Ponad 60% pacjentów z pierwotnym rakiem kości przeżywa dłużej niż 5 lat. Natomiast złośliwe nowotwory kości występują w około 0,2 % przypadków.

Czym jest rak kości? Rodzaje choroby

Łagodne nowotwory kości nie dają przerzutów na inne organy, natomiast w przypadku złośliwej formy choroby, z biegiem czasu nowotwór przedostaje się do krwi i może atakować pozostałe narządy. Podstawowe rodzaje raka kości to:

• Kostniak – choroba atakuje czaszkę, łopatkę, miednicę i paliczki. W przebiegu tego schorzenia pacjenci mają dobre rokowania.
  
• Kostniak kostninowy – najczęściej dotyka mężczyzn i atakuje miednicę, łopatki i ramiona. Można go zdiagnozować na zdjęciu rentgenowskim w postaci pogrubionej warstwy korowej.
  
• Chrzęstniak to łagodny nowotwór, który objawia się słabą wytrzymałością kości, co skutkuje częstymi złamaniami. Wyróżnia się chrzęstniaka śródkostnego, kostniakochrzęstniaka oraz chrzęstniaka przykostnego. Zdarzają się przypadki przerzutu tego nowotworu do płuc.

• Szkliwiak – rak atakujący tylną część żuchwy lub szczękę. Rzadko ulega przerzutom. Jest to bolesny nowotwór, który zrasta się przez wiele lat. Podczas choroby pacjent czuje silne bóle zębów i zatok.
  
• Mięsak Ewinga – nowotwór występujący najczęściej u chłopców poniżej 15 lat. W niemal połowie przypadków, następują przerzuty do płuc.
  
• Chrzęstniakomięsak (chondrosarcoma) – jest to nowotwór złośliwy tkanki chrzęstnej. Centralna forma tej choroby powstaje w jamie szpikowej długich kości, a powierzchniowa wyrasta z powierzchni kości w obręb otaczających tkanek. Chrzęstniakomięsak przykostny natomiast zaczyna się w kości udowej, ramiennej i piszczeli.
  

Jak zdiagnozować przerzuty raka kości?

Na początku przerzuty raka kości nie dają widocznych objawów, jednak z biegiem czasu chory odczuwa silny ból w okolicach zaatakowanego miejsca. Nie da się go złagodzić lekami przeciwbólowymi. Przerzuty można też określić poprzez obecność wapnia znacznie przekraczającą dopuszczalne normy. Choremu częściej łamią się kości, a powstały przerzut naciska na rdzeń kręgowy. Gdy lekarz onkolog wykryje te objawy, to poddaje pacjenta badaniom obrazowym takim jak RTG oraz PET (pozytonowa elektronografia transmisyjna). Dzięki nim można określić, czy we wnętrzu kości zachodzą niepożądane zmiany. Gdy lekarz nie ma pewności co do wystąpienia przerzutów, wykonuje też zdjęcie tomografem komputerowym oraz rezonansem magnetycznym.

Zobacz też: Scyntygrafia kości

Rak kości – objawy

Pierwszą oznaką raka kości jest zwykle ich ból. Występuje zwykle tam, gdzie zaczęła się rozwijać choroba. Na początku jest to przerywany ból, który pojawia się raz na jakiś czas. Zaostrza się natomiast w nocy oraz podczas większego wysiłku dla organizmu. Z biegiem czasu ból zaczyna być tak silny, że ulgę może przynieść tylko znieczulenie w szpitalu. Często również pierwszym objawem jest tak zwane złamanie patologiczne (czyli złamanie kości w wyniku zadziałania siły, która u osoby zdrowej nie spowoduje złamania). Niestety ten objaw pojawia się niekiedy dopiero, gdy nowotwór jest na tyle rozrośnięty, że jest już za późno na wyleczenie.. Nowotwór kości objawia się też gorączką, anemią, osłabieniem organizmu oraz nadmierną sennością. Wszystkie te skutki choroby często są mylone z artretyzmem lub z zerwaniem więzadła, więc w przypadku powyższych objawów należy niezwłocznie udać się do lekarza, który zleci dalsze badania.

Rak kości – leczenie

Gdy nowotwór został wykryty w początkowej fazie, to zwykle wykonuje się zabieg chirurgiczny, który ma na celu usunięcie niepożądanej tkanki. Tacy pacjenci muszą przechodzić regularne kontrole, aby sprawdzać, czy guz nie odnowił się lub zamienił się w złośliwy. 

W przypadku mięsaka Ewinga wykonuje się zabieg chirurgiczny, który usuwa widoczne zakażone tkanki, a w kolejnym etapie podaje się chemioterapię. 

W przypadku kostnomięsaków zabiegi te stosuje się w odwrotnej kolejności. 

Nowotwór olbrzymiokomórkowy leczy się operacyjnie, jednak tą metodą nie usunie się wszystkich zakażonych tkanek. W tym celu dodatkowo stosuje się zabieg radioterapii (leczenie napromieniowaniem). 

Gdy rak kości jest chrzęstnomięsakiem, to ani za pomocą radioterapii ani chemioterapii nie da się w pełni usunąć niepożądanych zmian. W tym przypadku stosuje się nowy zabieg nazywany protonoterapią, w której do usunięcia guza używa się megawoltową energię protonową o energii około 250 MeV.