Słodkie napoje, napoje gazowane - dzieci je uwielbiają, ponieważ są słodkie i smaczne. Niestety smak nie idzie w parze z jakością, bowiem w słodkich napojach znajdziemy całe morze cukru oraz substancji konserwujących, aromatów oraz barwników, które z naturalnymi składnikami nie mają nic wspólnego.

W ramach akcji Żółtego talerza Kulczyk Foundation rodzice i dzieci są zachęcani do picia wody. Dlaczego wody, skoro nie jest ona źródłem ani energii, ani makroskładników (białka, tłuszczów czy węglowodanów)?

Woda przede wszystkim

Otóż woda w organizmie pełni wiele ważnych funkcji. Stanowi odpowiednie środowisko dla wszystkich procesów życiowych. Od jej zawartości w ślinie, soku żołądkowym i soku jelitowym zależy formowanie kęsów pożywienia, przesuwanie treści pokarmowej w przewodzie pokarmowym oraz właściwe działanie enzymów trawiennych. Dzięki wodzie odbywa się transport substancji odżywczych, enzymów, hormonów i produktów przemian materii. Woda w organizmie bierze też udział w procesie regulacji temperatury ciała. W przypadku wysokiej temperatury otoczenia, gorączki lub intensywnego wysiłku fizycznego nadmiar ciepła jest usuwany przede wszystkim poprzez parowanie w postaci potu.

Polecamy: Co się dzieje w naszym organizmie po spożyciu napojów gazowanych?

Ciekawostki:

• Nasz mózg składa się w 90% z wody, w kościach jest jej 25%, a w tkance tłuszczowej 10-25%.

• Wodę z organizmu wydalamy nie tylko z moczem, ale również przez skórę i płuca.

• Zapotrzebowanie na wodę wzrasta nie tylko podczas upałów lub aktywności fizycznej, ale również podczas przebywania na dużych wysokościach, np. w górach.

Zalecenia ilościowe na płyny ogółem (obejmują wszystkie źródła pokarmowe) według norm IŻŻ (2017) dla dzieci 7-9 lat wynoszą 1,75 litra na dobę. To właśnie woda powinna być napojem wybieranym do ugaszenia pragnienia, ale nie tylko - powinno się spożywać ją do posiłków jak również to najbezpieczniejszy wybór do popicia leków - w zasadzie powinna być produktem pierwszego wyboru, po który sięgają dzieci.

Warto wiedzieć: WHO bije na alarm - picie słodkich napojów zwiększa ryzyko śmierci

Co poza wodą?

Oczywiście, że dzieci będą chciały czasem napić się czegoś poza wodą. Co wtedy można im podać? Zaleca się:

• Soki owocowe, warzywne i owocowo-warzywne,

• Herbaty (owocowe, czarne, zielone, ziołowe),

• Mleko i napoje mleczne.

Warto jednak pamiętać, że wyżej wymienione napoje w przeciwieństwie do wody charakteryzują się pewną wartością odżywczą. Zwykle dostarczają one energii, głównie w postaci cukrów: fruktozy, sacharozy czy laktozy . Mogą być też źródłem białka i tłuszczu (mleko i napoje mleczne). Soki owocowe lub niektóre napoje owocowe są również źródłem witamin (szczególnie witaminy C i beta-karotenu) oraz składników mineralnych (głównie potasu). Przeciętnie taki sok lub napój zawiera około 40-60 kcal na 100 ml, co daje średnio 100 – 150 kcal w szklance. Warto pamiętać, że mleko i napoje mleczne (w tym kakao naturalne przygotowane na mleku) są ważnym dla rosnącego organizmu źródłem wapnia, którego często brakuje w diecie dzieci. Herbata czarna czy zielona jest źródłem kofeiny, której nadmierne spożycie może powodować rozdrażnienie i nadpobudliwość dlatego lepszym wyborem dla dzieci jest herbata owocowa bez dodatku cukru.

Ciekawostki:

• W niewielkich ilościach kofeina poprawia pamięć i koncentrację, jednak w większej ilości 100-400 mg może powodować nerwowość i drżenie mięśni, a w bardzo dużych nawet śmierć (10 g).

• Czarna herbata zawiera prawie dwa razy więcej kofeiny niż herbata zielona.

• W słodkich napojach znajduje się bardzo dużo cukru, a w energetyzujących dodatkowo jeszcze znajdziemy także kofeinę, która w większej ilości 100-400 mg może powodować nerwowość i zaburzenia rytmu serca.

Polecamy: Cała prawda o napojach gazowanych: jak powstają, ile zawierają cukru. Skład gazowanych napojów

Jakich składników lepiej unikać?

Lista substancji dodatkowych , których powinni wystrzegać się dorośli oraz dzieci jest długa. Niezalecane w żywieniu dzieci, a często występujące w napojach to:

• barwniki: tartrazyna (E102), żółcień chinolinowa (104), żółcień pomarańczowa (110), azorubina (122), czerwień koszenilowa (124), czerwień allura (129)

• konserwanty: benzoesan sodu (E211), kwas ortofosforowy (E338),

• substancje słodzące, np. aspartam (E951), acesulfam K (E950), cyklaminiany (E952);

To zaledwie część niebezpiecznych substancji, które mają wpływ na organizm i samopoczucie i których lepiej się wystrzegać.

Opracowane: dr hab. Anna Harton, SGGW w Warszawie, ekspert programu „Żółty Talerz” oraz dr hab. Joanna Myszkowska-Ryciak, SGGW w Warszawie, ekspert programu „Żółty Talerz.