Leczenie hiperandrogenizmu nie zawsze jest łatwe, ponieważ często niemożliwe jest wyeliminowanie jego przyczyn. Wstępne badania sugerują, że pomocne mogą być dieta oraz leczenie naturalne.

Co to jest hiperandrogenizm i jakie są jego objawy?

Hiperandrogenizm jest zaburzeniem endokrynologicznym u kobiet wywołanym nadmierną produkcją androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. W jego efekcie dochodzi do pojawienia się różnych zaburzeń i męskich cech. Problem ten dotyczy 5–10% żeńskiej populacji.

Najczęstszymi objawami hiperandrogenizmu są:

• hirsutyzm – nadmierne owłosienie ciała, które klasyfikuje się w 4-stopniowej skali, niechciane owłosienie może przyjąć postać „wąsika”, ale również pokryć klatkę piersiową, brzuch, ręce i nogi,
  
• trądzik,
  
• zaburzenia miesiączkowania i problemy z owulacją,
  
• zmiany w jajnikach,
  
• otyłość,
  
• nadmierne lub obniżone libido,
  
• problemy z zajściem w ciążę,
  
• obniżenie tonu głosu,
  
• łysienie typu męskiego – łysienie na skroniach oraz charakterystyczne, cienkie włosy,
  
• ciemne rogowacenie skóry.
  

Hiperandrogenizm – przyczyny

Hiperandrogenizm może być wywołany przez różne przyczyny – najczęściej pojawiającymi się są zaburzenia endokrynologiczne pochodzenia jajnikowego i nadnerczowego. Może być spowodowany także przez niektóre nowotwory.

Hiperandrogenizm pochodzenia jajnikowego może być wywołany przez:

• zespół policystycznych jajników – daje charakterystyczny obraz podczas USG; jest związany z tworzeniem się cyst w jajnikach i cyklem bezowulacyjnym; jego przyczyna jest nieznana, po części związana z rozregulowaniem osi podwzgórze – przysadka – jajniki;
  
• zespół HEICAN – charakteryzuje się insulinoopornością oraz wysokim poziomem testosteronu;
  
• guzy wirylizujące jajnika.
  

Hiperandrogenizm wywołany przez zaburzenia pracy nadnerczy może wynikać z:

• wrodzonego przerostu nadnerczy – często ma charakter bezobjawowy, wywołuje zaburzenia miesiączkowania oraz hirsutyzm;
  
• zespołu Cushinga – choroba związana z hirsutyzmem, osteoporozą, nadciśnieniem, ścieńczeniem skóry, zaburzeniami miesiączkowania i emocjonalnym;
  
• guzów wirylizujących nadnerczy.
  

Nowotwory, które mogą prowadzić do hiperandrogenizmu to:

• ziarniszczak,
  
• guz z komórek tłuszczowych,
  
• guz Krukenberga.
  

Inne przyczyny hiperandrogenizmu stanowią:

• otyłość,
  
• menopauza,
  
• nadmierna wrażliwość receptorów,
  
• hiperprolaktynemia,
  
• nadczynność tarczycy,
  
• akromegalia.
  

Hiperandrogenizm a ciąża

Hiperandrogenizm często może prowadzić do bezpłodności, jednak zajście w ciążę jest możliwe. Zależy to od stanu danej osoby, nasilenia problemów oraz rodzaju hiperandrogenizmu. W celu ocenienia szans na zajście w ciążę i jej utrzymanie najlepiej skonsultować się z ginekologiem oraz endokrynologiem.

Hiperandrogenizm – leczenie

Leczenie hiperandrogenizmu najczęściej jest objawowe i polega na podawaniu leków wyrównujących poziom hormonów. Często przynosi to bardzo dobre efekty, szczególnie jeśli przyczynę da się wyeliminować (na przykład hiperprolaktynemię lub nadczynność tarczycy). Terapią kierują lekarze specjalności endokrynologicznej oraz ginekologicznej, którzy dostosowują ją do indywidualnych przypadków.

Leczenie hiperandrogenizmu obejmuje też niwelowanie jego przyczyn. W przypadku wrodzonego przerostu nadnerczy stosuje się glikokortykoidy. Jeżeli wywołują go guzki na jajnikach, można je usunąć.

Czy na hiperandrogenizm może pomóc dieta?

Odkryto powiązania między hiperandrogenizmem a celikią, nieceliakalną tolerancją glutenu oraz insulinoopornością. U części osób cierpiących na tę dolegliwość dieta bezglutenowa przyniosła dobre efekty, co prawdopodobnie związane jest ze współwystępowaniem nietolerancji tej substancji. Ogólne zalecenia dietetyczne obejmują spożywanie zdrowej, niskoprzetworzonej żywności, dużej ilości zdrowych tłuszczów, owoców i warzyw. Ważne jest też dodawanie źródeł białka do każdego posiłku, jako że jest ono konieczne do syntezy hormonów.

Hiperandrogenizm – leczenie naturalne

Dane na temat leczenia naturalnego hiperandrogenizmu są jeszcze wciąż bardzo ubogie. Przypuszcza się, że pomocne mogą być: lukrecja, cynamon, piwonia chińska i niepokalanek, które dają dobre wyniki we wspieraniu osób cierpiących na zespół policystycznych jajników i sprzyjają zajściu w ciążę.

Warto również sprawdzić poziom witaminy D, gdyż jej niedobory sprzyjają zaburzeniom endokrynologicznym. Jeżeli jest on za niski, lekarz zaproponuje odpowiednią dawkę tej substancji.

Bibliografia:

Yildiz B., Diagnosis of hyperandrogenism: clinical criteria, „Clinical Endocrinology and Metabolism”, 20 (2), 2006, s. 167–176.

http://www.endokrynologia.net/content/androgeny-u-kobiet-nadmierne-ow%C5%82osienie-hirsutyzm-tr%C4%85dzik

Susan Arent S., Abbott J., Smith C. i in., Herbal medicine for the management of polycystic ovary syndrome (PCOS) and associated oligo/amenorrhoea and hyperandrogenism; a review of the laboratory evidence for effects with corroborative clinical findings, „Complementary and Alternative Medicine”, 2014.