Prawa pacjenta. Ustawa i Rzecznik Praw Pacjenta
Prawa pacjenta są zapisane w konstytucji oraz umowach międzynarodowych. Regulują je m.in.:
- Karta praw pacjenta, która obowiązuje od 1984 roku;
- Deklaracja Promocji Praw Pacjenta w Europie z 1994
- Europejska Karta Praw Pacjenta
- Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. z 1977 r. nr 38, poz. 167; dalej jako: Pakt)
- Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 (ratyfikowana przez Polskę 2 października 1992).
W Polsce prawa pacjenta reguluje ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 2008 roku.
Czytaj także: 11 najważniejszych praw pacjenta
Prawa pacjenta. Jakie świadczenia i informacje?
Zgodnie z obowiązującym prawem każdy pacjent ma prawo do:
- świadczeń zdrowotnych – oznacza to tyle, że placówka, w której jesteśmy leczeni ma obowiązek udzielić nam pomocy zgodne z najnowszą wiedzą medyczną, jeśli nasz stan zagraża życiu musi to być pomoc natychmiastowa;
- informacji – lekarz ma obowiązek poinformować chorego o jego obecnym stanie zdrowia;
- zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych - jeśli stosowany przez chorego lek wywołuje działania niepożądane, które nie zostały wymienione z w ulotce, chory ma prawo to zgłosić np. osobom wykonującym zawód medyczny, Prezesowi Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych lub podmiotowi odpowiedzialnemu za wprowadzenie danego środka na rynek;
- tajemnicy informacji – każdego lekarza obowiązuje tajemnica lekarska, nie może ono opowiadać osobom postronnym o stanie zdrowia danego pacjenta;
- wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych - pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na wykonanie zabiegu czy podania leku, może także odmówić. Zarówno zgoda, jak i odmowa muszą być wyrażone na piśmie.
- poszanowania intymności i godności pacjenta – oznacza to, że pacjent ma prawo do leczenia bólu, do poszanowania godności, a także do umierania w spokoju;
- dokumentacji medycznej - każdy chory ma prawo wglądu w swoją dokumentację medyczną, ma prawo wiedzieć, jak był leczony i jakich innych świadczeń mu udzielono. W przypadku śmierci pacjenta dokumentacja medyczna jest udostępniana osobie, którą zmarły wskazał za życia lub osobie, która w chwili zgonu pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym;
- zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza - każdy chory ma prawo odmówić proponowanego mu leczenia, a także nie zgodzić z orzeczeniem czy opinią lekarza. W takich sytuacjach chory może zgłosić swój sprzeciw do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta, za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta. chory ma na to 30 dni od dnia wydania opinii albo orzeczenia przez lekarza orzekającego o stanie zdrowia pacjenta. Sprzeciw musi być uzasadniony;
- poszanowania życia prywatnego i rodzinnego – każdy chory ma prawo do kontaktu z najbliższą rodziną, a także do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej;
- opieki duszpasterskiej;
- przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie.
Prawa pacjenta w czasie pandemii
Rozprzestrzenianie się pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 spowodowało, że nasza codzienność bardzo się zmieniła. Najwięcej trudności sprawia dostanie się do lekarza. Na działającą od kilku lat infolinię Rzecznika Praw Pacjenta dzwoni coraz więcej osób, które skarżą się, że z powodu koronawirusa ich prawo do opieki medycznej jest łamane.
Osoby, które dzwonią na specjalna infolinię skarżą się na odwoływanie terminów u lekarzy orzeczników ZUS, problemy z wykonaniem badań okresowych, bez których pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy. Niektórzy pytają także, czy przymusowa kwarantanna nie narusza ich praw.
Mimo że wszystkie wyżej wymienione prawa pacjenta dalej obowiązują, to nadzwyczajna sytuacja, w której się znajdujemy spowodowała, że ich "realizacja" wygląda nieco inaczej.
Czytaj także: Co gwarantuje Karta Praw Pacjenta?
Tam, gdzie jest to możliwe chorzy powinni korzystać z telefonicznych porad (lekarze zgodnie podkreślają, że w ogromnej większości przypadków wizyta w placówce wcale nie jest konieczna). W ten sposób można nie tylko skonsultować swój problem, ale także dostać receptę w sytuacji, gdy kończą nam się leki, a terapia nie może zostać przerwana. Wizyta u lekarza czy na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym powinna mieć miejsce tylko w naprawdę uzasadnionych przypadkach. Takie zasady będą obowiązywały dopóki pandemia nie zacznie się wyciszać.
Jakie prawa mają pacjenci w śpiączce? Dowiesz się tego z filmu: