Ospa wietrzna to jedna z chorób okresu dziecięcego, choć do zachorowania dojść może w każdym wieku. Rocznie w Polsce stwierdza się około 100000–200000 jej przypadków. Szczepienia ochronne znacznie zmniejszają ryzyko rozwoju choroby. Jednakże ich wartość w ostatnim czasie podważana jest przez część społeczeństwa. Na popularności zyskuje za to ospa party – spotkanie ukierunkowane na zakażenie dziecka wirusem VZV.

Co to jest ospa party?

Ospa party to popularny w ostatnich latach trend popularyzowany przez tzw. antyszczepionkowców, czyli grupy osób, które podważają sens i skuteczność szczepień ochronnych. Ospa party ma formę spotkania, w którym biorą udział dzieci zdrowe, nieprzechodzące jak dotąd ospy wietrznej oraz chore na nią. Głównym celem przyświecającym ospa party jest zarażenie wirusem VZV (z łac. varicella zoster virus), czyli wirusem ospy wietrznej i półpaśca dzieci zdrowych. Zakażenia odbywa się drogą kropelkową, w wyniku bezpośredniego kontaktu z nosicielem wirusa lub z przedmiotami zanieczyszczonymi wydzielinami z dróg oddechowych chorej osoby. Ospa party organizowane jest w celu wytworzenia przez układ odpornościowy trwałej odporności po przejściu choroby.

Zobaczcie na filmie, czym jest ospa party i jakie niesie za sobą zagrożenia:

Szczepienia ochronne zamiast ospa party

W 1974 roku opracowana została szczepionka przeciwko ospie wietrznej. Zaszczepienie się uważa się za jedną z najlepszych metod profilaktyki, która w znacznym stopniu zmniejsza ryzyko pojawienia się choroby. Szczepionka ma w składzie żywy, osłabiony szczep wirusa. Badacze podkreślają jej wysoką skuteczność, która wynosi około 95%. Szczepionka podawana jest domięśniowo lub podskórnie. W celu uzyskania pełnej odporności stosuje się dwie dawki, a minimalny odstęp między nimi wynosić powinien 6 tygodni. Szczepionkę najlepiej stosować u dzieci po ukończeniu 12 miesiąca życia.

Ospa party a ryzyko powikłań

Część społeczeństwa prezentuje mylny pogląd, zakładając, że ospa wietrzna to niegroźna choroba i dobrym sposobem jest wczesne przechorowanie jej. Specjaliści podkreślają, że, mimo iż w większości przypadków choroba przebiega łagodnie, nigdy nie można przewidzieć ryzyka wystąpienia jej powikłań, które dotyczą 2–6% chorych. Uważają ospę wietrzną za chorobę nieprzewidywalną, a działanie w stylu ospa party za skrajnie nieodpowiedzialne i ryzykowne. Związane z tą chorobą komplikacje mogą okazać się bardzo niebezpieczne dla dziecka. Należy izolować chorych do momentu wyzdrowienia, zamiast organizować takie spotkanie. Zakaźność rozwija się po 24–48 godzinach od zarażenia i utrzymuje się do momentu przyschnięcia pęcherzyków, czyli średnio 7 dni.

Jakie mogą być powikłania po ospa party?

W organizmie osób, które przechorowały ospę w wyniku ospa party czy innych okoliczności, wirus wiele lat przebywa w zwojach nerwowych pnia mózgu i rdzenia kręgowego. Przy osłabieniu odporności organizmu pojawiają się warunki sprzyjające jego aktywności i wywołujące półpaśca.

Wśród możliwych skutków ubocznych ospy wietrznej wymienia się najczęściej miejscowe zmiany skórne, które mogą doprowadzić do powstania szpecących blizn. Do ich rozwoju dochodzi w przebiegu wywołanego przez gronkowce i paciorkowce wtórnego zakażenia infekcyjnego skóry. Mogą przybierać postać ropni, liszajca, ropowicy, róży, płonicy przyrannej.

Czy celowe zarażanie dzieci ospą ma jakikolwiek sens? Zobaczcie, co mówią eksperci:

Dodatkowo powikłania ospy wietrznej dotyczyć mogą:

• układu nerwowego – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, móżdżku lub mózgu, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego, porażenie nerwów czaszkowych, zespół Guillaina-Barrégo; występowanie tych przypadłości szacuje się na 1–3/100000 przypadków;
• układu oddechowego – ospowe zapalenie płuc, które objawia się niewydolnością oddechową, gorączką, przyspieszeniem oddechu, dusznością, kaszlem, bólem w klatce piersiowej i krwiopluciem;
• układu krwionośnego – ostra małopłytkowość, czyli znaczne zmniejszenie liczby płytek krwi, które doprowadzić może do krwawień;
• zapalenia wątroby, mięśnia sercowego, posocznicy zwanej też sepsą (zagrażającej życiu specyficznej reakcji organizmu na zakażenie), gronkowcowego lub paciorkowcowego zespołu wstrząsu toksycznego, martwiczego zapalenia powięzi, zapalenia stawów, cewkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek.

Dziecko zmarło po ospa party

Bardzo często w prasie pojawia się informacja na temat tragicznego finału spotkania zorganizowanego w celu zarażenia dzieci wirusem VZV. W 2014 roku we Wrocławiu ospa party przyczyniła się do śmierci dwuletniego dziecka. Dwa lata później najprawdopodobniej ten trend na budowanie odporności doprowadził do śmierci półtorarocznego dziecka. To tylko dwa z wielu przypadków dowodzących nieodpowiedzialności opiekunów.

Bibliografia:

1. J. Cianciara, J. Juszczyk, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Czelej, Lublin 2007.

2. J. W. Gnann, Varicella-zoster virus: atypical presentations and unusual complications, [w:] „The Journal of Infectious Diseases”, 2002, 186(1), s. 91–98.

3. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2014, Medycyna Praktyczna, Kraków 2014.