Mleko makowe to jedno z najtańszych odpowiedników roślinnych możliwych do samodzielnego przygotowania. Jest doskonałym źródłem niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu witamin i składników mineralnych. Napój nie powinien być spożywany przez małe dzieci i ciężarne kobiety.
Co to jest mleko makowe?
W ostatnim czasie sporym zainteresowaniem cieszą się rodzaje mleka roślinnego. Mają zwolenników zwłaszcza wśród wegan i osób zmagających się z nietolerancją laktozy. Jednym z nich jest mleko makowe. To napój uzyskany na skutek utarcia z wodą „na mleczko” nasion maku. Produkt ten ma słodkawo-orzechowy smak z lekką nutą goryczy oraz szarobiały kolor. Mleka makowego nie powinno się podawać małym dzieciom (poniżej 2 roku życia) ani ciężarnym kobietom.
Właściwości i działanie mleka makowego
Mleko makowe korzystnie wpływa na organizm. Jego zdrowotne właściwości determinowane są składem, w którym na uwagę zasługują kwasy omega-6, zwłaszcza kwas linolowy, bogactwo witamin, w tym A, D, E, C, B3 oraz składników mineralnych takich jak wapń, żelazo, magnez, mangan, cynk czy fosfor. Mak stanowi doskonałe źródło białka, stąd też spożywanie powstałego z niego mleka poleca się zwłaszcza osobom aktywnym fizycznie. Dzięki wysokiej zawartości żelaza zapobiega niedokrwistości i anemii. Z kolei sód obniża wartość ciśnienia tętniczego krwi, a magnez zmniejsza skurcze mięśni.
Napój wykazuje właściwości lekko przeciwbólowe, uspokajające, pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu LDL we krwi. Ze względu na właściwości rozgrzewające poleca się go w przebiegu przeziębienia i grypy. Doskonale sprawdzi się w łagodzeniu uciążliwego suchego kaszlu. Dodatkowo działa osłaniająco na górne drogi oddechowe. Mleko makowe warto spożywać na sen. Z racji na dość wysoką kaloryczność maku (100 g to około 500 kcal) napój powinien być rozważnie spożywany przez osoby na diecie redukcyjnej. Z drugiej strony stanowi dobre źródło naturalnego błonnika pokarmowego (100 g dostarcza około 20 g błonnika). W związku z tym wpływa pozytywnie na procesy trawienne, reguluje częstotliwość wypróżnień i zapobiega uczuciu ciężkości.
Czy warto pić mleko? Dowiesz się tego z filmu:
Czy mleko makowe to narkotyk?
Mak lekarski to powszechnie znany surowiec alkaloidowy. Typowe dla opium alkaloidy znajdują się we wszystkich częściach tej rośliny. Z tego względu jego dostępność została znacznie ograniczona. Do przygotowania napoju wykorzystuje się zatem nasiona maku niebieskiego lub białego. Błędne utożsamia się mleko makowe z formą narkotyku, gdyż wyżej wymienione rośliny nie wykazują działania charakterystycznego dla tych substancji. Ich właściwości uspokajające są na tyle delikatne, że nie wiążą się w żaden sposób z ryzykiem uzależnienia.
Jak przygotować mleko makowe?
Mleko makowe jest stosunkowo proste do przygotowania. Lista niezbędnych produktów obejmuje:
- 1/3 szklanki maku,
- 500 ml wody,
- 1 łyżkę miodu.
Mak po zalaniu wodą odstawia się na około 12 godzin. Najlepiej moczyć go przez noc. Po tym czasie wodę odlewa się, a mak przepuszcza kilka razy (co najmniej 3) w maszynce do mielenia lub rozdrabnia w młynku do kawy czy moździerzu. Przemielony mak wrzuca się do blendera z 2 szklankami gorącej wody z miodem.
Innym sposobem jest wykorzystanie wody, w której namaczało się nasiona maku. Całość blenduje się przez 2–3 minuty, po czym odstawia, aż częściowo opadną nasiona (około 15 minut) i ponownie blenduje przez 2–3 minuty. Gdy w napoju pływa sporo makowych łusek, można go przecedzić przy użyciu sitka lub czystej gazy. Z powstałej proporcji wychodzi niewiele ponad 1 szklanka – około 300 ml.
Napój należy przechowywać w lodówce w szklanym pojemniku. Zaleca się wykonywanie małych porcji, gdyż produkt najlepiej spożyć do następnego dnia. Mleko po odstaniu rozwarstwia się, w związku z czym przed spożyciem należy je zamieszać. Pozostałe po produkcji mleka nasiona wykorzystać można do klusek z makiem lub ciasteczek.
Mleko makowe jako świąteczny napój
Na Litwie i w sąsiadujących z tym państwem częściach Polski mleko makowe stanowi element tradycji świąt Bożego Narodzenia. Dość często wzbogaca się je, dodając ekstrakt migdałowy, syrop daktylowy i klonowy, goździki, syrop z agawy, laskę wanilii i cynamonu (lub kilka namoczonych daktyli) oraz kardamon. Ten mleczny napój idealnie komponuje się z śliżykami, czyli małymi drożdżowymi ciasteczkami z makiem.
Mleko makowe – wykorzystanie w sztuce kulinarnej
Mleko makowe może być z powodzeniem spożywane na ciepło lub po podgrzaniu (nie wolno go zagotować, bo może się zwarzyć), choć wykorzystuje się je także do przygotowania niektórych dań. Nadaje się jako baza do koktajli bananowych, musli czy owsianki. Używa się go także do wypieków.
Bibliografia:
1. A. Trojanowska, Tradycyjne ziołolecznictwo białoruskie w pracy Michała Federowskiego „Lud Białoruski na Rusi Litewskiej”, [w:] „ANALECTA”, 2007, XVI (1–2), s. 7–53.
2. H. Kunachowicz, B. Przygoda, I. Nadolna, K. Iwanow, Tabele składu i wartości odżywczej żywności, PZWL, Warszawa 2017.