Guzki Schmorla to wpuklenia krążka międzykręgowego w kręgi, w większości przypadków są związane z chorobą Scheuermanna, nazywaną także kifozą młodzieńczą. Niestety, do dzisiaj nie udało się ustalić przyczyny ich powstawania. Można jednak skutecznie przeciwdziałać objawom bólowym i postępowaniu choroby.

Guzki Schmorla a choroba Scheuermanna

Guzki Schmorla zawdzięczają nazwę Christianowi Georgowi Schmorlowi, który w 1927 r. po raz pierwszy zaobserwował je i opisał. Są to patologiczne wpuklenia krążka międzykręgowego przez ściankę przylegającego kręgu. Bardzo często nie dają one żadnych objawów i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia. W niektórych sytuacjach mogą jednak wiązać się z silnym bólem kręgosłupa. Często towarzyszą bardzo poważnej chorobie Scheuermanna, która doprowadza do obumarcia tkanki kostnej i chrzęstnej. Schorzenie atakuje w wieku dojrzewania (większość pacjentów ma 12–16 lat) i doprowadza do charakterystycznej deformacji kifotycznej kręgosłupa, związanej z niewłaściwym wzrostem trzonu kręgów. Niestety, bardzo trudno wykryć chorobę w pierwszym stadium, a późniejsze leczenie umożliwia jedynie łagodzenie objawów. Guzki Schmorla u dorosłych najczęściej nie powodują bólu i są diagnozowane przez przypadek w czasie innych badań diagnostycznych. Świadczą o przebyciu w młodości łagodnej formy choroby Scheuermanna. Nie wiadomo, co doprowadza do powstania guzków Schmorla. Prawdopodobnie mają związek ze znacznym przeciążeniem kręgosłupa lub postępującymi zmianami zwyrodnieniowymi. Same guzki Schmorla mogą się powiększać lub nie zmieniać rozmiaru.

Jakie wady postawy występują u dzieci? Dowiesz się tego z filmu:

Zobacz też: Zdrowy kręgosłup - prawidłowe postawy

Guzki Schmorla – objawy

Objawy guzków Schmorla są trudne do zaobserwowania – zwykle powodem zgłoszenia się do lekarza jest nasilający się ból kręgosłupa, jednak trudno jednoznacznie stwierdzić, czy jest on spowodowany guzkiem, czy postępującym zwyrodnieniem dysku. Szczególnie dotkliwe objawy bólowe obserwuje się w chorobie Scheuermanna – trudności może sprawiać nawet wykonywanie podstawowych czynności oraz dłuższe niezmienianie pozycji.

Diagnozowanie guzków Schmorla

Pacjenci zwykle zwracają się do lekarza z powodu dokuczliwego bólu kręgosłupa. Guzki Schmorla najłatwiej dostrzec w obrazie rezonansu magnetycznego (RM) lub tomografii komputerowej (TK). W obrazie pojawia się charakterystyczne zagłębienie w trzonie sąsiedniego kręgu, wyróżniające się pofałdowanymi ścianami z widocznymi kawałkami chrząstki i tkankami kręgów.

Zobacz też: Wypuklina kręgosłupa - co to jest? Leczenie i rehabilitacja

Leczenie guzka Schmorla

Mimo rozwoju medycyny nie udało się opracować jednolitej metody leczenia guzków Schmorla. Terapia przypomina tę, którą zaleca się w przypadku nieswoistych bólów kręgosłupa. Zazwyczaj podaje się jedynie niesteroidowe leki przeciwzapalne i kieruje się pacjenta na fizjoterapię.

Choroba Scheuermanna

Choroba Scheuermanna jest również nazywana jałową martwicą kości. Oprócz objawów bólowych charakterystyczne jest dla niej także wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym ku tyłowi. Chorzy cierpią na tzw. plecy okrągłe, popularnie nazywane garbem, pochylają barki ku przodowi. Jeżeli do zaburzeń dochodzi w odcinku lędźwiowym, występują plecy płaskie.

Układ kostny - jak jest zbudowany? Dowiesz się tego z filmu:

Choroba dotyka jedynie dzieci w okresie dojrzewania lub przed nim. W jej wyniku dochodzi do obumierania trzonów kręgowych i krążków międzykręgowych na wybranym odcinku, jednak proces ten zachodzi bez udziału wirusów czy bakterii. Może do niego doprowadzić m.in. przeciążenie kręgosłupa, zatory, zakrzepy, zaburzenia hormonalne, urazy trzonu kręgów, problemy z odpornością, a także predyspozycje genetyczne. Ból wzmaga się w czasie wysiłku fizycznego, pogłębia go długie chodzenie, stanie lub niezmienianie pozycji. Leczenie we wczesnym stadium polega na usztywnieniu kręgosłupa – w tym celu wykorzystuje się gorsety ortopedyczne. Nie należy również dopuszczać do przeciążenia kręgosłupa – wykluczone jest podejmowanie większego wysiłku fizycznego czy długie siedzenie przy biurku. Należy za to zadbać o prawidłową postawę dziecka, w procesie rehabilitacji ważne są masaże i zabiegi cieplne. Rozwój choroby spowalnia pływanie na plecach. Ważna jest także dieta dostarczająca organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Szczególne miejsce powinien zajmować w niej nabiał i warzywa. Za jeden z czynników, sprzyjających powstaniu choroby Scheuermanna, uważa się niedobór witaminy A – uwagę należy więc zwrócić zwłaszcza na produkty bogate w tę substancję. W późniejszym stadium zaleca się 2–3 miesięczne odciążanie kręgosłupa w tzw. łóżeczku gipsowym. Aby uśmierzyć ból, stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne. W wyjątkowo ciężkich przypadkach, w których doszło do znacznej deformacji kości, konieczna może okazać się operacja.