Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego, produkującym hormony – trijodotyroninę i tyroksynę. Znajduje się tuż poniżej krtani i zbudowana jest z dwóch płatów oraz dzielących je cieśni. Hormony tarczycy są konieczne do odpowiedniego różnicowania i rozwoju tkanek, szczególnie ośrodkowego układu nerwowego.
Objawy chorób tarczycy
Objawy chorób tarczycy zależą od tego, czy przebiegają z nadmiarem czy niedoborem jej hormonów. Jeśli choroba tarczycy jest przyczyną niedoboru hormonów, objawy są następujące:
- obrzęk powiek,
- blada, sucha, słabo napięta skóra,
- włosy suche, łamliwe (czasami dochodzi nawet do wypadania brwi i włosów łonowych),
- zmniejszona potliwość,
- obrzęki ciała,
- zwolnienie akcji serca,
- znaczna męczliwość,
- ospałość,
- duszność,
- przyrost masy ciała.
Masz problemy z tarczycą? Ten film jest właśnie dla ciebie
W nadczynności tarczycy dochodzi do przyspieszenia procesów metabolicznych i pojawienia się m.in. takich objawów, jak:
- spadek masy ciała bez stosowania żadnych diet odchudzających,
- wypadanie włosów,
- skóra wilgotna, ciepła,
- zanik tkanki tłuszczowej,
- pobudzenie,
- nadmierna nerwowość,
- przyspieszenie akcji serca,
- wzrost ciśnienia tętniczego.
Choroby tarczycy u dzieci
Na niedobór hormonów tarczycy szczególnie narażone są małe dzieci, ponieważ są to hormony niezbędne do ich prawidłowego rozwoju. Już w pierwszych dobach życia wykonuje się badanie przesiewowe w kierunku niedoczynności tarczycy, która może być niebezpieczna dla zdrowia i życia dziecka. Do objawów wrodzonej niedoczynności tarczycy należą m.in.:
- sucha skóra,
- duży język,
- pogrubione rysy twarzy,
- zaparcia,
- problemy z karmieniem,
- przedłużająca się żółtaczka,
- opóźnienie rozwoju psychoruchowego.
Dieta w chorobach tarczycy
Najważniejszym składnikiem koniecznym do prawidłowego funkcjonowania tarczycy jest jod. Jest to pierwiastek gromadzony głównie w tym narządzie, będący składnikiem trijodotyroniny i tyroksyny. Niedobory jodu skutkują niedoczynnością tarczycy, jej przerostem, powstaniem wola, a u dzieci opóźnieniem rozwoju psychoruchowego. Na obszarach, gdzie społeczeństwo jest narażone na niedobory jodu, stosuje się jodowanie soli kuchennej. Zalecane jest też spożywanie ryb morskich bogatych w jod.
Jak rozpoznać, że tarczyca choruje? Dowiesz się tego z naszego filmu
Niestety w standardowej diecie występuje wiele substancji wolotwórczych, które znacznie utrudniają wchłanianie jodu z pożywienia. Do produktów, których należy unikać bądź które można spożywać z umiarem w chorobach tarczycy, należą:
- kapusta,
- kalafior,
- brokuły,
- brukselka,
- rośliny strączkowe,
- orzeszki ziemne.
Oprócz jodu w diecie osób z chorobą tarczycy duże znaczenie mają też inne składniki mineralne: żelazo, potas, selen, magnez czy cynk. Żelazo jest ważnym pierwiastkiem biorącym udział w przemianie hormonów tarczycy. Jego niedobór również istotnie wpływa na funkcje tego narządu.
Dieta w niedoczynności tarczycy powinna być bogata w białko, które powinno stanowić co najmniej 15% dziennego zapotrzebowania w energię. Źródłem tego składnika mogą być mięso drobiowe, ryby i nabiał. Zdarza się, że osoby z niedoczynnością tarczycy nie tolerują laktozy czy też mają inne objawy nietolerancji. Wtedy też należy wprowadzić dietę eliminującą dany składnik z diety (np. mleko). Czasami jednak wystarczy ograniczenie tego produktu.
W nadczynności tarczycy wzrasta zapotrzebowanie na składniki odżywcze, w tym mikroelementy i witaminy. Warto zadbać również o odpowiednią podaż białka ze względu na jego nasilony rozpad. W chorobach tarczycy dietę zawsze powinno się skonsultować z dietetykiem.
Leczenie chorób tarczycy
W zależności od etiologii i przebiegu lekarz dobiera odpowiednie leczenie. Dieta jest bardzo istotna ze względu na to, że zapewnia odpowiednią podaż białka i mikroelementów do organizmu, a także eliminuje produkty, które poprzez zaburzenia wchłaniania jodu, negatywnie wpływałyby na dalszy proces leczenia. Dieta nie powinna być jedyną metodą terapii. W przypadku niedoczynności stosuje się przede wszystkim suplementację lewoskrętnej tyroksyny. Nadczynność tarczycy może być leczona farmakologicznie, jodem promieniotwórczym bądź operacyjnie.
Obejrzyj nasz film i dowiedz się jak wygląda leczenie choroby Hashimoto