Erytroplazja Queyrata (łac. Erythroplasia Queyrat, ang. Erythroplasia of Queyrat) uważana jest za formę choroby Bowena, czyli postać przedinwazyjnego raka skóry. Jej nazwa wywodzi się od nazwiska francuskiego dermatologa – Louisa Auguste’a Queyrata, który w 1911 roku przedstawił jej opis. Objawia się w formie żywoczerwonych tarczek, które lokalizują się u mężczyzn na prąciu, a u kobiet w obrębie sromu.

Czym jest erytroplazja Queyrata?

Erytroplazja Queyrata to przedinwazyjna forma raka płaskonabłonkowego, zwanego też kolczystokomórkowym (z łac. Carcinoma spinocellulare), który wywodzi się z komórek naskórka. Zmiana nie przechodzi poza błonę podstawną. Prowadzi do rozwinięcia raka u 5–10% pacjentów. Charakteryzuje się znikomą inwazyjnością. Przerzuty należą do rzadkości. Erytroplazja Queyrata w nomenklaturze medycznej znana jest też jako rogowacenie czerwone Queyrata. Z kolei ze względu na podobieństwo z chorobą Bowena nazywa się ją niekiedy chorobą Bowena żołędzi prącia.

Jak wygląda erytroplazja Queyrata?

Erytroplazja Queyrata ma postać pojedynczych lub mnogich, sinoczerwonych, ostro odgraniczonych zmian o gładkiej, lekko wilgotnej, błyszczącej powierzchni. Z czasem dochodzi do pokrycia zmian strupami oraz stwardnienia ich podstawy. Wykwity umiejscawiają się w przypadku mężczyzn w zdecydowanej większości na żołędziu prącia, czyli jego zwieńczeniu. Stąd też choroba określana bywa jako erytroplazja Queyrata prącia. Mogą wystąpić także na wewnętrznej blaszce napletka lub na ujściu cewki moczowej. Znacznie rzadziej choroba występuje wśród kobiet. U płci żeńskiej zmiana lokalizuje się w obrębie sromu (zewnętrzna część żeńskiego układu płciowego).

Erytroplazja Queyrata objawia się swędzeniem, owrzodzeniem, obrzękiem i zaczerwienieniem okolic intymnych. Chorzy wskazują na ból okolicy prącia lub sromu. Pojawić się mogą problemy z oddawaniem moczu. Schorzenie ma wieloletni przebieg.

Erytroplazja Queyrata – etiologia

Przyczyny powstania erytroplazji Queyrata nie zostały do końca wyjaśnione. Część badaczy podłoża choroby upatruje się w infekcji wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV, z ang. Human papilloma virus). Podkreślają zwłaszcza związek z typami 51, 39, 36, 35, 33, 31, 18, 16, 8. Niektórzy wskazują na rolę zakażenia wirusem opryszczki pospolitej (HSV, z ang. Herpes simplex virus), chronicznego stanu zapalnego, niedostatecznej higieny osobistej, czynników fizycznych, np. urazów, przewlekłego drażnienia, ciepła.

 Zobacz film i sprawdź czy warto się szczepić przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV: 

Rozpoznanie i leczenie erytroplazji Queyrata

Ze względu na zbliżony obraz kliniczny erytroplazja Queyrata wymaga rozpoznania różnicowego z m.in.: liszajem twardzinowym i zanikowym, owrzodzeniem pierwotnym w kile, wrzodem miękkim (wenerycznym), grudkowatością bowenoidalną, nieswoistym stanem zapalnym żołędzi prącia lub sromu, dodatkowo w przypadku mężczyzn z zapaleniem plazmakomórkowym żołędzi Zoona. Duże znaczenie w postawieniu diagnozy ma badanie histopatologiczne pobranego wycinka. Charakterystyczne dla erytroplazji Queyrata jest zaburzenie rogowacenia o nazwie „dyskeratoza”. To obumieranie i złuszczanie pojedynczych komórek wierzchniej warstwy nabłonka.

W leczeniu erytroplazji Queyrata wykorzystać można wiele metod. Zastosowanie znajdują m.in.:

• laser CO2 – działanie opiera się na zamianie energii elektromagnetycznej w energię cieplną. Prowadzi do powstania martwicy zakrzepowej i strefy termicznego uszkodzenia;
• naświetlanie promieniami rentgenowskimi;
• naświetlanie promieniami lasera YAG:Nd – działanie opiera się na zamianie energii świetlnej w cieplną. Prowadzi do koagulacji, zwęglenia i wyparowania tkanek;
• terapia fotodynamiczna – wykorzystanie cytotoksycznego działania reaktywnych form tlenu, które wyzwalane są dzięki współdziałaniu światła i fotouczulacza. Efekt fotodynamiczny prowadzi do zniszczenia naświetlanych zmienionych chorobowo tkanek;
• krioterapia, czyli zimnolecznictwo – miejscowe działanie niskich temperatur prowadzące do kontrolowanego niszczenia tkanek;
• miejscowe leczenie 5-fluorouracylem – cytostatykiem zakłócającym proces replikacji (kopiowania) DNA i hamującym proliferację (zdolność rozmnażania się) komórek nowotworowych.

Erytroplazja Queyrata w klasyfikacji ICD-10

W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (z ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) erytroplazja Queyrata sklasyfikowana została jako:

• D, czyli „Choroby krwi i narządów krwiotwórczych oraz niektóre choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych”,
• 07, czyli „Rak in situ innych i nieokreślonych narządów płciowych”,
• 4, czyli „Prącie – erytroplazja Queyrata”.

W związku z powyższym jej zapis w ICD-10 przedstawia się następująco: D07.4.

Bibliografia:

1. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL, Warszawa 2005.
2. Wieland U., Jurk S., Weissenborn S., Erythroplasia of Queyrat: coinfection with cutaneous carcinogenic human papillomavirus type 8 and genital papillomavirus in a carcinoma in situ, „Journal of Investigative Dermatology” 2000, 115(3), s. 396–401.
3. Borowska K., Zabielski S., Erytroplazja Queyrata – klinika, wybrane metody leczenia, „Nowa Medycyna” 2005, 12(2), s. 42–44.