Kiedy w kilka miesięcy lub lat powoli pogarsza się stan nerek, mówi się o przewlekłej chorobie nerek (CKD - ang. chronic kidney disease).
Zwykle dotyczy ona starszych osób, a schorzenie ma pięć stadiów. We wczesnych stadiach (1. i 2.) nie odczuwa się zwykle symptomów, w kolejnych mogą pojawić się komplikacje, takie jak nadciśnienie, cukrzyca czy choroby serca. W 5. etapie mówi się o schyłkowej niewydolności, kiedy konieczne są dializy lub przeszczep.
Z kolei ostre uszkodzenie nerek (AKI - ang. acute kidney injury) to nagłe upośledzenie ich działania, które następuje w zaledwie kilka dni. Przyczyn ostrego uszkodzenia może być kilka, w tym COVID-19, niedokrwienie, działanie leków czy zaburzenie odpływu moczu.
Choroby nerek a śmiertelność z powodu COVID-19
Naukowcy z Imperial College London przebadali związek między ostrym uszkodzeniem nerek (AKI) i przewlekłą choroba nerek (CKD) a wynikiem leczenia 372 pacjentów z COVID-19 przyjętych na oddziały intensywnej terapii. Średni wiek chorych wynosił 60 lat, przy czym ponad 70 proc. stanowili mężczyźni.
Aż 58 proc. pacjentów cierpiała z powodu jakiegoś uszkodzenia nerek. U 45 proc., w czasie pobytu w szpitalu rozwinęło się ostre uszkodzenie nerek a 13 proc. miało wcześniej przewlekłą chorobę nerek. 42 proc. chorych było wolnych od kłopotów z nerkami. Pacjenci z AKI nie mieli historii wcześniejszej choroby nerek, co wskazuje, że ostre uszkodzenie nerek powstawało w przebiegu COVID-19.
Stan nerek wyraźnie wpływał na śmiertelność z powodu COVID-19. Spośród osób bez ostrego uszkodzenia nerek i przewlekłej choroby nerek zmarło 21 proc. pacjentów. W grupie pacjentów z AKI wywołanym przez COVID-19 zmarło tymczasem aż 48 proc. osób. Wśród osób z wcześniejszą przewlekłą chorobą nerek, w stadiach od 1. do 4. zmarło aż 50 proc. pacjentów.
W grupie pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek, którzy wcześniej korzystali z dializ, śmiertelność wyniosła 47 proc. Umierało aż 86 proc. chorych z przeszczepionymi nerkami.
Jak COVID-19 wpływa na nerki
Badacze przyjrzeli się także konieczności stosowania terapii nerkozastępczej (forma stosowanej w szpitalu dializy) z powodu COVID-19. W grupie chorych z jakimikolwiek zaburzeniem pracy nerek, zastosowanie takiego leczenia było potrzebne w 56 proc. przypadków. Wśród pacjentów, którzy po raz pierwszy potrzebowali dializy, 19 proc. potrzebowało jej jeszcze po wypisaniu z oddziału intensywnej terapii.
Sugeruje to, że COVID-19 może prowadzić do chronicznych zaburzeń pracy nerek.
Według naszej najlepsze wiedzy to pierwsza dokładna analiza skutków COVID-19 u krytycznie chorych, leczonych w Wielkiej Brytanii pacjentów z niewydolnością nerek, szczególnie jeśli chodzi o wcześniejszą przewlekłą chorobę nerek - mówią autorzy publikacji, która ukazała się w piśmie "Anaesthesia".
Badacze wyrazili zdziwienie z powodu podobnej śmiertelności wśród osób ze schyłkową niewydolnością nerek i z ostrym uszkodzeniem nerek. Takie liczby mogą oznaczać, że obie grupy chorych w podobnym stopniu skorzystają z przyjęcia na oddział intensywnej terapii.
COVID-19 - dlaczego choroby nerek zwiększają ryzyko zgonu?
Badacze spekulują, że koronawirus może powodować zapalenia w naczyniach krwionośnych nerek, co przypomina sytuację pojawiającą się w płucach. Inne badania wskazują na bezpośrednie uszkadzanie nerek przez zbyt silną reakcję układu odpornościowego (tzw. burzę cytokinową). Możliwa jest też śmierć tkanki nerek związana z wielonarządową niewydolnością powodowaną przez COVODID-19.
Dane wskazują, że choroba i niewydolność nerek u osób krytycznie chorych na COVID-19 są powszechne i wiążą się z wyższą śmiertelnością. Jednak istnieją ważne różnice między stadiami ostrej i przewlekłej choroby nerek. Dotyczą one śmiertelności pacjentów z COVID-19. W ocenie naukowców szczególnie wrażliwe są osoby po przeszczepie nerki.
Potrzebna jest szczególna uwaga, jeśli chodzi o pacjentów z COVID-19 i z jakąkolwiek formą choroby czy uszkodzenia nerek. Potrzebne jest podejmowanie wszelkich działań zatrzymujących postęp tej choroby czy uszkodzenia, aby zmniejszyć śmiertelność w tej grupie
- podsumowują specjaliści.