Głożyna pospolita to roślina o długiej historii. W starożytnych Chinach jej owoce wykorzystywane były w celach rytualnych i do wyrobu wina. Stanowią ważny składnik tradycyjnej kuchni chińskiej. Podkreśla się także ich korzystny wpływ na zdrowie. Przypisuje się im działanie ogólnie wzmacniające organizm. Zalecane dzienne spożycie owoców jujuby pospolitej wynosi do 12 sztuk.
Głożyna pospolita – wiadomości ogólne
Głożyna pospolita (z łac. Ziziphus jujuba Mill.) to gatunek rośliny należący do rodzaju głożyna (z łac. Ziziphus Mill.) i rodziny szakłakowate (z łac. Rhamnaceae L.). Może mieć postać niewysokiego drzewa lub krzewu. Roślina dorasta do 8 m wysokości. Zwyczajowo określana jest jako jujuba pospolita, daktyl czerwony lub chiński. Roślina porasta tereny południowej Europy, Chin, Indii, Himalajów. Owoce jujuby pospolitej to żywność funkcjonalna – oprócz wartości odżywczych wpływają korzystnie na samopoczucie i zdrowie fizyczne.
Głożyna pospolita – surowiec leczniczy
Głożyna pospolita ma liczne właściwości prozdrowotne. Surowiec leczniczy stanowią owoce, które osiągają około 25 mm długości, mają czerwonawy kolor i kulisty lub podłużny kształt. Dojrzewają na bezlistnej już jujubie późną jesienią, a nawet w okresie zimowym. W smaku podobne są do jabłek i mają lekko mączystą konsystencję.
Owoce jujuby pospolitej to doskonałe źródło niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu witamin i składników mineralnych. W 100 g znajdują się witaminy: A (125 mg), C (300 mg), B2 (0,18 mg), B1 (0,1 mg), B3 (2,8 mg) i śladowe ilości witaminy B6, oraz składniki mineralne, takie jak m.in.: wapń (130 mg), fosfor (168 mg), żelazo (3,5 mg), sód (12 mg), potas (1050 mg) i niewielkie ilości cynku czy magnezu. W owocach suszonych znajdują się alkaloidy, flawonoidy, triterpeny, saponiny.
Zioła - przy jakich dolegliwościach warto o nich pamiętać? Zobaczcie na filmie:
Głożyna pospolita – właściwości i zastosowanie lecznicze
Owoce jujuby pospolitej wykorzystywane są zwłaszcza w tradycyjnej medycynie chińskiej. Wykazują pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego, co przejawia się głównie w intensyfikowaniu procesu trawienia – przyspieszają perystaltykę jelit i pasaż treści przez przewód pokarmowy, likwidują zaparcia, zwiększają masę stolca. Ze względu na zawartość błonnika owoce poleca się jako składnik diety osób o nadmiernej masie ciała, gdyż zmniejszają uczucie głodu, obniżają stężenie glukozy we krwi, regulują rytm wypróżnień.
Jujuba podnosi odporność i usprawnia oczyszczanie organizmu z toksyn. Owoce regulują pracę wątroby i wspomagają łagodzenie objawów zapalenia tego narządu. Wykazują działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, antyoksydacyjne, uspokajające, poprawiające nastrój, odświeżające. Znajdują zastosowanie w stanach napięcia nerwowego. Pomocne są w przypadku problemów z zasypianiem. Mają pozytywny wpływ na komórki nerwowe, przez co usprawniają mechanizmy kojarzenia i zapamiętywania. Działanie synergistyczne wobec właściwości sedatywnych (działających na ośrodkowy układ nerwowy) owoców jujuby pospolitej wykazuje 5-HTP (5-hydroksytryptofan). Z kolei ze względu na zawartość terpenów owoce mogą przeciwdziałać miażdżycy.
Głożyna pospolita – gdzie można ją kupić?
Owoce jujuby pospolitej możliwe są do nabycia w niektórych sklepach ze zdrową żywnością, orientalnych, dużych sklepach spożywczych czy w sprzedaży internetowej. Przeważnie dostępne są w formie suszonej, a sporadycznie świeże. Opakowanie 100 g suszonych owoców jujuby to koszt około 15 zł. Dodatkowo z owoców głożyny pospolitej produkuje się soki.
Wykorzystywane są też przez przemysł farmaceutyczny jako składniki środków poprawiających funkcjonowanie wątroby. W sprzedaży znajduje się też ekstrakt z daktyli chińskich. Za zestaw 10 opakowań po 50 ml zapłaci się około 370 zł. Za najbardziej cenny składnik ekstraktu uważa się adenozynomonofosforan (cAMP), który wzmacniania sygnał międzykomórkowy, wpływając na impulsy przewodzące wewnątrz komórki.
Głożyna pospolita w sztuce kulinarnej
Jujuba pospolita jest powszechnie wykorzystywana w sztuce kulinarnej w Chinach. Owoce stanowią składnik pasty będącej nadzieniem do zongzi, czyli ryżowych placuszków. Przygotowuje się je na Święto Smoczych Łodzi. To jedno z najważniejszych świąt w tradycyjnym kalendarzu chińskim, które obchodzi się piątego dnia piątego miesiąca. Owoce jujuby pospolitej obok m.in. nasion lotosu, kasztanów, czerwonej fasoli, orzechów włoskich dodawane są do kleiku ryżowego laba. Danie spożywane jest pod koniec roku księżycowego. Owoce mogą być też z powodzeniem jedzone na surowo samodzielnie lub dodane do owsianki, jogurtu, sałatki. Z kolei zmielone po wysuszeniu wykorzystać można jako substytut kawy.
Wartość odżywcza suszonych owoców jujuby pospolitej
Wartość odżywcza suszonych owoców jujuby pospolitej w 100 g produktu przedstawia się następująco:
- wartość energetyczna – 281 kcal,
- białko – 4,7 g,
- tłuszcz – 0,5 g,
- węglowodany – 72,6 g,
- błonnik – 6 g.
Bibliografia:
1. G. Burnie, Botanica. Rośliny ogrodowe, Könemann, 2005.
2. H. Kwon, I.H. Jung, Yi J.H. i wsp., The Seed of Zizyphus jujuba var. spinosa Attenuates Alzheimer's Disease-Associated Hippocampal Synaptic Deficits through BDNF/TrkB Signaling, „Biological and Pharmaceutical Bulletin”, 2017, 40(12), s. 2096–2104.
3. Q.H. Gao, C.S. Wu, M. Wang, The jujube (Ziziphus jujuba Mill.) fruit: a review of current knowledge of fruit composition and health benefits, „Journal of Agricultural and Food Chemistry”, 2013, 61(14), s. 3351–3363.