Magnez jest jednym z podstawowych składników mineralnych, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego niedobór prowadzi do różnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak nadciśnienie tętnicze, częste skurcze mięśni oraz zaburzenia rytmu serca.

Magnez – jaka jest jego rola w organizmie?

Magnez jest składnikiem mineralnym, który odpowiada za wiele procesów zachodzących w organizmie człowieka i zapewniających jego prawidłowe funkcjonowanie. Pierwiastek ten wpływa na pracę mózgu, usprawnia procesy myślowe oraz pamięć. Wykazuje działanie uspakajające i przeciwdziała depresji. Magnez odgrywa bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego. Zmniejsza ryzyko rozwoju chorób serca, w tym zawału oraz wspomaga leczenie tego rodzaju schorzeń. 

Magnez reguluje również ciśnienie tętnicze krwi, dlatego przy niedoborach tego minerału w organizmie może dojść do nadciśnienia tętniczego, czego przyczyną jest obkurczanie się naczyń krwionośnych. Kolejnymi funkcjami magnezu są: usprawnianie procesów trawiennych, zapobieganie powstawaniu kamieni nerkowych oraz regulowanie pracy tarczycy. Magnez działa łagodząco na bóle menstruacyjne oraz dolegliwości towarzyszące zespołowi napięcia przedmiesiączkowego. Wraz z wapniem i witaminą D stanowi składnik budulcowy kości oraz zębów, a jego prawidłowa ilość w organizmie przeciwdziała osteoporozie.

Przyczyny niedoboru magnezu

Niedobór magnezu, czyli hipomagnezemia, może być spowodowany różnymi przyczynami. Jedną z nich jest nieprawidłowa dieta uboga z produkty żywnościowe będące źródłem magnezu. Niedoborom sprzyja m.in. jedzenie dużych ilości produktów zawierających fosforany i kwasy tłuszczowe, które utrudniają wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego. Niski poziom magnezu w organizmie nierzadko jest wynikiem przyjmowania antybiotyków, doustnych preparatów antykoncepcyjnych oraz nadużywania środków uspakajających. 

Niedobór magnezu może towarzyszyć różnym chorobom, m.in.: alergiom pokarmowym, nieswoistym zapaleniom jelit, celiakii, chorobom neurologicznym oraz nowotworom (np. jamy ustnej, przełyku). Przyczynami hipomagnezmii są stany związane ze wzmożonym wydalaniem magnezu, takie jak: przewlekłe biegunki, częste wymioty, przewlekłe schorzenia nerek, wielomocz. Niski poziom magnezu może rozwinąć się również w konsekwencji stosowania środków o działaniu przeczyszczającym i moczopędnym. W grupie ryzyka powstawania hipomagnezmii znajdują się:

• kobiety ciężarne,
  
• kobiety w okresie menopauzy,
  
• osoby wykonujące ciężką pracę fizyczną,
  
• uczniowie, studenci i pozostałe osoby pracujące umysłowo,
  
• osoby stosujące restrykcyjne diety odchudzające,
  
• osoby narażone na silny i przewlekły stres.
  

Jakie objawy towarzyszą niedoborom magnezu?

Hipomagnezemia wiąże się z pojawieniem objawów ze strony różnych układów i narządów. Skutkiem niedoboru magnezu są zaburzenia w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego. U osoby z niskim poziomem magnezu pojawiają się: zaburzenia rytmu serca, kołatanie serca oraz napady szybkiego bicia serca. Przewlekły niedobór tego pierwiastka może prowadzić do skurczu oraz przebudowy ścian dużych naczyń krwionośnych, czego konsekwencją jest rozwój nadciśnienia tętniczego krwi. 

Hipomagnezemii towarzyszą również symptomy ze strony układu nerwowo – mięśniowego. Są one związane m.in. ze zwiększoną pobudliwością nerwowo-mięśniową, która objawia się częstymi, nagłymi i bolesnymi skurczami mięśni pojawiającymi się zarówno podczas wysiłku, jak też w trakcie spoczynku. Niski poziom magnezu w organizmie prowadzi do: bezsenności, nerwowości, drażliwości, zaburzeń pamięci, trudności w koncentracji, nadpobudliwości oraz stanów lękowych i napadów niepokoju. Innymi objawami niedoboru magnezu są:

• nadmierne wypadanie i łamliwość włosów,
  
• kruchość paznokci,
  
• zwiększona podatność na różnego rodzaju infekcje,
  
• zaburzenia pasażu jelitowego i towarzyszące temu bóle brzucha.
  

Niedobór magnezu u kobiet ciężarnych

W okresie ciąży u kobiety wzrasta zapotrzebowanie na różne witaminy i składniki mineralne, w tym magnez. Jego właściwa ilość w organizmie jest niezbędna dla prawidłowego przebiegu ciąży oraz rozwoju dziecka. Wzrost zapotrzebowania na magnez jest związany ze zmianami hormonalnymi, które zachodzą w organizmie przyszłej matki. U kobiet ciężarnych występuje zwiększone wydalanie magnezu wraz z moczem. Ponadto pierwiastek ten pobierany jest z organizmu ciężarnej przez płód, gdyż uczestniczy w procesie tworzenia układu kostnego jeszcze w życiu prenatalnym. 

Niski poziom magnezu w ciąży może prowadzić do nadciśnienia tętniczego, które jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet ciężarnych. W jego następstwie dochodzi do stanu przedrzucawkowego będącego zagrożeniem dla zdrowia i życia przyszłej matki oraz jej dziecka. Hipomagnezemia u kobiet ciężarnych może prowadzić do wzmożonej gotowości skurczowej macicy, a w konsekwencji do przedwczesnego porodu. Niedobór magnezu w ciąży sprzyja większym wahaniom nastroju, drażliwości, częstym skurczom kończyn dolnych oraz drżeniom i osłabieniom kończyn.

Jak uzupełnić niedobór magnezu?

Leczenie niedoboru magnezu polega na przyjmowaniu doustnych preparatów magnezowych, które powinno być poprzedzone konsultacją lekarską. Jest to bardzo ważne, gdyż w przypadku magnezu zarówno jego niedobór, jak też nadmiar jest niebezpieczny dla zdrowia. Przy ciężkich objawach hipomagnezmii, np. przy zaburzeniach rytmu serca, zastosowanie mają dożylne wlewy siarczanu magnezu. Skutecznym sposobem na uzupełnienie oraz zapobieganie niedoborom magnezu jest zdrowa, zbilansowana dieta. Produktami zawierającymi duże ilości tego pierwiastka są: zielone warzywa, owoce, rośliny strączkowe, pełnoziarniste produkty zbożowe (np. kasza gryczana, ciemne pieczywo, płatki owsiane), kakao, orzechy oraz wysoko zmineralizowana woda pitna.