Radiologia jest dziedziną medycyny zajmującą się obrazowaniem ciała człowieka przy pomocy różnych technik: promieniowania rentgenowskiego, pola magnetycznego lub ultradźwięków. Jest to podstawowa metoda diagnostyki większości chorób i ich powikłań, która może służyć także do monitorowania postępów leczenia.
Czym zajmuje się radiolog?
Radiolog jest lekarzem po ukończeniu specjalizacji w dziedzinie radiologii, czyli techniki obrazowania narządów oraz oceny zmian, które w nich zaszły. Jego rolą jest wykonywanie badań z użyciem promieniowania rentgenowskiego, ultradźwięków lub pola magnetycznego, a także dokładny opis i interpretacja otrzymanego wyniku. Lekarz radiolog współpracuje z technikami, których rolą w pracowni radiologicznej jest dobór odpowiednich parametrów i dawek promieniowania. Coraz dynamiczniej rozwija się również radiologia zabiegowa, która polega na przeprowadzaniu małoinwazyjnych zabiegów diagnostyczno-leczniczych. Badanie radiologiczne jest wykonywane i dokładnie opisywane przez lekarza radiologa.
Radiolog ściśle współpracuje także z lekarzami innych specjalności. Opiera się również na dokumentacji medycznej. Dzięki temu dokonuje diagnostyki na podstawie ogólnego stanu klinicznego pacjenta i wyników innych badań diagnostycznych.
Poza diagnostyką radiologiczną zajmuje się także wykonywaniem małoinwazyjnych zabiegów leczniczych, do których przeprowadzenia konieczne jest wykorzystanie technik obrazowych. Są to przede wszystkim angioplastyka, embolizacja, wytwarzanie zespoleń naczyniowych, przezskórne drenaże, a także celowane podawanie leków. Ta dziedzina radiologii nosi miano inwazyjnej, interwencyjnej lub zabiegowej.
Zobacz film i poznaj nowe techniki diagnostyki nowotworów:
Jak wygląda badanie radiologiczne?
Diagnostyka radiologiczna obejmuje:
- zdjęcie rentgenowskie (RTG) – fragment ciała jest prześwietlany wiązką promieniowania rentgenowskiego, w wyniku czego otrzymuje się negatyw z dwuwymiarowym obrazem badanej struktury; najczęściej wykorzystuje się je do oceny układu kostno-stawowego;
- ultrasonografię (USG) – technikę wykorzystującą fale ultradźwiękowe wysyłane przez emiter, które odbijają się od struktur i powracają do urządzenia, gdzie są przekształcane na obraz; tego typu badanie radiologiczne pozwala na ocenę budowy i stanu narządów wewnętrznych;
- tomografię komputerową (TK) – wykorzystującą promieniowanie rentgenowskie, w wyniku którego otrzymuje się przekroje badanych narządów (2D lub 3D), co pozwala na bardzo dokładną ocenę ich stanu;
- rezonans magnetyczny – metodę diagnostyki radiologicznej wykorzystującą pole magnetyczne, które jest mniej szkodliwe od promieniowania rentgenowskiego; przedstawia ono przekrój badanego narządu we wszystkich płaszczyznach;
- mammografię – badanie radiologiczne, które polega na wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich piersi w celu wykrycia zmian nowotworowych;
- densytometrię – mającą na celu określenie gęstości kości; można wykorzystać w niej promieniowanie rentgenowskie lub ultradźwięki.
Badanie radiologiczne wykonywane jest na zlecenie lekarza prowadzącego lub prywatnie. W pierwszym przypadku pacjent otrzymuje skierowanie, a wizyta jest bezpłatna. Radiolog zbiera od pacjenta wywiad w celu wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań do wykonania testu. Następnie pacjent jest proszony o odsłonięcie części ciała, która będzie poddawana ocenie. W zależności od rodzaju badanie radiologiczne trwa od kilku do kilkunastu minut.
Polecamy: Co to jest diagnostyka obrazowa? RTG, TK, USG i MR - charakterystyka
Jak zostać radiologiem?
Radiolog to osoba, która ukończyła studia na kierunku lekarskim, a następnie kilkuletnią specjalizację w dziedzinie radiologii. Dzięki temu ma szeroką wiedzę w zakresie anatomii człowieka, procesów i zmian patologicznych oraz podstawowych technik obrazowania, tworzenia obrazu i jego interpretacji. Radiolog po ukończeniu specjalizacji ma umiejętność opisywania badań i formułowania wniosków diagnostycznych.
Specjalizacja z radiologii trwa 5 lat. Lekarz odbywa staż podstawowy w zakresie radiologii ogólnej oraz staże kierunkowe (m.in. obrazowanie w pediatrii, onkologii, położnictwie i stomatologii oraz zabiegowe). Dodatkowo powinien brać udział w różnego rodzaju konferencjach, szkoleniach i kursach naukowych. Specjalizacja z radiologii kończy się Państwowym Egzaminem Specjalizacyjnym.
Bibliografia:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 stycznia 2013 w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów, Dziennik Ustaw, Poz. 26, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000026/O/D20130026.pdf, [dostęp: 03.07.2019].
- Program specjalizacji w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej dla lekarzy nieposiadających odpowiedniej specjalizacji I stopnia, Warszawa 2014 (aktualizacja 2018), https://www.cmkp.edu.pl/wp-content/uploads/akredytacja2018/0726-program-1.pdf, [dostęp: 03.07.2019]