Chlorheksydyna stanowi jeden z najpopularniejszych środków bakteriobójczych i bakteriostatycznych. Zawierają ją preparaty, takie jak płyny do płukania jamy ustnej czy inne środki stosowane w celach odkażających i dezynfekcyjnych. Jest składnikiem past, żeli czy sprayów o działaniu antyseptycznym. Już w latach 50-tych ubiegłego wieku została odkryta przy pracach nad lekami przeciwmalarycznymi. I w tym samym czasie uznano ją za doskonały środek antyseptyczny. Działa zarówno na bakterie Gram-ujemne, jak i Gram-dodatnie, uszkadzając błonę komórkową bakterii i niszcząc ją. Likwiduje wirusy, pierwotniaki czy drożdżaki.
Jak działa chlorheksydyna?
Chlorheksydyna działa bakteriobójczo i bakteriostatycznie na bakterie Gram-ujemne i Gram-dodatnie – na te drugie zdecydowanie silniej. Działa również na niektóre wirusy. Nie reagują na nią przetrwalniki bakterii, prątki czy niektóre szczepy Proteus czy Pseudomonas. Chlorheksydyna działa przede wszystkim miejscowo. Po zastosowaniu na skórę czy w jamie ustnej pozostaje na skórze, na błonach śluzowych czy płytce nazębnej, co powoduje wydłużenie jej działania. Nie podrażnia skóry ani błon śluzowych. Jeśli zastosowana jest doustnie, w całości wydalana jest z kałem. Niewielki odsetek chlorheksydyny naniesionej na powłoki skórne czy błonę śluzową ulega wchłonięciu, a jeśli nawet, to w całości wydalany jest przez nerki, nie powodując negatywnego działania na organizm.
Kiedy stosuje się chlorheksydynę?
Chlorheksydyna jest składnikiem środków do odkażania pola operacyjnego. Preparaty z chlorheksydyną mogą być stosowane jako płyn czy żel do dezynfekcji rąk, kremy, maści na błony śluzowe, a także tabletki. Płyn do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną doskonale sprawdzi się w leczeniu stanów zapalnych, zakażeń czy ran błony śluzowej jamy ustnej. Ma zastosowanie także w stanach zapalnych gardła i krtani. Preparaty chlorheksydyny stosowane są do irygacji pochwy, czyli w ginekologii. Używa się ich też w położnictwie, laryngologii, a przede wszystkim w stomatologii.
Czy problemy z zębami mogą mieć wpływ na funkcjonowanie całego organizmu? Zobaczcie na filmie:
Chlorheksydyna – działania niepożądane i przeciwwskazania
Chlorheksydyna jest związkiem bardzo rzadko wywołującym jakiekolwiek działania niepożądane. Jak każdy środek może wywołać reakcję nadwrażliwości, jednak nie obserwuje się uogólnionych reakcji alergicznych. Chlorheksydyna ulega inaktywacji pod wpływem działania światła i wysokiej temperatury. I to właśnie w reakcji ze światłem słonecznym istnieje ryzyko reakcji alergicznej.
Chlorheksydyna nie może być stosowana w zabiegach, w których dochodzi do przerwania ciągłości opon mózgowo-rdzeniowych, ponieważ nie wolno jej wprowadzić do płynu mózgowo-rdzeniowego. Również nie jest wskazana dla kobiet w ciąży, choć preparaty miejscowe nie są wchłaniane, w związku z tym większość stomatologicznych środków jest stosowana u ciężarnych. Nie prowadzono jednak na tej grupie badań, w związku z tym profilaktycznie unika się tej substancji w ciąży, zwłaszcza w preparatach na bazie alkoholu, gdyż to on może wchłaniać się przez błony śluzowe.
Chlorheksydyna w stomatologii
Chlorheksydyna ma szerokie wykorzystanie, szczególnie w stomatologii. Stosuje się ją jako profilaktykę i leczenie próchnicy, chorób przyzębia czy zakażeń w przebiegu zabiegów chirurgicznych. Związek ten ma zdolność do hamowania rozwoju płytki nazębnej. Może być stosowany zarówno u dzieci, jak i u dorosłych w postaci płukanek, żeli czy past. Efekt regularnego stosowania chlorheksydyny jest długotrwały, to istotny spadek ryzyka próchnicy. Chlorheksydyna może również zapobiegać rozwojowi grzybic. Najczęściej stosowaną formą jest płyn do płukania ust.