Rak jasnokomórkowy nerki ma korzystniejsze rokowanie względem innych postaci histologicznych nowotworu. Z roku na rok przeżycie chorych jest coraz dłuższe, a im szybsze rozpoznanie choroby, tym większa szansa na wyleczenie.
Czym jest rak jasnokomórkowy nerki?
Najczęstszym nowotworem złośliwym nerek u dorosłych, bo występującym w aż 80% przypadków, jest rak jasnokomórkowy. Jego nazwa wynika z charakterystycznego obrazu mikroskopowego – składa się on z dużych komórek o jasnej cytoplazmie. Zwykle jest pojedynczym guzem, choć zdarzają się przypadki zmian mnogich. Charakteryzuje się zdolnością do wczesnego wrastania w układ żylny.
Ryzyko zachorowania na raka jasnokomórkowego nerki rośnie z wiekiem i jest większe u płci męskiej. Szczyt szacuje się na 50.–70. rok życia. Predysponowane są również osoby palące tytoń, narażone na toksyny, otyłe, cierpiące na nadciśnienie tętnicze, długotrwale stosujące leki moczopędne oraz niektóre przeciwbólowe. W około 4 proc. rak jasnokomórkowy nerki ma podłoże genetyczne (choroba von Hippel-Lindau’a oraz wrodzony rak nerki).
Objawy raka jasnokomórkowego nerki
Rozwój nowotworu złośliwego w obrębie nerki może długo nie dawać żadnych zauważalnych dla pacjenta sygnałów. Często wykrywany jest przypadkowo podczas badania ultrasonograficznego (USG) z innych przyczyn. Objawy raka jasnokomórkowego nie różnią się od innych postaci nowotworu w tym narządzie. Jedyną możliwością rozróżnienia go jest wykonanie badania histologicznego pod mikroskopem materiału uzyskanego z biopsji.
Typowe objawy raka nerki to:
- ból w okolicy lędźwiowej, który nie ustępuje;
- w zaawansowanych przypadkach wystąpienie guza lub zgrubienia w okolicy jamy brzusznej lub lędźwiowej;
- utrata masy ciała;
- stany podgorączkowe, gorączka;
- osłabienie, zmęczenie.
Należy pamiętać, iż przedstawione dolegliwości częściej występują w innych chorobach, zawsze należy je jednak skonsultować z lekarzem i wykonać odpowiednie badania dodatkowe. Podstawą rozpoznania są USG, tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny.
Leczenie raka jasnokomórkowego nerki
W obieraniu strategii terapeutycznej największe znaczenie ma stadium zaawansowania nowotworu – im szybciej dojdzie do rozpoznania raka jasnokomórkowego nerki, tym większe są możliwości leczenia. Metodę ustala się na podstawie klasyfikacji TNM, która uwzględnia wielkość guza pierwotnego, obecność przerzutów w węzłach chłonnych oraz przerzutów odległych.
Przy zmianach mniejszych niż 4 cm możliwe jest wykonanie operacji oszczędzającej. Większe guzy wymagają całkowitego usunięcia nerki (nefrektomii) wraz z torebką tłuszczową oraz węzłami chłonnymi. U osób ze znacznym zaawansowaniem nowotworu wykonanie radykalnej operacji może nie być możliwe – w takim przypadku przeprowadza się zabiegi paliatywne, nieprowadzące do całkowitego wyleczenia, ale poprawiające jakość życia. W niektórych przypadkach raka jasnokomórkowego nerki możliwe jest zastosowanie terapii celowanej, molekularnej. Hamuje ona proces powstawania nowych naczyń krwionośnych i wzrost guza, co zmniejsza ryzyko nawrotów. Rak jasnokomórkowy nerki nie jest wrażliwy na chemioterapię.
Przerzuty w raku jasnokomórkowym nerki
W każdym przypadku rozpoznania raka jasnokomórkowego nerki konieczne jest podjęcie diagnostyki w kierunku poszukiwania przerzutów. Ogniska z komórek nowotworowych pojawiają się najczęściej w obrębie węzłów chłonnych. Rak jasnokomórkowy nerki może przerzutować do płuc, nadnerczy, kości, wątroby, jamy brzusznej oraz mózgu. Poszukiwanie zmian odbywa się dzięki badaniom obrazowym oraz obserwacji pacjenta w kierunku charakterystycznych objawów.
Przeżycie w raku jasnokomórkowym nerki
Oszacowanie czasu przeżycia jest trudne i powinno być rozpatrywane indywidualnie na podstawie stanu ogólnego pacjenta, obciążenia innymi chorobami, stadium zaawansowania. Rokowanie w raku jasnokomórkowym nerki jest korzystniejsze niż w innych postaciach histologicznych nowotworu. Szacuje się, że 5-letnie przeżycie chorych leczonych z tego powodu wynosi około 70 proc. Umieralność w raku nerki to około 3 proc. zgonów u mężczyzn oraz 2 proc. u kobiet wśród wszystkich zgonów z powodu nowotworu.
Rokowanie co do przeżycia pogarsza się w przypadku raka jasnokomórkowego nerki z przerzutami do płuc, mózgu lub innych narządów odległych oraz węzłów chłonnych.
Zobacz także: Dlaczego osoby, które chorują na nerki są w grupie ryzyka COVID-19?
Bibliografia:
1. Nerka. Krajowy Rejestr Nowotworów, http://onkologia.org.pl/nowotwory-nerki/.
2. Nowotwory złośliwe nerki. Krajowy Rejestr Nowotworów, http://onkologia.org.pl/nowotwory-zlosliwe-nerki-c67/#w.
3. Mieczkowski M. Rak nerki – zasady postępowania z chorym. [w:] Nefrologia i dializoterapia polska. 17/2013, s. 118–120.