Stan przedzawałowy nie jest wyrokiem, ponieważ, inaczej niż w przypadku zawału, nie doszło jeszcze do obumarcia komórek mięśnia sercowego. Odpowiednio zdiagnozowany i leczony może się wycofać.

Co to jest stan przedzawałowy?

Stan przedzawałowy jest często skutkiem dławicy piersiowej. Polega on, podobnie jak zawał, na ostrej wieńcowej niewydolności serca, w wyniku której mięsień sercowy jest niedostatecznie zaopatrywany w tlen. Stan przedzawałowy od zawału odróżnia to, że nie dochodzi w nim do śmierci komórek mięśniowych pompy krwi.

Jakie przyczyny wywołują stan przedzawałowy?

Bezpośrednią przyczyną stanu przedzawałowego jest zbyt mała ilość tlenu docierającego do serca. Dochodzi do tego w przebiegu choroby niedokrwiennej serca, najczęściej w związku z zaawansowaną miażdżycą naczyń krwionośnych. Przyczyny które mogą wywołać stan przedzawałowy, to:

• zwężenie tętnicy na skutek pokrycia blaszką miażdżycową, a nawet zamknięcie jej światła,
  
• pękniecie blaszki miażdżycowej prowadzące do krwotoku i powstania skrzepu zatykającego tętnicę,
  
• zakrzep powstały na bazie blaszki miażdżycowej,
  
• choroba zakrzepowa prowadząca do powstania zatoru, który wędruje do serca,
  
• duży przerost mięśnia sercowego,
  
• zmiany zapalne tętnic wieńcowych przebiegające w niektórych chorobach,
  
• uraz,
  
• nadużywanie niektórych substancji, szczególnie łączenie stymulantów z dużym wysiłkiem fizycznym.
  

Miażdżyca, która jest najczęstszą przyczyną stanu przedzawałowego, rozwija się powoli, z reguły na skutek nieprawidłowego stylu życiu. Nadmierny poziom cholesterolu (nieodpowiednia, zbyt tłusta dieta) i brak aktywności fizycznej prowadzą do odkładania się w naczyniach krwionośnych blaszki miażdżycowej.

Stan przedzawałowy – czynniki ryzyka

Do najczęstszych czynników ryzyka stanu przedzawałowego należą:

• wiek (mężczyźni 32–50 lat, kobiety 45–75 lat),
  
• palenie tytoniu,
  
• nadciśnienie,
  
• wysoki poziom cholesterolu,
  
• niedobory witamin z grupy B,
  
• osobowość typu A,
  
• cukrzyca,
  
• marskość wątroby,
  
• predyspozycje rodzinne,
  
• przebyte wcześniej zawały serca.
  

Jak rozpoznać stan przedzawałowy? Symptomy

Najczęstsze symptomy stanu przedzawałowego to ból i uczucie gniecenia w klatce piersiowej oraz duszności. Na ogół towarzyszy im również silny lęk przed śmiercią oraz znaczne osłabienie organizmu. Silny ból może promieniować do barków, lewej ręki lub żuchwy.

Stan przedzawałowy może przebiegać bezobjawowo, to znaczy, że nie pojawia się charakterystyczny ból, a jedynie bardzo silne osłabienie lub pieczenie w dołku, często mylone ze zgagą.

Stan przedzawałowy – diagnostyka

Jeżeli stan przedzawałowy nie daje charakterystycznych objawów, czasami jego szybka diagnostyka nastręcza trudności. Przyjmuje się, że dolegliwość wywołana jest stanem przedzawałowym, jeżeli badania nie potwierdzą wystąpienia zawału, a silny ból utrzymuje się przez kilka dni. Podejrzewając zawał lub stan przedzawałowy, można wykonać następujące badania:

• elektrokardiografię (EKG) – zmiany w zapisie mogą wskazywać na wystąpienie zawału serca lub zagrożenie nim,
  
• ECHO serca – USG serca, które umożliwia zobrazowanie naczyń krwionośnych i przepływu krwi wewnątrz nich oraz ruchu serca,
  
• scyntygrafię – obrazuje pracę serca dzięki wprowadzeniu do krwiobiegu radioizotopów,
  
• koronografię – badanie przeprowadzane za pomocą rentgena powszechnie stosowane w dławicy piersiowej,
  
• badania krwi – niektóre enzymy zawarte w surowicy świadczą o dojściu do zawału serca.
  

Stan przedzawałowy – leczenie

Leczenie stanu przedzawałowego obejmuje stosowanie leków farmakologicznych, takich jak leki przeciwpłytkowe, statyny, leki wieńcowe o działaniu głównie objawowym lub leki cytoprotekcyjne. Jeśli nie przyniesie to poprawy, można również sięgnąć po zabiegi chirurgiczne – angioplastykę (poszerzanie naczyń krwionośnych) lub wszczepienie bypassów.

Ponadto zaleca się odpoczynek oraz ograniczenie wysiłku fizycznego i stresów.

Domowe sposoby na stan przedzawałowy

Stan przedzawałowy serca jest bardzo groźny i nieleczony może przerodzić się w zagrażający życiu zawał. Zauważywszy jego objawy, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza w celu odpowiedniej diagnostyki oraz podjęcia leczenia. Stosowanie domowych sposobów w tak niebezpiecznych sytuacjach jest lekkomyślnie i może doprowadzić do śmierci.

Osoby z chorobą niedokrwienną serca lub postępującą niewydolnością tego organu w celu uniknięcia stanu przedzawałowego powinny:

• unikać nadmiernych stresów,
  
• unikać nadmiernego wysiłku fizycznego,
  
• zachowywać aktywność fizyczną na poziomie wskazanym przez lekarza,
  
• unikać nadmiaru soli,
  
• spożywać odpowiednią ilość płynów (nadmiar jest niewskazany),
  
• regularne monitorować stan zdrowia.