Fluor jest pierwiastkiem niezbędnym dla prawidłowego rozwoju kości, a zwłaszcza zębów, ponieważ uodparnia je na działanie szkodliwych bakterii i wzmacnia szkliwo. Fluoryzacja zębów jest zabiegiem przeprowadzanym zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. Od pewnego czasu w społeczeństwie pojawiają się głosy na temat szkodliwego wpływu fluoryzacji na organizm. Stąd też wielu rodziców mających dzieci w szkołach podstawowych zadaje sobie zastanawia się, czy fluoryzacja jest bezpieczna. Specjaliści podkreślają, że brak jest przeciwwskazań do realizowania tego zabiegu wśród uczniów.

Fluoryzacja zębów – co to jest?

Fluoryzacja zębów to profilaktyczny zabieg stomatologiczny, który podejmuje się w celu zapobiegnięcia powstania próchnicy. Chorobę tę uważa się za jeden z głównych problemów społecznych w skali całego globu. Jest wysoce zakaźną chorobą bakteryjną, która atakuje tkanki twarde zęba i powoduje powstanie ubytków wymagających leczenia stomatologicznego.

Fluoryzacja to bezbolesna, szybka, bezinwazyjna, niekosztowna metoda. Jedynym ograniczeniem zabiegu jest, aby był on stosowany na czystych, zdrowych zębach, oczyszczonych z płytki i kamienia. Polega na pokryciu zębów specjalnymi preparatami do fluoryzacji, które mogą mieć formę pianki, żelu lub lakieru (stąd fluoryzacje nazywa się często lakierowaniem) o wysokim stężeniu fluoru. Nowoczesne preparaty zawierające fluor mają przyjemny smak i zapach. Zabieg w specjalistycznym gabinecie przeprowadza stomatolog, którego w przypadku najmłodszych pacjentów nazywa się pedodontą. Żel czy inny środek do fluoryzacji zębów rozprowadza się przy użyciu specjalnego pędzelka, a trwa to tylko kilka minut. Po dokładnym pokryciu wszystkich powierzchni zębów preparat jest osuszany, żeby dokładnie przywarł do zębów. Na około 1,5 godziny po fluoryzacji zębów zabronione jest jedzenie, zaś zębów nie powinno się myć przez około 12 godzin. Zabieg powtarzać trzeba średnio co pół roku. W prywatnym gabinecie kosztuje około 60–100 zł. Fluoryzację zębów można także wykonać w domu. W sprzedaży znajdują się specjalne preparaty z odpowiednio niższą koncentracją fluoru, które można nakładać samemu.

Jak prawidłowo dbać o zęby? dowiecie się z filmu:

U kogo przeprowadza się fluoryzację zębów?

Zabieg fluoryzacji przeprowadza się zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. Mimo iż fluoryzacja zębów kojarzy się z czasami szkolnymi, to nierzadko z zabiegu tego korzystają też starsi narażeni na rozwój próchnicy wtórnej, towarzyszącej dość często uzupełnieniom protetycznym czy aparatom ortodontycznym. Dodatkowo fluoryzacja zębów u dorosłych wskazana jest w sytuacji cofania się dziąseł, ponieważ zabezpiecza się w ten sposób odsłonięte szyjki zębowe.

Fluoryzacja w szkole, przeprowadzana przeważnie pod okiem szkolnej higienistki lub pielęgniarki, ma postać szczotkowania zębów specjalnym płynem z fluorem. Fluoryzacja w szkołach wymaga najpierw uzyskania zgody na zabieg od rodziców. W przypadku dzieci znaczenie fluoryzacji jest bardzo duże, ponieważ dużą trudność u najmłodszych sprawia utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej. Znacznie profilaktyki fluorkowej jest na tyle ważne, że działanie to finansowane jest ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia.

Polecamy: Piaskowanie i skaling zębów – zastosowanie, przebieg, otrzymane efekty

Fluoryzacja – czy jest zdrowa?

Argumentem przemawiającym na korzyść fluoryzacji zębów mlecznych jest utwardzenie i wzmocnienie szkliwa zębów, które w przypadku mleczaków jest słabo zmineralizowane. Fluor hamuje rozwój bakterii próchnicotwórczych, z których największe znaczenie w rozwoju próchnicy maja Lactobacillus acidophilus i Streptococcus mutans występujące w płytce nazębnej. Dodatkowo fluoryzacja sprzyja remineralizacji drobnych ubytków i utrudnia przywieranie kamienia nazębnego do szkliwa. W wyniku zabiegu na zębach powstaje powłoka chroniąca je przed szkodliwym działaniem kwasów. Fluor przekształca hydroksyapatyty szkliwa w bardziej odporny na działanie kwasów organicznych fluoroapatyt. Ponadto zamyka odkryte kanaliki zębowe, dzięki czemu zmniejsza nadwrażliwość zębów.

Polecamy: Czym jest lakierowanie zębów? Lakierowanie zębów u dzieci, zalecenia po lakierowaniu

Czy fluoryzacja jest szkodliwa?

W ostatnim czasie w społeczeństwie pojawiły się głosy na temat szkodliwości fluoryzacji. Część osób uważa, że zabieg ten może przyczynić się do nadmiaru fluoru w organizmie, który dostarczany jest także razem z produktami zbożowymi, rybami, ziemniakami, niektórymi wodami mineralnymi, preparatami do codziennej higieny jamy ustnej.

Fluor w zbyt dużych ilościach, zamiast pozytywnie oddziaływać na mineralizację kości i zębów, sprawia, że stają się łamliwe i kruche. Występujący w nadmiarze, negatywnie wpływa na pracę tarczycy, funkcjonowanie układu nerwowego oraz zaburza wchłanianie magnezu. Fluor oraz jony fluorkowe mają działanie toksyczne i powodować mogą ból brzucha i głowy, ślinotok, nudności, łzawienie, nadmierne pocenie się. Hamują oddychanie tkankowe, zaburzają przemianę lipidów i węglowodanów, ale i syntezę hormonów.

Z nadmiaru fluoru rozwinąć może się fluoroza, której charakterystycznym objawem są kredowe plamki na zębach. Te z kolei odpowiadają za rozwój nadżerki szkliwa, nadmierną twardości szkliwa, uszkodzenie nerwów. Przeciwnicy fluoryzacji obawiają się także, że preparaty wykorzystywane do fluoryzacji powodują odbarwienie zębów.

Bibliografia:

1. Błaszczyk I., Ratajczak-Kubiak E., Birkner E., Korzystne i szkodliwe działanie fluoru, „Farmacja Polska”, 2009, 65(9), s. 623-626.

2. Meler G., Meler J., Ocena zastosowania preparatów z fluorem w profilaktyce i leczeniu próchnicy, „Farmaceutyczny Przegląd Naukowy”, 2008, 5, s. 4-6.

3. Zieniewska I., Keller A., Rysiak E. i wsp., Aspekt kliniczny, społeczny i ekonomiczny choroby próchnicowej, „Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu”, 2016, 4(49), s. 464-469.