Choroba Bowena to rak przedinwazyjny skóry, czyli tzw. rak in situ. Jest to nowotwór, który może ulec progresji w raka inwazyjnego, naciekającego głębsze tkanki. Choroba Bowena prącia może mieć związek z zakażeniem onkogennym wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Jednak to nie tylko narządy płciowe mogą być narażone na wystąpienie tego nowotworu. Choroba Bowena może być też konsekwencją ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe czy wiele innych czynników rakotwórczych.
Na czym polega choroba Bowena?
Choroba Bowena to jedna z form raka przedinwazyjnego, czyli raka in situ, w którym zmienione komórki nowotworowe nie przekraczają błony podstawnej w naskórku. Nie oznacza to jednak, że jest to łagodna postać nowotworu. W każdym momencie może dojść do przejścia raka przedinwazyjnego w formę inwazyjną i nacieczenia głębszych warstw tkanek, co z kolei przekłada się na dobór terapii i pogorszenie rokowania chorego. Najczęściej choroba ma długi przebieg i bardzo powoli ulega progresji. Jednak mimo to, podobnie jak w przypadku wszystkich innych schorzeń nowotworowych, czas odgrywa kluczową rolę.
Przyczyny choroby Bowena
Nie ma jednej konkretnej przyczyny choroby Bowena. Na tworzenie się tej zmiany nowotworowej nakłada się wiele czynników, wśród których wymienia się:
- nadmierną i niewłaściwą ekspozycję na promieniowanie ultrafioletowe,
- ekspozycję na arsen czy inne środki chemiczne,
- immunosupresję,
- zakażenie wirusem HPV, a konkretnie onkogennym typem wirusa brodawczaka,
- długotrwałe drażnienie mechaniczne.
Wyróżnia się różne podtypy wirusa HPV, w tym onkogenne. Zalicza się do nich przede wszystkim typy 16 i 18. Mogą one wywołać np. chorobę Bowena na prąciu. Wśród czynników ryzyka należy również wymienić te niemodyfikowalne, a mianowicie wiek i płeć. Im starszy jest człowiek, tym większe jest prawdopodobieństwo wystąpienia u niego nowotworu. Najwięcej rozpoznań stawianych jest po 60. roku życia. Ponadto częściej chorobę stwierdza się u kobiet niż u mężczyzn.
Dlaczego na skórze tworzą się znamiona? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Objawy choroby Bowena
Choroba Bowena może lokalizować się zarówno na skórze, jak i na błonach śluzowych. Jej objawy są miejscowe i obejmują zmiany skórne, mogące nieco się różnić u poszczególnych chorych. Teoretycznie jest to zmiana nieprzekraczająca 5 cm średnicy, wyraźnie odgraniczona od zdrowej skóry, jednak o nierównych brzegach. Ma odcień sinoczerwony i nieco złuszczoną powierzchnię, uniesioną ponad skórę, może być pokryta strupem. Zazwyczaj występuje jedna zmiana, choć mogą zdarzyć się mnogie wykwity. Sama zmiana może z czasem ulegać owrzodzeniu, co z kolei sugeruje transformację w formę naciekającą.
Jak rozpoznać chorobę Bowena? Czy same objawy wystarczą?
Sama zmiana na skórze nie oznacza rozpoznania. Lekarz musi zróżnicować ją z innymi rodzajami wykwitów. Choroba Bowena może imitować liszaja czy łuszczycę, a także inne schorzenia dermatologiczne. Specjalista w pierwszej kolejności używa do badania dermatoskopu, czyli specjalnego przyrządu umożliwiającego obserwację zmiany w powiększeniu. Kolejnym, nieuniknionym krokiem jest pobranie wycinka i badanie histopatologiczne. Bez niego nie można bowiem jednoznacznie postawić rozpoznania nowotworu. Dopiero po otrzymaniu wyniku lekarz podejmuje decyzję co do dalszej terapii.
Leczenie i rokowanie w chorobie Bowena
Jak już wcześniej wspomniano, czas odgrywa kluczową rolę w leczeniu nowotworów, dlatego też w przypadku niepokojących zmian na skórze należy natychmiast skierować się do specjalisty. Jeśli wcześnie potwierdzi się rozpoznanie choroby Bowena, istnieją ogromne szanse na całkowite wyleczenie i rokowanie jest wówczas pomyślne.
Jedną z powszechniej stosowanych metod leczenia choroby Bowena jest chirurgiczne wycięcie zmiany. Jednak czasami można rozważyć również inne metody, takie jak wyłyżeczkowanie z elektrokoagulacją, niszczenie tkanek przy użyciu niskich temperatur (krioterapię), laseroterapię z wykorzystaniem lasera CO2, naświetlanie (terapię fotodynamiczną) czy stosowanie 5-fluorouracylu lub imikwimodemu miejscowo w formie kremu. Terapia dobierana jest indywidualnie, w zależności od lokalizacji zmiany, jej wielkości, a także schorzeń ogólnych pacjenta i możliwości przeprowadzenia u niego danej procedury.
Bibliografia:
- S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
