Pęcherzyk żółciowy, zwany też potocznie woreczkiem żółciowym, to narząd znajdujący się w jamie brzusznej, pod wątrobą. Standardową metodą operacji jest jego usunięcie (cholecystektomia), co wymaga zamknięcia dochodzącego do niego przewodu pęcherzykowego i naczyń krwionośnych. Na wypadek przecieku grożącego zapaleniem otrzewnej stosuje się dren zakładany do jamy brzusznej.

Zobacz także:

• Rodzaje bólu brzucha - o czym może świadczyć ból brzucha?
• Choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych – jakie są objawy kamicy?
• Cholecystektomia klasyczna i laparoskopowa. Dieta po zabiegu

Na czym polega operacja pęcherzyka żółciowego?

Podstawowym celem operacji pęcherzyka (woreczka) żółciowego jest usunięcie go w sposób, który nie pozwoli na przesunięcie znajdujących się w nim złogów do dróg żółciowych. Kontroluje się również, czy w przewodzie wątrobowym nie znajdują się kamienie, które mogłyby doprowadzić do zatrzymania odpływu żółci i soku trzustkowego do dwunastnicy. W trakcie zabiegu podwiązuje się albo zabezpiecza klipsami zaciskowymi naczynia krwionośne i przewód pęcherzykowy. W większości wypadków uzyskuje się dzięki temu pełną kontrolę nad wypływem żółci i krwi z kikutów odciętych wraz z pęcherzykiem naczyń.

Jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że w drogach żółciowych znajdują się kamienie, wykonuje się tzw. choledochotomię, czyli nacięcie dróg żółciowych, która pozwala na wprowadzenie specjalnej sondy z łyżeczką umożliwiającą usunięcie złogów.

W pewnym odsetku zabiegów dochodzi do przecieku żółci lub krwi z nieszczelnego zespolenia. Przyczyną jest zsunięcie się lub rozluźnienie podwiązki zamykającej tętnicę, żyłę lub przewód prowadzący żółć. W efekcie płyny w sposób niekontrolowany wypływają do jamy otrzewnej. Nie tylko powoduje to silne dolegliwości bólowe, ale też stwarza niebezpieczeństwo rozwoju groźnego dla życia zapalenia otrzewnej, zainfekowania tej ważnej przestrzeni i posocznicy (sepsy). Znaczny upływ krwi powoduje wstrząs krwotoczny i również stanowi śmiertelne zagrożenie dla chorego.

Dlaczego w trakcie operacji zakłada się dren?

Dren w trakcie operacji pęcherzyka (woreczka) żółciowego zakłada się w dwóch sytuacjach:

• kiedy istnieje niebezpieczeństwo krwawienia lub wypływu żółci do jamy brzusznej z miejsca, w którym znajdował się pęcherzyk (z jego tzw. loży);
• kiedy po nacięciu dróg żółciowych chce się je zespolić w sposób pewny i zapobiegający zwężeniu przewodu żółciowego – w takiej sytuacji stosuje się dren Kehra.

Dren umożliwia odpływ płynów poza jamy ciała, zapobiegając powstawaniu ewentualnych ropni. Nagły wzrost ilości odbieranej treści stanowi zaś dla chirurgów informację, że doszło do rozszczelnienia kikuta naczynia i niezbędne jest wykonanie kolejnego zabiegu, który tę sytuację pozwoli opanować.

Zakładane drenaże dzieli się na bierne i czynne. W odmianie biernej wykorzystuje się fakt, że w jamie brzusznej panuje nieco wyższe ciśnienie niż na zewnątrz ciała i że zbierający się w okolicy wewnętrznego ujścia drenu płyn wypływa samoistnie. Może on być absorbowany bezpośrednio przez opatrunek zabezpieczający jego zewnętrzny koniec (metoda otwarta) albo zbierany do worka (technika zamknięta). W drenażu czynnym końcówkę przewodu łączy się ze specjalną plastikową, sprężystą butelką Redona, która po zassaniu wciąga żółć lub krew dzięki wytworzonemu w niej podciśnieniu.

Jak długo po operacji założony jest dren?

Dren założony do loży po pęcherzyku żółciowym jest utrzymywany wyłącznie przez okres, kiedy odpływa z niego treść płynna – żółciowa, surowicza lub krwista. W przypadku niepowikłanych zabiegów wypływ trwa maksymalnie 1–2 dni. Po tym czasie dren wyciąga się z ciała. O ile żółć sączy się nadal – wykonanie tej procedury opóźnia się do czasu ustabilizowania sytuacji.

Inaczej wygląda technika stosowania drenu Kehra. Ma on kształt litery T i jej „poprzeczka” znajduje się w przewodzie żółciowym. Dzięki temu podpiera od wewnątrz jego ścianę i nie pozwala na jej obkurczanie się w trakcie gojenia. Zapobiega to powstawaniu zwężeń, które w późniejszym okresie mogłyby ograniczać możliwość odpływu żółci do dwunastnicy. Proces zrastania się przewodu trwa kilkanaście dni i dlatego dren Kehra usuwa się po kilku tygodniach od operacji. Do tego czasu zwykle pozostaje on drożny i odpływa przez niego część wytwarzanej w wątrobie żółci.

Zabieg usunięcia drenu trwa tylko chwilę i powoduje jedynie krótkotrwały ból w trakcie wyciągania oraz bezpośrednio po wykonaniu tej procedury. Z kanału, jaki tworzy się w powłokach w miejscu, gdzie znajdował się dren, może jeszcze przez kilka dni sączyć się niewielka ilość wydzieliny. Końcowym etapem jest zarośnięcie tego otworu i samoistne odtworzenie ciągłości tkanek.

Zakładanie drenu do loży po pęcherzyku (woreczku) żółciowym było przez wiele lat standardem w zabiegach cholecystektomii. Ostatnie badania pokazują, że z wykonania drenażu można zrezygnować:

• jeśli anatomia dróg żółciowych była prawidłowa;
• u szczupłych pacjentów z dobrym wglądem w pole operacyjne;
• jeśli w trakcie operacji nie rozpoznano kamicy przewodowej oraz nie zaobserwowano krwawienia lub wycieku żółci.

Zobacz film: Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego - objawy, leczenie, dieta

Bibliografia:

1. W. Noszczyk, Chirurgia, t. II, Warszawa 2019.

2. S. Głuszek, Chirurgia. Podstawy, Warszawa 2019.