Periodontologia zajmuje się chorobami przyzębia, które ze względu na swoją powszechność stanowią poważny problem społeczny. Cierpi na nie 70–80% nastolatków i niemal cała dorosła populacja. Grupą szczególnie narażoną na rozwój zaawansowanych zmian są palacze.
Czym jest przyzębie?
Przyzębie to struktury stabilizujące zęby. Otaczają szyjkę i korzenie zębowe, izolując je od wpływu czynników obecnych w jamie ustnej (pokarmy, ciepło, zimno, bakterie, enzymy trawienne zawarte w ślinie itp.). Korona zęba jest pokryta bardzo twardym i odpornym szkliwem. Cześć zęba pozbawiona tej warstwy to korzeń, który w dużej części jest ukryty w kanałach korzeniowych żuchwy lub (prawej lub lewej) szczęki. Dziąsła to zgrubiałe, silnie unaczynione tkanki, pokrywające wyrostki zębodołowe tych kości. Przyczepiają się one ściśle do zębów w miejscu zwanym szyjką, czyli tam, gdzie korona przechodzi w korzeń. Stanowią więc swego rodzaju uszczelnienie pomiędzy zębem i zębodołem, w którym jest on osadzony, zapobiegając wnikaniu resztek pokarmowych i bakterii do kanałów korzeniowych.
Ząb łączy się z kością za pomocą cementu spajającego ozębną z okostną. Zęby, na które działają największe siły, mają po dwa lub trzy odpowiednio ukształtowane korzenie, co sprzyja trwałości ich osadzenia.
Leczenie w poradni periodontologicznej
Najczęściej leczoną w poradni periodontologicznej chorobą jest zapalenie przyzębia (określane również potocznie jako paradontoza lub paradentoza). Innymi często spotykanymi stanami są:
- ostre lub przewlekłe zapalenia dziąseł (łac. gingivitis),
- zespoły objawów powiązane z chorobami ogólnymi,
- wady wrodzone i zmiany pourazowe.
Zapalenie przyzębia
Zapalenie przyzębia to choroba, której bezpośrednią przyczyną jest tworzenie się płytki nazębnej i kamienia. Płytka nazębna tworzy się u podstawy odsłoniętej części zęba z resztek pokarmowych, bakterii, złuszczonych komórek nabłonka jamy ustnej. Jeśli higiena jamy ustnej nie jest dostateczna, płytka bardzo szybko (bo już po kilkunastu godzinach) zaczyna się organizować, uwapniać, tworząc kamień nazębny, który nawet przy dokładnym myciu i płukaniu zębów nie jest usuwany.
Tworzenie się płytki i kamienia powoduje drażnienie dziąseł, ich oddzielanie od szyjki zęba, co przyczynia się do rozwoju zmian zapalnych oraz stopniowego odsłaniania korzeni zębów i wyrostków zębodołowych kości. Prowadzi to do pojawiania się uciążliwych objawów, takich jak: nieprzyjemny zapach lub posmak w ustach, obrzęk, bolesność (szczególnie w reakcji na gorąco, zimno, dotyk), krwawienie z dziąseł po posiłkach lub myciu zębów albo uogólnione zapalenia jamy ustnej. Długo trwające, nieleczone zapalenie przyzębia może prowadzić nawet do miejscowych zaników tkanki kostnej i rozchwiania lub utraty zębów.
Czynnikami przyspieszającymi rozwój paradontozy są m.in.:
- awitaminoza (głównie dotycząca witaminy C),
- zgrzytanie zębami, nieprawidłowy zgryz,
- niewłaściwie wykonane protezy (mostki, koronki),
- zaburzenia hormonalne,
- niekorzystna dieta,
- nadużywanie alkoholu.
Czym się zajmuje periodontolog?
Periodontolog to stomatolog, który specjalizuje się w profilaktyce i leczeniu chorób przyzębia. Jego ważną misją jest zapobieganie rozwojowi paradontozy u pacjentów. Duże znaczenie mają działania edukacyjne, zmierzające do wytworzenia prawidłowych nawyków dotyczących higieny jamy ustnej: właściwego i regularnego mycia zębów (najlepiej po każdym posiłku), korzystania z odpowiednich szczoteczek, past, nici stomatologicznych i płynów antyseptycznych. Działania te pozwalają na szybkie usuwanie płytki nazębnej.
Istotną rolę spełnia usuwanie kamienia nazębnego – ma to nie tylko korzystny efekt kosmetyczny, ale również zapobiega powstawaniu zmian zapalnych w obrębie przyzębia. Dlatego regularne kontrole stomatologiczne są niezwykle istotne.
Leczenie chorób przyzębia
Leczenie chorób przyzębia to złożone zagadnienie współczesnej stomatologii. Wymaga nie tylko odpowiednio dobranego postępowania, ale również motywacji i regularnego współdziałania ze strony pacjenta. Bez właściwej higieny jamy ustnej nie uda się nigdy uzyskać pożądanego efektu leczniczego.
Podstawą jest przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się powstałych już zmian i tworzeniu się przewlekłego stanu zapalnego. Dlatego intensywnie leczy się ostre zapalenia dziąseł, usuwa kamień nazębny, eliminuje lub minimalizuje wpływ czynników ryzyka.
W przypadku zaawansowanych zmian periodontolog może, w porozumieniu z chorym, zdecydować o podjęciu specjalnego leczenia, takiego jak szynowanie zębów albo wykonanie zabiegu operacyjnego, np. przeszczepów dziąseł, nadbudowy kości lub tzw. kiretażu. Leczenie to ma zapewnić poprawę stabilności zębów lub (przynajmniej częściowe) odtworzenie prawidłowego pokrycia korzeni chroniącymi je tkankami miękkimi (dziąsłami).
Leczenie periodontologiczne jest procesem długotrwałym. Nawet jeśli zakończy się zdecydowaną poprawą stanu chorego, niezbędne jest poddawanie się regularnym badaniom przeglądowym i ciągłe podejmowanie właściwych działań profilaktycznych.
Jak prawidłowo dbać o zęby? Dowiesz się tego z naszego filmu