Leczeniem chorób układu pokarmowego zajmuje się gastroenterolog, jednak zdecydowanie częściej określa się go mianem gastrologa. Obie nazwy są poprawne i odnoszą się do tej samej specjalizacji. Warto wiedzieć, kiedy należy skonsultować się z tym lekarzem.

Czym jest gastroenterologia?

Gastroenterologia (gastrologia) zajmuje się badaniem pracy i dysfunkcji całego układu pokarmowego. Gastrolodzy spotykają się w pracy z niezwykle szerokim spektrum chorób – leczą schorzenia przełyku, żołądka, dwunastnicy, wątroby, dróg żółciowych, trzustki, jelit i odbytu. Niektóre mogą okazać się niegroźnymi dolegliwościami, jednak wiele z nich wiąże się z bardzo poważnymi konsekwencjami. Dlatego z wizytą u gastrologa nie można zwlekać. Według szacunków lekarzy, zaburzenia pracy układu pokarmowego dotyczą co drugiego z nas. Niestety, znaczna część pacjentów lekceważy objawy i konsultuje się z lekarzem dopiero po ich nasileniu.

Kiedy zwrócić się do gastrologa?

Choroby układu pokarmowego dają zwykle objawy, które bez większych problemów możemy właściwie zinterpretować. Najczęściej są związane z niestrawnością – jedną z najbardziej rozpowszechnionych dolegliwości. Sporadyczne występowanie symptomów nie powinno nas niepokoić – lekkie problemy trawienne mogą przydarzyć się każdemu w dowolnym okresie życia. Zaalarmować powinno nas ich nasilenie lub utrzymywanie się przez kilka tygodni. Do najczęstszych objawów chorób układu pokarmowego należą:

• bóle brzucha,
  
• mdłości,
  
• wymioty,
  
• zgaga,
  
• refluks żołądkowo-przełykowy,
  
• dysfagia (zaburzenia połykania),
  
• gazy,
  
• odbijanie,
  
• powiększenie narządów,
  
• zmieniony wygląd stolca,
  
• wzdęcia,
  
• zaparcia.
  

Gastrologia – badania

Podczas wizyty w poradni gastrologicznej możliwe jest postawienie właściwej diagnozy. Niestety, w przebiegu wielu chorób układu pokarmowego nie jest to wcale łatwe zadanie. Objawy mogą świadczyć zarówno o drobnych dolegliwościach, jak i o poważnych zespołach chorobowych. Aby wykluczyć błędne założenia, gastrolog zleca szereg badań. Bardzo często najbardziej miarodajnym spośród nich jest gastroskopia, czyli endoskopowe badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wielu pacjentów obawia się go, ze względu na niezbyt przyjemny przebieg – w przełyku chorego umieszcza się endoskop, który często powoduje odruch wymiotny. 

Gastroskopii nie należy się jednak bać – gardło jest znieczulane, a cała procedura zajmuje od kilku do kilkunastu minut i daje lekarzom olbrzymie możliwości. Nie tylko umożliwia uzyskanie obrazu endoskopowego, ale – w razie konieczności – pozwala także na pobranie wycinka błony śluzowej oraz wykonanie testu urazowego, który stwierdza obecności bakterii Helicobacter pylori, a także poszerzenie zwężeń przewodu pokarmowego oraz przeprowadzenie drobnych zabiegów. Samo przygotowanie do badania nie jest skomplikowane – wystarczy zrezygnować z jedzenia na 8 godzin przed badaniem, lepiej nie palić także tytoniu oraz nie żuć gum bezpośrednio przed nim. Czasami mogą pojawić się również wskazania dotyczące zażywania leków zmniejszających krzepliwość krwi – takie przypadki zawsze powinny być jednak skonsultowane z lekarzem.

Jakimi chorobami zajmuje się gastroenterologia?

Wiele chorób układu pokarmowego wymaga podjęcia natychmiastowego leczenia – szybka reakcja nie dopuszcza do rozwinięcia poważnych konsekwencji. Nieleczona zgaga i refluks przełykowy często doprowadzają do zapalenia przełyku albo tzw. przełyku Barretta – choroby błony śluzowej, która może prowadzić do wystąpienia niektórych nowotworów.

Jednym z najbardziej podstępnych schorzeń układu pokarmowego jest rak żołądka. Guz przez długi czas nie daje charakterystycznych objawów. Gastroenterolodzy zajmują się także nieżytem żołądka, celiakią, czyli nietolerancją glutenu, wrzodami, wzdęciami i wieloma chorobami pasożytniczymi. Bardzo często diagnozowanym schorzeniem jest również choroba wrzodowa, kamica żółciowa, marskość wątroby, stany zapalne organów biorących udział w procesie trawienia, zapalenie wyrostka robaczkowego oraz zespół jelita drażliwego (IBS).

Gastroenterologia dziecięca

Szczególne miejsce w badaniu i leczeniu chorób układu pokarmowego zajmuje gastroenterologia dziecięca. Część schorzeń dotyka najmniejszych pacjentów, a ze względu na problemy z komunikacją i trudne do zaklasyfikowania objawy, podjęcie odpowiedniego leczenia jest szczególnie wymagające. Właśnie w tym okresie życia najczęściej diagnozuje się celiakię – poważną chorobę immunologiczną, wywoływaną przez gluten obecny w ziarnach zbóż. Gastroenterolodzy kliniczni często muszą walczyć także z biegunkami ostrymi i przewlekłymi, które są olbrzymim zagrożeniem dla organizmów niemowląt. Wbrew pozorom dzieci mogą cierpieć na schorzenia zwykle diagnozowane wśród osób dorosłych. Często obserwuje się u nich kamicę dróg żółciowych, a także przewlekłe zapalenia i polekowe uszkodzenia wątroby. Olbrzymim zagrożeniem dla życia jest również zapalenie wyrostka robaczkowego, które ma szczególnie ostry przebieg wśród małych pacjentów.