Nauką zajmującą się chorobami płuc jest pulmonologia, obejmująca schorzenia dolnych dróg oddechowych. Choroby płuc mają różną etiologię, różnią się przebiegiem, rokowaniem, leczeniem, choć ich początkowe objawy na ogół są podobne.

Objawy chorób płuc

Wszystkie choroby płuc mogą początkowo dawać podobne objawy, choć doświadczony lekarz już po wstępnym badaniu i wywiadzie może wysunąć wstępne rozpoznanie. Najczęstsze objawy chorób płuc to kaszel i duszność. Czasami kaszel jest suchy, a czasem mokry i może mu towarzyszyć odksztuszanie plwociny. Duszność pojawia się, kiedy znaczna część miąższu płucnego jest zajęta przez proces chorobowy bądź upośledzony jest przepływ powietrza przez oskrzela i oskrzeliki. Uczucie braku powietrza generuje angażowanie dodatkowych mięśni oddechowych, co objawia się m.in. zaciąganiem międzyżebrzy. Obecność dodatkowych dolegliwości, jak świsty, furczenia, inne objawy osłuchowe, a także np. gorączka, zależą od etiologii choroby.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc

Bardzo często rozpoznawaną w pulmonologii jednostką chorobową jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Choroba polega na ograniczeniu przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ma charakter postępujący i związana jest z nasiloną odpowiedzią zapalną dróg oddechowych. Dochodzi do niej najczęściej w wyniku palenia tytoniu, ale również kontaktu z innymi szkodliwymi substancjami. Jest to choroba występująca częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Zobacz nasz film i dowiedz się wszystkiego o przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc

Ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe wynika ze zwiększonego oporu, czyli obturacji w obrębie oskrzeli i oskrzelików i zmian rozejmowych płucach. Kiedy płuca stają się mniej sprężyste, mniej powietrza trafia do płuc podczas spokojnego oddychania. Wynikiem tego jest duszność i konieczność zaangażowania dodatkowych mięśni oddechowych. Przyczyny obturacji płuc w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc to:

• zapadanie się oskrzelików podczas wdechu,

• zmiany zapalne i włóknienie w ścianach oskrzelików i tkance okołooskrzelikowej,

• skurcz mięśni gładkich,

• wypełnienie światła oskrzeli przez komórki zapalne i śluz.

Dochodzi do tzw. pułapki powietrznej, czyli powietrze wciągnięte do płuc nie może się z nich uwolnić. Występuje rozdęcie płuc, nasilające się szczególnie podczas wysiłku fizycznego, objawiające się dusznością i dużym wysiłkiem oddechowym. Poza dusznością wysiłkową objawy obejmują również kaszel i odkrztuszanie plwociny.

Choroby śródmiąższowe płuc

Śródmiąższowe choroby płuc to bardzo zróżnicowana grupa chorób o innej etiologii niż infekcyjna czy nowotworowa. Choroby śródmiąższowe płuc charakteryzują się rozsianymi zmianami na zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej lub innym badaniu obrazowym. Towarzyszą im zaburzenia wentylacji, upośledzona wymiana gazowa. Do najczęstszych przyczyn zalicza się czynniki szkodliwe, jak np. pyły, niektóre leki i choroby układowe tkanki łącznej. Zdarza się, że choroby śródmiąższowe płuc mają nieznaną etiologię, a różnią się między sobą przebiegiem klinicznym i obrazem radiologicznym. Zalicza się tu: włóknienie płuc, niespecyficzne śródmiąższowe zapalenie płuc, złuszczające śródmiąższowe zapalenie płuc, limfocytowe i kryptogenne zapalenie płuc.

Sarkoidoza - co to za choroba? Dowiesz się tego z naszego filmu

Sarkoidoza

Sarkoidoza to uogólniona choroba ziarniniakowa. Jej przyczyny nie są znane. Występuje głównie u młodych osób, objawia się powiększeniem węzłów chłonnych we wnękach płucnych i zmianami śródmiąższowymi. Nie jest to choroba ograniczająca się wyłącznie do płuc. Może atakować również inne narządy. W etiologii choroby dopuszcza się nieprawidłową reakcję na niezidentyfikowany dotąd antygen. Sarkoidoza charakteryzuje się gromadzeniem limfocytów Th1 i makrofagów w tkankach o bogatym limfatycznym utkaniu i tworzeniem w tych miejscach ziarniniaków. Objawy sarkoidozy mogą nie ujawnić się przez długi okres. Mogą pojawić się zmęczenie, utrata masy ciała, minimalny wzrost temperatury. Niekiedy występują również swoiste narządowo objawy, m.in.:

• kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej,

• bóle stawów i mięśni,

• powiększenie wątroby i śledziony,

• zmiany skórne,

• niewydolność serca,

• porażenie nerwu twarzowego.

Te i inne symptomy nie występują łącznie u wszystkich chorych. Przykładowo serce zajęte jest u 5–20% chorych, płuca u 90–97%, a układ nerwowy maksymalnie w 10% przypadków.

Jak działa układ oddechowy? Dowiesz się tego z naszego filmu