Choroba Alzheimera to poważne zaburzenia neuropsychiatryczne. Uderza głównie osoby w podeszłym wieku. Chociaż liczba chorych wciąż się powiększa, do tej pory nie udało się opracować skutecznego leczenia.

Czym jest choroba Alzheimera?

Choroba Alzheimera wiąże się z postępującą i nieodwracalną neurodegeneracją komórek mózgu. Nazwę zawdzięcza niemieckiemu neuropatologowi, Aloisowi Alzheimerowi, który w 1906 r. po raz pierwszy opisał przypadek choroby. Chociaż medycyna zna ją od ponad 100 lat, wciąż nie udało się opracować terapii, która mogłaby przeciwdziałać postępującym objawom. Obecnie na świecie choruje na nią ponad 30 milionów osób, prognozy są jednak przerażające – zdaniem naukowców w roku 2050 chora będzie już co 85 osoba. Chociaż Alzheimer daje bardzo charakterystyczne objawy, często są one lekceważone i mylnie łączone z podeszłym wiekiem i związanym z nim obniżeniem sprawności umysłowej. Należy jednak zaznaczyć, że przebieg choroby nie ma nic wspólnego z naturalnymi procesami starzenia. Szacuje się, że ten problem dotyczy około 10% osób po 65. roku życia.

Choroba Alzheimera – przyczyny

Przyczyną choroby Alzheimera jest odkładanie się w mózgu dwóch białek: beta-amyloidu i białka tau. Pierwsze z nich tworzy tzw. blaszki starcze, drugie odkłada się w neuronach. Powodują one niszczenie i obumieranie komórkowych nerwowych mózgu; rozwijanie się tego procesu wiąże się z pogłębianiem odczuwanych objawów. Początkowo są one łagodne, ale z czasem nasilają się, a w końcu pośrednio przyczyniają się do śmierci chorego.

Objawy choroby Alzheimera

Pierwsze objawy Alzheimera, które każdy z nas doskonale kojarzy, to zaniki pamięci. Początkowo zaburzenia dotyczą pamięci krótkotrwałej, z czasem jednak rozwijają się i przekładają również na wcześniejsze wspomnienia, kojarzenie najbliższych osób i postaci z przeszłości. Kolejnym objawem Alzheimera są także problemy z wysławianiem się – mowa chorego staje się niespójna, chaotyczna, pozbawiona sensu, pacjent mimo prób nie potrafi przekazać swojemu otoczeniu informacji.

Kolejnym charakterystycznym symptomem jest trudność w odnajdywaniu się w czasie i przestrzeni – osoby chore gubią się nawet w pobliżu swojego miejsca zamieszkania, nie potrafią odnaleźć drogi powrotnej ani podać żadnych konkretnych danych. W następnym etapie choroby Alzheimera pacjent traci zdolność do oceny podejmowanych decyzji, ma także trudności z myśleniem abstrakcyjnym – może nie rozumieć pojęć i terminów, które wcześniej nie sprawiały mu najmniejszych problemów. Charakterystyczne dla choroby jest także częste przekładanie przedmiotów i nieumiejętność ich odnalezienia.

Choroba Alzheimera - jak zmienia życie rodziny chorego? 

Niestety, Alzheimer uderza także w znacznym stopniu w relacje chorego z jego otoczeniem – pacjenci bywają agresywni, doświadczają częstych zmian nastroju, zmianie ulega ich osobowość. W końcu tracą chęć działania, często doświadczają stanów depresyjnych, najprostsze czynności zaczynają sprawiać im olbrzymi problem – w końcowym etapie choroby Alzheimera są niesamodzielni, często także niebezpieczni dla siebie i otoczenia.

Przebieg choroby Alzheimera

Alzheimer często na początku nie budzi obaw zarówno chorego, jak i jego najbliższych. Dotyka osób w podeszłym wieku, dlatego zaniki pamięci i trudności z kojarzeniem są klasyfikowane jako objawy starzenia. Wkrótce problemy zaczynają się jednak potęgować – chory nie przyswaja informacji, wielokrotnie zadaje te same pytania, zaczyna bałaganić i gubić przedmioty codziennego użytku. Zwykle na tym etapie choroby Alzheimera zwraca się do lekarza. Podjęcie szybkiej terapii nie zapobiegnie wprawdzie rozwojowi choroby, ale może ją złagodzić i wydłużyć, wpływając tym samym na długość życia chorego. Obecnie naukowcy pracują nad nowatorskimi metodami leczenia tego syndromu. Oprócz nowoczesnych leków stosowanych w chorobie Alzheimera, wykorzystują także fale dźwiękowe, których zadaniem jest rozbijanie skrzepów beta amyloidu. 

Z czasem dochodzi do poważnych zaburzeń osobowości i problemów psychicznych. Pacjenci doświadczają psychoz, oskarżają swoje otoczenie o nastawanie na ich życie, bywają agresywni, a momentami nawet niebezpieczni. Samodzielne życie nie jest możliwe ze względu na pogłębiające się zapominanie kolejnych umiejętności – trudności mogą sprawiać nie tylko zadania natury intelektualnej, ale również korzystanie z toalety czy ubieranie się. W ostatnim stadium Alzheimera chory jest zmuszony do pozostawania w łóżku. Obok pogłębiających się problemów z pamięcią i przyswajaniem informacji, narastają także objawy fizyczne, w tym nietrzymanie moczu i stolca, zaburzenia połykania. Organizm jest osłabiony i niezwykle podatny na infekcje.

Choroba Alzheimera - jakie są rokowania? 

Zwykle po ujawnieniu pierwszych objawów Alzheimera pacjentom udaje się przeżyć 8–10 lat. Niestety, nie istnieje lek na Alzheimera, który mógłby wyleczyć chorego. Farmakoterapia umożliwia natomiast spowolnienie pojawiania się kolejnych objawów, kontrolę choroby i wydłużenie życia.