Szybkie leczenie i rozpoczęcie procesu rehabilitacji może mieć znaczący wpływ na powrót do zdrowia pacjenta po udarze pnia mózgu. Warto poznać przyczyny i czynniki ryzyka jego wystąpienia, a także wiedzieć, jak go rozpoznać i jakie leczenie jest właściwe do odzyskania sprawności po udarze.

Udar pnia mózgu – jakie są jego przyczyny i objawy?

Udar pnia mózgu może mieć złożone objawy i być trudny do zdiagnozowania. Osoba może mieć zawroty głowy i problemy z równowagą – osłabienie, drętwienie po jednej stronie ciała lub obu stronach. Mogą również pojawić się porażenia w rękach lub nogach. Objawy te zwykle występują razem. Udar pnia mózgu może powodować podwójne widzenie, niezrozumiałą mowę i obniżony poziom świadomości.

Inne częste objawy udaru pnia mózgu obejmują:

• trudności w oddychaniu,
  
• trudności w mówieniu,
  
• problemy z żuciem i połykaniem.

Każdy może doświadczyć udaru pnia mózgu, ale ryzyko wzrasta wraz z wiekiem. Osoby w wieku powyżej 65 lat stanowią 2/3 wszystkich przypadków udaru. Czynniki ryzyka są takie same, jak w przypadku udarów mózgu, w tym: wysokie ciśnienie krwi, wysoki cholesterol, cukrzyca, choroby serca, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, a także palenie tytoniu, brak aktywności fizycznej czy nadużywanie alkoholu.

Udar pnia mózgu może być spowodowany skrzepliną lub krwotokiem. Istnieją jego dwa rodzaje. Najczęstszym jest udar niedokrwienny, który jest spowodowany skrzepliną krwi, choć mogą być też inne przyczyny ograniczenia przepływu krwi przez daną tętnicę. W tętnicy, która dostarcza krew do określonego obszaru mózgu, może ulokować się skrzep. Tworzy się w innym miejscu organizmu i może przemieszczać się przez naczynia krwionośne do mózgu. Kiedy krew nie może dostać się do części mózgu, powoduje obumarcie tkanki mózgowej z powodu braku tlenu. Drugi rodzaj nazywany jest udarem krwotocznym. Powstaje wtedy, gdy pęknie naczynie krwionośne w mózgu i spowodowane jest zbyt dużym ciśnieniem krwi. Ponieważ udary mózgu nie wpływają zwykle na zdolność mowy, chory może w pełni uczestniczyć w terapii rehabilitacyjnej. Większość powikłań schorzenia ma charakter motoryczny, a nie poznawczy. Podwójne widzenie i zawroty głowy w przypadku łagodnego lub umiarkowanego udaru mózgu zazwyczaj ustępują po kilku tygodniach leczenia.

Leczenie udaru pnia mózgu

W przypadku udaru niedokrwiennego pierwszą linią leczenia jest rozpuszczenie lub usunięcie skrzepu. Jeśli uda się go zdiagnozować, można podać leki przeciwzakrzepowe. Jeśli to możliwe, należy zastosować cewnik w celu usunięcia skrzeplin w procedurze zwanej embolektomią. W niektórych przypadkach wykorzystywana jest angioplastyka i stentowanie, w celu rozszerzenia tętnicy.

W przypadku udaru krwotocznego należy zatamować krwawienie. W tym celu w tętniakach czasami umieszcza się klips. Może być konieczne stosowanie leku w celu zmniejszenia krzepnięcia krwi. Leki należy podawać w ciągu trzech godzin od pierwszego wystąpienia objawów udaru pnia mózgu.

Po przebyciu choroby zalecana jest rehabilitacja poudarowa, która przywraca sprawność. Powinna być ona prowadzona od samego początku zachorowania i dobrana indywidualnie do potrzeb osoby dotkniętej udarem. Rozpoczyna się od ćwiczeń biernych w łóżku i stopniowo przybiera na intensywności, przywracając pacjentowi niezależność w codziennym życiu.

Udar pnia mózgu – rokowania

Udar pnia mózgu może być przyczyną poważnych problemów zdrowotnych. Stosowanie długotrwałej farmakoterapii i rehabilitacji może być konieczne. Fizykoterapia może ułatwić odzyskiwanie umiejętności motorycznych, a terapia mowy pomoże odzyskać kontrolę nad sposobem mowy i odruchem połykania. Ryzyko wystąpienia udaru mózgu można zmniejszyć poprzez dietę o niskiej zawartości tłuszczu i niskiej zawartości sodu, bogatą w owoce, warzywa i ryby. Ponadto należy regularnie ćwiczyć, nie palić tytoniu i nie nadużywać alkoholu.

Najważniejszym czynnikiem w rokowaniu udaru mózgu u pacjenta jest czas. Im szybciej rozpozna się objawy i im szybciej uzyska się leczenie, tym większa jest szansa wyzdrowienia. Jeśli przepływ krwi do mózgu zostanie wyregulowany w ciągu kilku godzin, a lekarze wykorzystają szerszy zakres zabiegów, chorzy zyskają większą szansę na przeżycie.

Udar pnia mózgu – jakich skutków zdrowotnych należy się spodziewać?

Udar mózgu może powodować utratę poczucia zapachu i smaku. Około 1% osób cierpiących na udar mózgu doświadcza psychozy w postaci halucynacji lub złudzeń. Inne powikłania obejmują śpiączkę i stan wegetatywny, w którym całe ciało, z wyjątkiem mięśni oczu, jest sparaliżowane. Komunikacja odbywa się za pomocą ruchów gałek ocznych.

Inne zmiany, które mogą wystąpić po udarze mózgu, to:

• problemy z oddychaniem,
  
• dysfagia – problem z połykaniem spowodowany osłabieniem lub utratą czucia na języku, ustach, podniebieniu lub gardle,
  
• problemy sercowo-naczyniowe,
  
• utrata słuchu.