organizmu, prowadząc do regeneracji uszkodzonego nabłonka pochwy.

Pomocne w leczeniu kandydozy pochwy jest stosowanie środków zawierających bakterie probiotyczne, które przywrócą równowagę w biocenozie mikroflory pochwy. Najlepiej sprawdzają się środki zawierające szczep Lactobacillus, który wykazuje cechy podobne dla prawidłowej flory pochwy.

Domowe sposoby leczenia kandydozy pochwy

Leczenie naturalne tylko wspomaga specjalistyczne. Należy przestrzegać zasad higieny osobistej, m.in. często zmieniać bieliznę. Do osuszania miejsc intymnych trzeba używać osobnego ręcznika. Do mycia dobrze sprawdzają się płyny przeznaczone do higieny intymnej, zawierające w składzie pałeczki kwasu mlekowego. Najlepiej zrezygnować ze stosowania myjek czy gąbek, które mogą być źródłem grzybów. Zaleca się noszenie bawełnianej bielizny. Niewskazane jest uczęszczanie na basen czy saunę. Podczas menstruacji lepiej używać podpasek. 

Warto wprowadzić dietę przeciwgrzybiczą, która obejmuje zalecenia dietetyczne uwzględniające głównie eliminację cukrów prostych, drożdży i antygenów grzybów. Pozytywne efekty przyniesie stosowanie częstych podmywań lub półkąpieli z dodatkiem ziół. Doskonale sprawdza się nagietek, napar z krwawnika, rumianek, szałwia i liść pokrzywy. W domowym leczeniu kandydozy pochwy zastosowanie mają też ocet jabłkowy, woda utleniona i olejek herbaciany.

Bibliografia:

1. Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm A., Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, „Farmacja Polska”, 2010, 66(8), s. 539–543.

2. Trebon M., APTEKA PANA BOGA. Porady i praktyka stosowania ziół leczniczych, Warszawa, Ex Libris, 2011.

3. Gałęcka M., Szachta P., Nawrotowe grzybice i bakteryjne zapalenia pochwy – charakterystyka przyczyn oraz możliwości terapeutycznych i profilaktycznych, „Forum Zakażeń”, 2013, 4(2), s. 121–125.

4. Haberek M., Mierzyński R., Leszczyńska-Gorzelak B., Oleszczuk J., Kandydoza pochwy i sromu, „Zakażenia”, 2007, 7(2), s. 78–81.

5. Kuthan R., Kandydoza pochwy i sromu, „Gabinet Prywatny”, 2014, 21(3), s. 27–32.

6. Perenc M., Zakażenia grzybicze pochwy i sromu w praktyce lekarza rodzinnego, „Lekarz Rodzinny”, 2007, 12(3), s. 316–322.

7. Kotarski J., Drews K., Maleszka R. i wsp., Stanowisko zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie leczenia ostrego i nawrotowego grzybiczego zapalenia pochwy i sromu – stan wiedzy na 2008 rok, „Ginekologia Polska”, 2008, 79, s. 638–652.

8. Ilkit M., Guzel A., The epidemiology, pathogenesis, and diagnosis of vulvovaginal candidiosis: a mycological prospective, “Clinical Microbiology Reviews”, 2011, 37(3), s. 250–261.