Każda zmiana guzowata na ludzkim ciele niepokoi, lecz w przypadku diagnozy torbieli najądrza można spać spokojnie. Niemniej, z każdą zmianą na narządach płciowych należy udać się do lekarza. Leczenie torbieli najądrza jest zwykle zachowawcze, z wyjątkiem nielicznych przypadków, kiedy guza usuwa się z powodów estetycznych lub istniejących dolegliwości.

Czym jest torbiel najądrza?

Torbiel najądrza, a dokładniej torbiel nasienna najądrza lub spermatocele, to łagodna zmiana tworząca się w wyniku poszerzenia przewodzików odprowadzających umiejscowionych w głowie najądrza, które znajduje się na górnym biegunie jądra. Torbiel najądrza to zamknięta przestrzeń, w której wnętrzu gromadzi się nasienie – plemniki wraz z wydzieliną najądrza, które nie ma ujścia z torbieli. Zwykle dotyczy jednego jądra, a torbiel jest jednokomorowa. Rozmiary torbieli są różne i mogą wynosić od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów.

Najczęstszą grupą pacjentów, którzy cierpią na torbiel najądrza są mężczyźni w średnim wieku – między 40. a 60. rokiem życia. Może jednak wystąpić także u dojrzewających chłopców. Przyczyny powstawania torbieli najądrza nie są do końca poznane, u osób starszych często występują po wazektomii lub innych zabiegach operacyjnych i są wynikiem powstania pooperacyjnej niedrożności najądrza. Do zachorowania predysponują również urazy, stany zapalne jądra i najądrza, a także choroba von Hippla-Lindaua.

Chorobę należy różnicować z nowotworami, żylakami powrózka nasiennego oraz stanami zapalnymi najądrza.

Torbiel najądrza - objawy

Jak już wspomniano, torbiel najądrza jest zmianą łagodną – jej obecność nie jest więc powodem do niepokoju, nie zaburza również funkcjonowania układu rozrodczego i nie skutkuje utratą ani ograniczeniem płodności.

Dolegliwości związane z obecnością guza najądrza występują bardzo rzadko. Torbiel na najądrzu daje objawy tylko u 3–5% pacjentów. Zwykle jest wykrywana przypadkowo podczas badania palpacyjnego jąder oraz ultrasonograficznego moszny wykonywanego z innych przyczyn.

Podczas samobadania jąder można wyczuć niebolesną zmianę, która jest dobrze ograniczona. Guz znajduje się w okolicy najądrza, a jądro można palpacyjnie oddzielić od guza, struktury nie są ze sobą zrośnięte. Przy guzach dużych rozmiarów można zaobserwować naciągnięcie skóry na mosznie oraz zaczerwienienie.

Jeśli dojdzie do powstania torbieli najądrza, która przybierze znaczne rozmiary, możliwe jest odczuwanie dolegliwości związanych z uciskiem na pobliskie struktury, to znaczy: bólu, uczucia ciężkości i pełności w jądrze, nad którym znajduje się spermatocele, co może dawać poczucie ogólnego dyskomfortu.

Jak zbudowany jest męski układ rozrodczy? Dowiesz się tego z filmu:

Jak wygląda leczenie torbieli najądrza?

Większość torbieli najądrza ustępuje po leczeniu zachowawczym. Wykryta torbiel najądrza w USG nie wymaga skierowania do urologa, należy jednak pamiętać, że każda samodzielnie wykryta zmiana w jądrze wymaga konsultacji lekarza rodzinnego, który zleci dodatkowe badania wykluczające możliwość występowania nowotworu w tej okolicy.

Choć w większości przypadków torbiel najądrza nie wymaga leczenia, to zdarza się, że należy usunąć ją operacyjnie – dotyczy to jednak mniej niż 1% pacjentów. Wskazania do operacji torbieli najądrza to występowanie objawów ze strony torbieli, dyskomfort ze strony pacjenta, a także nieestetyczny wygląd. Torbiel najądrza wycina się przez dostęp przez ścianę moszny. Powikłaniem operacji może być uszkodzenie dróg wyprowadzających nasienie, co może z kolei ograniczyć płodność (istnieje ryzyko zwężenia dróg nasiennych). Dlatego, jeżeli pacjent planuje w przyszłości posiadanie dzieci, unika się leczenia chirurgicznego i wykonuje się je tylko w koniecznych przypadkach. Zabieg jest krótki, wykonywany w znieczuleniu ogólnym, zazwyczaj kilka godzin po operacji pacjent może opuścić szpital. Zmiana, która została poddana wycięciu, zostaje wysłana do badania histopatologicznego celem ustalenia ostatecznego rozpoznania. Po operacji zalecany jest odpoczynek, elewacja moszny oraz opatrunki uciskowe.

Usunięcie zawartości torbieli poprzez aspirację oraz skleroterapia, czyli wstrzyknięcie substancji powodującej zabliźnienie torbieli, jest alternatywą do leczenia operacyjnego, zwykle nie kończy się jednak sukcesem i jest rozważane tylko u osób, które nie mogą poddać się zabiegowi operacyjnemu.

Bibliografia:

1. T, Stonier. Diagnosing testicular lumps in primary care, The Practitioner, 2017; 261 (1803): 13–17.