Drapacz lekarski to roślina, której właściwości znane są od bardzo dawna. Pisali o niej już grecki uczony i filozof Teofrast z Eresos oraz lekarz i botanik Pedanios Dioskurydes, którzy zalecali ziele w leczeniu malarii i odry. Obecnie roślinę stosuje się w łagodzeniu wzdęć, zaparć i zaburzeń trawienia. Działanie to zawdzięcza zwłaszcza obecności laktonów seskwiterpenowych, które są substancjami gorzkimi.
Drapacz lekarski – co to takiego?
Drapacz lekarski (z łac. Cnicus benedictus) to gatunek jednorocznej rośliny zaliczany do rodziny astrowatych. Rośnie w krajach basenu Morza Śródziemnego. W Polsce w środowisku naturalnym występuje niezwykle rzadko. Może być za to uprawiany. Zwyczajowo nazywany jest ostem błogosławionym, bernardynkiem, zielem czubka tureckiego, kardą benedykta, chabrem lekarskim.
Ziele drapacza lekarskiego
Drapacz lekarski ma zastosowanie prozdrowotne. Surowcem leczniczym jest ziele drapacza lekarskiego (z łac. Cnici benedicti herba). W jego składzie znajdują się m.in.: laktony seskwiterpenowe, jak salonitenolid, knicyna, artemisiifolina, laktony lignanowe, jak nortrachelozyd, arktigenina, trachelogenina, 2-acetylo-nortrachelozyd, olejek eteryczny, fitosterole, flawonoidy, pięciocykliczne trójterpeny, śluzy, sole mineralne, zwłaszcza potasu i magnezu. Górne części pędów należy zbierać w okresie rozkwitania. Po odrzuceniu zdrewniałych i grubszych fragmentów łodyg pozostałe elementy suszy się w warunkach naturalnych, zapewniając im cień i przewiew.
Właściwości i zastosowanie prozdrowotne drapacza lekarskiego
Roślina stosowana jest wspomagająco w łagodnych dolegliwościach układu trawiennego. Leczy dyspepsję, czyli niestrawność, reguluje wypróżnienia, przeciwdziałając zaparciom. Zapobiega atonii jelit, czyli zaburzeniom zdolności mięśni do skurczu. Zwiększa przyswajanie pokarmów, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego, jelitowego, śliny i żółci. Łagodzi stany zapalne i podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Przyczynia się do ograniczenia nadmiernej fermentacji w jelitach. W sposób szczególny polecana jest osobom o złej przemianie materii, wycieńczonym, rekonwalescentom, chorym na anoreksję, gdyż zwiększa apetyt. Ze względu na bogactwo zawartych w nim składników mineralnych skutecznie uzupełnienia wszelkie niedobory mikroelementów. Stanowi też bardzo dobre źródło witamin z grupy B.
Ziele drapacza lekarskiego znane jest z właściwości tonizujących, wiatropędnych, przeciwreumatycznych, wzmacniających, moczopędnych i odkażających. Wspomaga leczenie chorób wątroby, hemoroidów i gruźlicy płuc. Część badaczy zaleca go w terapii depresji oraz przy zwalczaniu histerii i wyczerpania psychicznego. Działanie drapacza lekarskiego można też wykorzystać zewnętrznie w formie okładów z naparu. Świeże, pogniecione ziele sprawdza się w leczeniu owrzodzeń, ran i skaleczeń.
Czy naturalne metody leczenie są skuteczne i kiedy warto z nich skorzystać? Dowiesz się tego z filmu:
Jak przygotować odwar i napar z drapacza lekarskiego?
Przygotowanie odwaru i naparu z drapacza lekarskiego jest dość proste. W pierwszym przypadku należy 1 łyżkę (około 3 g) surowca zielarskiego zalać 1 szklanką (około 200 ml) gorącej wody. Następnie miksturę wstawia się na ogień i ogrzewa. Po doprowadzeniu do wrzenia gotuje się jeszcze przez 5 minut. Na koniec odstawia się pod przykryciem na 10 minut i przecedza. Z kolei napar uzyska się, zalewając 1 łyżkę ziela 1 szklanką wrzącej wody i zaparzając przez 10 minut. Zarówno odwar, jak i napar zaleca się pić 2–3 razy dziennie po ¼ szklanki na pół godziny przed posiłkiem.
Możliwe jest także przyjmowanie drapacza w proszku. W tym celu należy ziele drapacza zemleć w młynku i 2–3 razy dziennie przyjmować po 0,5–1 g proszku, popijając go 1 szklanką letniej wody.
Ile kosztuje i gdzie można kupić ziele drapacza?
Ziele drapacza nabyć można w wybranych aptekach i sklepach zielarskich oraz dzięki sprzedaży internetowej. Za opakowanie 50 g suszonego surowca płaci się średnio 3,50 zł. Na rynku farmaceutycznym pojawiły się także kapsułki z drapaczem lekarskim. Opakowanie 90 kapsułek po 400 mg to koszt około 26 zł.
Drapacz lekarski – skutki uboczne i przeciwwskazania
Przyjmowanie w nadmiernej ilości drapacza lekarskiego spowodować może nudności, kolkę, wymioty i biegunkę. Możliwe są reakcje alergiczne i podrażnienie nerek.
Ziele nie jest wskazane dla osób zmagających się z nadkwasotą i wrzodami żołądka albo dwunastnicy ani nadwrażliwych na rośliny z rodziny astrowatych (np. arnikę, rumianek, krwawnik). Nie można podawać go dzieciom poniżej 12 roku życia. Jego przyjmowanie powinny też wcześniej skonsultować z lekarzem kobiety w ciąży i karmiące piersią.