Choroby krtani i gardła mają zazwyczaj podłoże infekcyjne, a ich przebieg rzadko bywa powikłany. Ostre objawy obrzęku krtani mogą być jednak niebezpieczne, szczególnie w przypadku małych dzieci. Utrzymywanie się chrypy, zwłaszcza jeśli brak jest innych objawów choroby, powinno być powodem do wizyty u lekarza i wykonania niezbędnych badań.
Ostre zapalenie krtani i gardła – objawy
Najczęstszą chorobą krtani jest ostre zapalenie, które w wielu przypadkach bywa powikłaniem wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych. Może na przykład przez ciągłość przenosić się z gardła. Część zachorowań ma jednak nagły i nieoczekiwany początek – najczęściej rano, po przebudzeniu pojawia się chrypka, która utrudnia normalne komunikowanie się. Głos jest pogrubiony, głębszy wdech powoduje napadowy kaszel –zwykle charczący lub ze słyszalnymi świstami. Chory zwykle odczuwa osłabienie, bóle mięśniowe. W pierwszych dniach choroby mogą wystąpić gorączka lub stany podgorączkowe. Chrypka i podwyższona temperatura ustępują najczęściej w ciągu kilku dni, ale kaszel często utrzymuje się nawet 2–3 tygodnie. Jeśli proces chorobowy obejmuje również gardło, chory może odczuwać dodatkowe objawy, takie jak:
- problemy z połykaniem,
- ból gardła nasilający się szczególnie przy spożywaniu gorących, zimnych lub kwaśnych napojów,
- bóle ucha związane z zamknięciem przez obrzękniętą śluzówkę gardłowego ujścia trąbki słuchowej – przy przełykaniu śliny albo ucisku palcem na ucho bóle nasilają się i mają charakter kłujący.
Gardło może być obrzęknięte, zaczerwienione, migdałki – powiększone.
Zapalenie krtani u dziecka ma czasem gwałtowny przebieg. Przy tzw. podgłośniowym zapaleniu krtani może pojawić się ostry obrzęk błony śluzowej powodujący zwężenie dróg oddechowych, problemy z oddychaniem i nasilającą się duszność. Rozpoznanie tego stanu ułatwia rwący się, uciążliwy, „szczekający” kaszel, po którym dziecku trudno jest nabrać powietrze i wyrównać oddech. Stan ten wymaga pilnej interwencji lekarskiej ze względu na możliwe powikłania.
Podobne, wymagające szybkiej reakcji, gwałtowne objawy mogą pojawić się u dziecka lub u osoby dorosłej w przebiegu ostrej reakcji alergicznej. Następuje to w szczególności po spożyciu pokarmu, na który chory jest uczulony albo np. po użądleniu przez osę.
Inne choroby krtani u dzieci i dorosłych
Podrażnienie krtani może być spowodowane przez inne czynniki niż infekcja. Może do niego dojść pod wpływem wdychania pyłu, drażniących substancji albo dymu, w tym również papierosowego. Obrzęk fałdów głosowych i zaburzenia fonacji (procesu wydobywania dźwięków) mogą być wynikiem nadmiernego obciążenia narządu mowy. Dzieje się tak często u nauczycieli, aktorów, śpiewaków. Przewlekłe przeciążanie krtani może prowadzić do powstania tzw. guzków śpiewaczych na fałdach głosowych, które zaburzają powstawanie i emisję dźwięku. Głos może być osłabiony, zniekształcony. Chory, mówiąc, szybko męczy się i skarży na ból krtani.
Krtań jest miejscem, w którym często dochodzi do przerostu błony śluzowej. W efekcie powstają polipy albo brodawki. Sprzyja im przewlekła ekspozycja na czynniki szkodliwe. Zwiększa ona również prawdopodobieństwo wystąpienia raka krtani. Nowotwór ten dotyczy zwłaszcza mężczyzn. Według części statystyk w Polsce nawet co 25 zachorowanie na raka to właśnie guz krtani.
Objawy pod postacią chrypki, trudności w oddychaniu i przełykaniu mogą być również związane z innym procesem chorobowym toczącym się w obrębie szyi. Należy tu wymienić przede wszystkim:
- powiększenie tarczycy (wole) powodujące ucisk na krtań,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- porażenie jednego z nerwów krtaniowych wstecznych, unerwiających fałdy głosowe.
U dzieci przyczyną ostrych dolegliwości ze strony krtani może być wchłonięcie ciała obcego – zabawki lub innego przypadkowego przedmiotu.
Domowe sposoby na choroby krtani
Domowe sposoby na chorą krtań pozwalają przede wszystkim na szybsze wyzdrowienie i zmniejszenie natężenia dolegliwości spowodowanych przez stan zapalny. Ważne jest nie tylko stosowanie odpowiednich środków o działaniu leczniczym, ale również zapewnienie choremu komfortowego środowiska. Pomieszczenie, w którym przebywa, powinno być często wietrzone. Nie należy go przegrzewać. Jeśli (np. z powodu intensywnego ogrzewania) powietrze nadmiernie się przesusza – trzeba stosować wieszane na kaloryferze kamionki albo przynajmniej umieszczać na grzejnikach wilgotne ręczniki. Można też korzystać z nawilżacza powietrza, pamiętając, że jeśli nie czyści się go dostatecznie często, staje się on siedliskiem chorobotwórczych bakterii.
Choremu może przynieść ulgę inhalacja wodą z solą, olejkiem eterycznym albo wykonana z użyciem naparu z ziół. Łagodząco na krtań zadziała np. mleko z masłem i miodem, sok z cytryny z miodem, syrop z cebuli. Korzystne działanie przeciw drobnoustrojom mają czosnek i chrzan. Niezmiernie istotne jest odpowiednie nawadnianie organizmu, gdyż wysuszone błony śluzowe gardła lub krtani będą prowokować kaszel i nasilać chrypkę.