Kamienie kałowe są ciężką postacią zaparć. Przyczyną ich powstawania jest niewłaściwa dieta oraz siedzący tryb życia. Problem ten najczęściej dotyczy osób w starszym wieku, przewlekle chorych i unieruchomionych, choć kamienie mogą wystąpić w każdej grupie wiekowej, nawet u dzieci. 

Przyczyny powstawania kamieni kałowych

Kamienie kałowe są zbitymi masami stolca, które gromadzą się w końcowym odcinku jelita grubego, czyli w odbytnicy. Swoim wyglądem przypominają kamienie, stąd ich nazwa. Są twarde i pozbawione wody, co powoduje trudności w ich wydaleniu za pomocą normalnych ruchów perystaltycznych jelit. Zaparcia trwają kilka dni, a niekiedy znacznie dłużej. Jest to sytuacja niebezpieczna dla zdrowia, gdyż kamienie kałowe mogą wywoływać stan zapalny jelita grubego, a także doprowadzić do powstania hemoroidów, czy uchyłków.

Kamienie kałowe w większości przypadków dotyczą osób w podeszłym wieku, u których procesy przemiany materii ulegają spowolnieniu. Najczęstszą przyczyną kamieni kałowych jest siedzący tryb życia, brak regularnej aktywności fizycznej, długotrwałe unieruchomienie (np. ze względu na stan zdrowia) oraz nieprawidłowa dieta, która jest uboga w błonnik pokarmowy i płyny, a bogata w słodycze i produkty wysoko przetworzone. Ten rodzaj zaparć może wystąpić również u osób z:

• otyłością,
  
• zaburzeniami hormonalnymi, np. z niedoczynnością tarczycy,
  
• zaburzeniami gospodarki jonowej (np. niedobór potasu, nadmiar wapnia),
  
• guzami jelita lub innymi mechanicznymi przeszkodami w obrębie jelit,
  
• nadużywających środków przeczyszczających, które skutkują rozleniwieniem jelit,
  
• zażywających leki, które spowalniają perystaltykę jelit (np. morfina).
  

Objawy kamieni kałowych

Podstawowym objawem obecności kamieni kałowych jest brak wypróżnienia przez kilka lub kilkanaście dni mimo parcia na stolec. Często pojawia się jedynie wyciek wodnistej wydzieliny z odbytu. Zaparciom towarzyszą: bóle brzucha, wzdęcia, spadek apetytu, ból w okolicy odbytu, nudności i wymioty. 

Próby oddania stolca powodują podrażnienia błony śluzowej jelit. W konsekwencji może dojść do tworzenia się owrzodzeń oraz do krwawień z odbytu. Powikłaniami po kamieniach kałowych mogą być: żylaki odbytu (potocznie nazywane hemoroidami), wypadnięcie odbytu, powstanie uchyłków jelit.

Kamienie kałowe: jak oczyścić z nich jelita?

Kamienie kałowe można usunąć stosują domowe sposoby. Najskuteczniejszym sposobem na pozbycie się tej przykrej dolegliwości jest oczyszczenie jelita grubego poprzez wykonanie wlewki doodbytniczej, czyli lewatywy. W aptekach dostępne są zestawy do samodzielnego jej przeprowadzenia. Lewatywa polega na wprowadzeniu do odbytu ciepłej wody, której temperatura nie powinna przekraczać 40 stopni Celsjusza. W zwalczaniu kamieni kałowych oraz w profilaktyce zaparć ważną rolę odgrywa również:

• stosowanie diety bogatej w błonnik pokarmowy, czyli jedzenie pełnoziarnistych produktów zbożowych, takich jak: kasza gryczana, kasza jęczmienna, pieczywo razowe, płatki owsiane, otręby pszenne, brązowy ryż, ciemne makarony, a także świeżych i nieobranych warzyw oraz owoców,
  
• przyjmowanie dużych ilości płynów, zwłaszcza niegazowanej wody mineralnej oraz naparów z siemienia lnianego, które mają korzystny wpływ na perystaltykę jelit,
  
• unikanie siedzącego trybu życia i regularna aktywność fizyczna (np. energiczne spacery, basen, jazda na rowerze),
  
• przyjmowanie probiotyków zawartych w produktach spożywczych, takich jak jogurty oraz kefiry lub w postaci preparatów dostępnych w aptekach.

Skąd się biorą kamienie w ciele człowieka? Dowiesz się tego z filmu:

Farmakologiczne metody zwalczania kamieni kałowych

Przy przedłużających się zaparciach i braku skuteczności domowych sposobów na pozbycie się kamieni kałowych należy zgłosić się do lekarza. W leczeniu farmakologicznym zastosowanie mają m.in. środki zmiękczające masy kałowe (np. parafina, makrogole, laktuloza), które powodują ich rozrzedzenie, a tym samym łatwiejsze i szybsze wypróżnienie. 

Wykorzystuje się również środki działające drażniąco na jelito grube (np. czopki glicerynowe) oraz środki przeczyszczające (np. bisacodyl). Tych ostatnich nie należy nadużywać, gdyż prowadzi to do rozleniwienia jelit, czego skutkiem jest nasilenie się zaparć.

W przypadku niewystarczalności i nieskuteczności tych działań konieczne jest mechaniczne usunięcie stolca przeprowadzane przez chirurga w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym lub w miejscowym. Zabieg polega na usunięciu kamieni kałowych za pomocą kleszczy chirurgicznych, które służą do rozkruszania odwodnionego i twardego stolca.