Czerniak paznokcia, zwany też podpaznokciowym, jest dość rzadką odmianą czerniaka skóry, czyli złośliwego nowotworu mającego źródło w melanocytach – komórkach barwnikowych wytwarzających melaninę. Pod wpływem zmian chorobowych skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym, w efekcie czego powstają dość charakterystyczne znamiona, zazwyczaj zlokalizowane w miejscach najczęściej eksponowanych na promienie słoneczne: na głowie, twarzy, szyi czy ramionach.

Czerniak niekiedy rozwija się również pod paznokciem, zarówno ręki, jak i nogi. Z powodu zmiany nowotworowej zlokalizowanej pod paznokciem palca u stopy zmarł między innymi legendarny muzyk reggae, Bob Marley.

Zobacz też: Czerniak złośliwy paznokcia i skóry

Czerniak paznokcia – objawy

Czerniak podpaznokciowy to dość rzadka odmiana czerniaka skóry, szacuje się, że dotyczy 0,7–3,5% spośród wszystkich chorych, u których rozpoznano czerniaka. Występuje zazwyczaj u osób w podeszłym wieku, częściej mężczyzn. Może rozwinąć się pod paznokciem rąk i nóg, zwykle dotyczy tylko jednej płytki paznokciowej. Zmiana nowotworowa najczęściej atakuje kciuk, palec wskazujący lub duży palec stopy.

Czerniak pod paznokciem może objawiać się:

• szerokim (powyżej 6 mm) prążkiem barwnikowym o nieregularnych, poszarpanych brzegach
  
• wielobarwnymi (od czerwonych po brązowe i czarne), nierównymi pasmami barwnika
  
• trójkątnym kształtem zmiany
  
• pęknięciami lub szczelinami w obrębie płytki paznokciowej
  
• występowaniem objawu micro-Hutchinsona, czyli obecności melaniny w tkankach miękkich otaczających paznokieć, widocznej w badaniu dermatoskopowym.

Jak rozpoznać czerniaka paznokcia?

Czerniak paznokcia jest zazwyczaj wykrywany bardzo późno, ponieważ choroba przez długi czas nie wywołuje żadnych dolegliwości, a zmiany barwnikowe pod paznokciem często bywają mylone (ze względu na podobieństwo) z krwiakiem podpaznokciowym (który w odróżnieniu od zmian czerniakowatych przesuwa się wraz ze wzrostem płytki i bieleje po nacisku na płytkę paznokcia), znamionami melanocytowymi, plamami soczewicowatymi czy zakażeniami grzybiczymi lub bakteryjnymi.

To powoduje, że średni czas od pojawienia się czerniaka paznokcia do jego wykrycia wynosi blisko 3 lata – w tym czasie komórki nowotworowe często zdążą się rozprzestrzenić po innych narządach, co przekłada się na dużą umieralność spowodowaną tą odmianą czerniaka.

Zobacz też: Szczepionka hamująca czerniaka

W rozpoznaniu czerniaka podpaznokciowego za najskuteczniejszą metodę diagnostyczną uchodzi dermatoskopia, czyli mikroskopia epiluminescencyjna pozwalająca na ocenę nieprawidłowości barwnikowych w obrębie naskórka i skóry właściwej. Badanie zmian umiejscowionych pod płytką paznokciową nie należy do łatwych i wymaga od lekarza znacznego doświadczenia.

Diagnostyka czerniaka paznokcia obejmuje:

• badanie kliniczne z oceną wszystkich płytek paznokciowych rąk i stóp
  
• badanie dermatoskopowe zmiany w obrębie badanej płytki paznokciowej
  
• badanie dermatoskopowe wału paznokciowego i brzegów bocznych
  
• badanie dermatoskopowe wolnego brzegu płytki paznokciowej
  
• badanie kliniczne i dermatoskopowe skóry, błon śluzowych i włosów.
  

W przypadku podejrzenia czerniaka pod paznokciem postępowaniem z wyboru jest całkowite wycięcie zmiany o pełnej grubości lub biopsja, jeżeli zmiana jest bardzo rozległa, celem badania histopatologicznego. Gdy czerniak podpaznokciowy został rozpoznany, należy wykonać amputację paliczka.

Zobacz też: Jak uchronić się przed czerniakiem?

Przyczyny czerniaka paznokcia

Czerniak paznokcia, podobnie jak inne odmiany tego nowotworu złośliwego, częściej rozwija się u osób z jasną i bardzo jasną karnacją, które łatwo ulegają poparzeniom słonecznym, lub u tych, u których wielokrotna i długotrwała ekspozycja na światło słoneczne w dzieciństwie i młodości powodowała powtarzające się oparzenia skóry. Ryzyko rozwoju zmian chorobowych zwiększa się też w przypadku jasnych i rudych włosów, niebieskich oczu oraz istniejących już na ciele piegów, a zwłaszcza znamion barwnikowych (małych, o regularnym kształcie i o jednolitym rozkładzie barwnika) czy dysplastycznych (dużych, o nieregularnym kształcie i kolorze).

Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi czerniaka paznokcia są również wcześniejsze zachorowania na ten typ nowotworu innych członków rodziny. Osoby, które już zmagały się z czerniakiem skóry, są także bardziej narażone na czerniaka podpaznokciowego.

Bibliografia:

"Diagnostyka dermoskopowa czerniaka podpaznokciowego", Grażyna Kamińska-Winciorek, Radosław Śpiewak