Dojrzewanie dziewczynek oraz chłopców rozpoczyna się wtedy, kiedy mózg otrzymuje sygnał do rozpoczęcia produkcji hormonów płciowych. W tym czasie ciało zaczyna „wariować” – pierwsze symptomy dojrzewania mogą wprawić dziewczynkę w zawstydzenie, zakłopotanie, a nawet przerażenie. Warto więc pomóc dziecku rozpocząć ten ważny okres – szczera i serdeczna rozmowa przygotuje je psychicznie na nadchodzące zmiany. Niestety, pomimo wielu informacyjnych akcji społecznych nadal na forach internetowych można przeczytać wpisy zakłopotanych dzieci, z którymi nikt nie rozmawia o tym, co je czeka.
Fazy dojrzewania u dziewcząt
Dojrzewanie płciowe dziewczynek jest procesem stopniowym i trwa kilka lat. Może rozpocząć się już w 8. roku życia – od dziecięcej fazy dojrzewania. Proces ten zaczyna się od stopniowej produkcji coraz większych ilości hormonów. Kolejny etap to faza zwiastunów pokwitania – przeciętnie jej pierwsze objawy można dostrzec około 11. roku życia. Charakteryzuje ją ściemnienie brodawek sutkowych oraz ich uwypuklenie. Jest to również pora, kiedy pojawiają się pierwsze włosy łonowe. Okres ten charakteryzuje się intensywnym wzrostem i przyrostem masy ciała. Niektóre dziewczęta uskarżają się w tym czasie na „bóle kości” – jest to objaw towarzyszący intensywnemu wzrostowi.
Następnym etapem jest faza przedpokwitaniowa – rozpoczyna się ona między 9. a 15. rokiem życia, średnio jest to 12. rok. Nadal trwa intensywny wzrost i przyrost masy ciała. Piersi dziewczynki stają się stopniowo coraz większe, a brodawki sutkowe bardziej napigmentowane. Owłosienie łonowe jest coraz gęstsze i wyraźniejsze. Zaokrąglają się biodra, a pochwa zaczyna produkcję przezroczystej lub białej wydzieliny. Jest to również czas, kiedy u wielu dziewcząt pojawiają się problemy z cerą, np. trądzik młodzieńczy. Kolejna faza to pokwitanie właściwe – rozpoczyna się między 10. a 16. rokiem życia, chociaż średnio jest to 13. rok. Piersi są już wyraźnie zarysowane, a owłosienie łonowe pełne. Zaczynają rosnąć włosy pod pachami. Większość dziewcząt w tym momencie dostaje swojej pierwszej miesiączki. Ostatnim etapem dojrzewania jest faza młodzieńcza. Dziewczynka osiąga ją między 12. a 19. rokiem życia, średnio jest to 15. rok. Figura dziewczyny jest coraz bardziej kobieca, owłosienie łonowe gęste i ma kształt trójkąta. Cykle miesiączkowe stają się w tym czasie regularne.
Polecamy: Pokwitanie u chłopców i dziewczynek. W jaki sposób przebiega? Jak je rozpoznać?
Czy hormony determinują życie kobiet? Jak wygląda PMS widziany oczami mężczyzn? Przekonajcie się na filmie:
Okres dojrzewania u dziewcząt – jak zmienia się psychika?
Okres dojrzewania u dziewczyn to nie tylko zmieniające się ciało i pierwsza miesiączka. Wiele osób kojarzy ten czas z „burzą hormonów” naładowaną trudnymi uczuciami, problemami w ich wyrażaniu oraz ogólnie rozchwianymi emocjami. Nie zawsze jednak tak jest – część dziewcząt przechodzi ten okres stosunkowo łagodnie, szczególnie wtedy, kiedy ufają swoim rodzicom i traktują ich jak swoich przyjaciół. Pierwszym problemem natury emocjonalnej, z jakim musi zmierzyć się dziewczynka, są zmiany w jej ciele. Pojawiające się owłosienie, trądzik, zaokrąglenie bioder i piersi może powodować w niej złość i rozdrażnienie. Mogą pojawić się pierwsze kompleksy, które dodatkowo podsyca środowisko kolegów i koleżanek. Kluczem do przejścia przez te stany jest zaakceptowanie sytuacji.
Kolejnym wyzwaniem, jakie przed rodzicami stawia okres dojrzewania dziewczynki, jest rozchwiana emocjonalność. Fochy, krzyk i płacz nie są spowodowane jej złą wolą, ale szalejącymi hormonami. Szybkie zmiany ich stężeń mogą dawać objawy w postaci częstych i nieoczekiwanych zmian nastroju. Okres ten jest nacechowany skrajnościami – nawet pozornie błaha informacja może wywołać w dziewczynce złość, wzruszenie lub wybuch radość. Jest to okres fascynacją różnego rodzaju subkulturami i stanowcze piętnowanie innych.
Czas dojrzewania jest jednocześnie czasem kształtowania światopoglądu, co może wprowadzać rodziców w zdumienie. Poglądy nastolatków początkowo znacząco różnią się od tych wyznawanych przez rodziców – z tego powodu wiek nastoletni nazywany jest okresem buntu. Dojrzewanie dziewczynek to również chęć podkreślenia swojej indywidualności i wyrażenia siebie – może pojawić się krzykliwa fryzura, chęć ubierania się zgodnie z lubianą subkulturą, dziwaczne zachowania. Takie poszukiwania tożsamości są zupełnie normalne – młody człowiek ma świadomość, że jest już kimś więcej niż tylko dzieckiem. Chce być akceptowany i zauważalny nie tylko przez rodziców, ale również grupę rówieśników i ogólnie społeczeństwo. Młode dziewczynki często są dręczone wątpliwościami – jakie powinny być w przyszłości, czy są akceptowane i lubiane. Grupa rówieśnicza odgrywa więc bardzo dużą rolę w życiu młodego człowieka i wszelkie niepowodzenia z nią związane są silnie przeżywane.
Polecamy: Przedwczesne dojrzewanie u dziewczynek i chłopców – skąd się bierze?
Dojrzewanie a seksualność
Dojrzewanie dziewczęcej psychiki to również rozbudzająca się seksualność – rodzi się potrzeba bliskości i czułości. Dziewczyny szukają w swoich chłopakach realizacji właśnie tych potrzeb. Inaczej jest u chłopców – ich głównym celem jest rozładowanie napięcia seksualnego. Ważne jest, aby w porę uświadomić dojrzewającą dziewczynkę o motywacjach chłopców w jej wieku i wpoić jej szacunek do swojego ciała. W przeciwnym razie może to skończyć się cierpieniem – wykorzystaniem dziewczynki, „zaliczeniem” jej, późniejszym wyśmiewaniem przez rówieśników lub w najgorszym przypadku nawet nastoletnią ciążą.
Bibliografia:
- Kobyłecka Wanda, Jaczewski Andrzej: O dziewczętach dla dziewcząt. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2010.
- Stompor Ewa: Dojrzewanie dziewcząt bez tajemnic. Wydawnictwo Literat 2009.