Niewydolność łożyska może być spowodowana chorobami matki: nadciśnieniem czy cukrzycą ciążową. Stwierdzenie nieprawidłowości wymaga szczególnej troski ze strony lekarza oraz pacjentki, by doprowadzić do szczęśliwego zakończenia ciąży.
Czym jest niewydolność łożyska?
Choć w obecnych czasach większość ciąż przebiega bez komplikacji, to ze względu na zwiększający się procent kobiet obciążonych różnymi chorobami zdarzają się sytuacje zagrażające prawidłowemu przebiegowi ciąży. Niewydolność łożyska, a właściwie niewydolność maciczno-łożyskowa, to stan mogący pojawić się w trakcie ciąży, który polega na powstawaniu zaburzeń przepływu między naczyniami krwionośnymi matki oraz płodu. Może wiązać się z poważnymi konsekwencjami.
Łożysko to narząd łączący dwa organizmy: matki oraz dziecka, który pełni funkcje warunkujące doprowadzenie ciąży do szczęśliwego zakończenia. Płód dzięki wydolnym naczyniom łożyska otrzymuje niezbędne składniki potrzebne do prawidłowego rozwoju oraz wzrostu – różnego rodzaju substancje odżywcze i tlen. W przypadku patologii występujących w obrębie tego narządu dochodzi do niewystarczającego zaopatrywania dziecka w życiodajne związki. Może to skutkować trudnościami w donoszeniu ciąży lub wpływać niekorzystnie na płód, a nawet stanowić zagrożenie dla jego życia.
Niewydolność łożyska – przyczyny
Istnieją określone grupy kobiet szczególnie narażone na powstanie niewydolności łożyska, choć nie wszystkie czynniki ryzyka są dokładnie poznane. Etiologia tej patologii jest złożona i zwykle nie można wyróżnić jednego jej powodu. Rolę odgrywają tutaj zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Zaobserwowano, że niewydolność łożyska częściej występuje u kobiet będących w ciąży po raz pierwszy, choć nie jest to regułą.
Przyczyn powstania niewydolności łożyska lekarze doszukują się przede wszystkim w chorobach krążenia matki – w stanie przedrzucawkowym, nadciśnieniu, cukrzycy – które prowadzą do zmian w naczyniach całego organizmu. Do takiego stanu dojść może również w przypadku zmian strukturalnych samego łożyska: nieprawidłowego formowania na wczesnym etapie ciąży, oddzielenia się jego części od ściany macicy lub uszkodzenia wskutek infekcji, stanu zapalnego, zaburzonego przepływu krwi, np. po wypadku lub operacji.
Jakie badania powinna wykonać każda przyszła mama? Dowiesz się tego z filmu:
Niewydolność łożyska – objawy
Objawy niewydolności łożyska zależą od etapu ciąży, w którym powstaje patologia. W pierwszych tygodniach dochodzi zwykle do wczesnych poronień, gdyż źle zagnieżdżone lub uszkodzone łożysko nie jest w stanie zapewnić prawidłowych warunków rozwijającemu się płodowi.
Sytuacja ma się jednak inaczej w późniejszym stadium ciąży. Kobieta lub lekarz położnik może zaobserwować objawy niewydolności łożyska, takie jak:
- przedwczesne oddzielanie się łożyska, którego symptomem są zwykle krwawienia,
- niedotlenienie płodu – zaburzenia w parametrach mierzonych w trakcie kardiotokografii (KTG), np. zwolniona akcja serca,
- wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrastania płodu (IUGR), które można stwierdzić w trakcie rutynowo wykonywanych badań ultrasonograficznych (USG), polegające na nieadekwatnym przyrastaniu wagi lub wymiarów dziecka względem wieku ciążowego.
Kobieta powinna zwrócić uwagę na symptomy, które mogą sugerować, iż w przyszłości pojawi się u niej problem z niewydolnością łożyska. Przede wszystkim należą do nich podwyższone parametry ciśnienia lub zwiększony poziom glukozy we krwi.
Postępowanie w przypadku niewydolności łożyska
Wystąpienie niewydolności łożyska nie zawsze oznacza wyrok. Większość przypadków kończy się powodzeniem, muszą być jednak spełnione ku temu odpowiednie warunki. Duże znaczenie ma wczesna interwencja medyczna. Działania opierają się głównie na leczeniu chorób podstawowych oraz minimalizowaniu objawów i skutków patologii. Ważne jest, by od początku ciąży, a w zasadzie już w trakcie jej planowania, kobieta była pod kontrolą ginekologiczno-położniczą oraz dbała o prawidłowy styl życia.
Po stwierdzeniu patologii mającej odzwierciedlenie w zaburzeniach wzrastania płodu, który nie jest gotowy do przyjścia na świat, obiera się strategię leczenia zachowawczego. W niektórych przypadkach niewydolności łożyska konieczne jest szybsze zakończenie ciąży – sztuczne wywołanie porodu. Położnik decyduje się na takie działanie, gdy oceni, że noworodek ma większe szanse na przeżycie oraz prawidłowy rozwój w warunkach oddziału neonatologicznego niż w macicy matki, a także gdy istnieje bezpośrednie zagrożenie życia płodu.
Bibliografia:
1. Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia, t. I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.