Budleja Dawida, znana też jako motyli krzew, letni bez lub omżyn, to powszechnie wykorzystywana roślina lecznicza. Przygotowywany z budlei napar można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie do przemywania zmienionej chorobowo skóry. Stanowi też naturalny filtr ochronny przed szkodliwym działaniem promieniowania UV. Dodatkowo budleja ze względu na walory wizualne i piękny zapach pełni rolę rośliny ozdobnej.

Co to jest budleja Dawida?

Budleja Dawida (z łac. Buddleia davidii) to gatunek rośliny należący do rodziny budlejowate (z łac. Buddlejaceae) liczącej około 100 gatunków. Nazwę rodzajową – Buddleia – zawdzięcza nazwisku duchownego i botanika angielskiego pochodzenia Adama Buddle'a, zaś gatunkowy człon – davidii – pochodzi od nazwiska misjonarza z Francji Armanda Davida. Roślina odkryta została w 1869 r. w Chinach. Opisał ją po raz pierwszy w 1887 r. Adrien Franchet. Ze względu na przyciąganie do siebie wielu gatunków motyli, budleja nazywana jest potocznie motylim krzewem. Rodzimie porasta tereny Japonii i Chin. Ze względu na bardzo atrakcyjny wygląd krzew motyli jest obecnie często wykorzystywany jako roślina ozdobna na całym świecie.

Charakterystyka budlei Dawida

Budleja Dawida to wysoki i rozłożysty krzew. Może osiągnąć wysokość 1,5–4,5 m oraz 1–1,5 m szerokości. Kwiaty są drobne, mocno pachnące, zebrane w wąskie i wiechowate kwiatostany. Budleja Dawida ma bardzo różnorodne ubarwienie. Wielkość kwiatostanów może wynosić 20–40 cm. Roślina kwitnie od lipca do października. Budleja Dawida ma dużo liści – długich, wąskich, lancetowatych, skrętolegle ułożonych, błyszczących, z wierzchu ciemnozielonych, a od spodu srebrzystych. W Polsce liście opadają na zimę. Pędy rośliny są sztywne, drewniejące, filcowato owłosione, o sinej barwie.

Motyli krzew wymaga stanowiska słonecznego, ciepłego i osłoniętego. Najlepiej rośnie na żyznej, przepuszczalnej, wilgotnej glebie, o zasadowym odczynie. Budleja nie lubi przesadzania. Przy sadzeniu warto wybrać miejsce, w którym jest dużo przestrzeni, żeby krzew mógł swobodnie się rozrastać. Nie jest w pełni mrozoodporny. Warto osłaniać go przed mrozem, ściółkować korą. Kwitnienie wzmacnia obcinanie przekwitłych kwiatostanów. Roślinę wiosną przycina się nad ziemią, dzięki czemu osiąga duże przyrosty. Wszystkie odmiany są bardzo odporne i rzadko ulegają chorobom albo szkodnikom roślin.

Odmiany budlei Dawida

Istnieje wiele odmian motylego krzewu, za które płaci się 17–30 zł. W Polsce do nabycia są m.in.:

• Budleja Dawida „Empire Blue” – kolor fioletowo-niebieski,

• Budleja Dawida „Nanho Purple” – kolor różowo-fioletowy,

• Budleja Dawida „Pink Delight” – kolor jasnoróżowy,

• Budleja Dawida „African Queen” – kolor ciemnofioletowy,

• Budleja Dawida „Royal Red” – kolor czerwony,

• Budleja Dawida „Flower Power” – wielokolorowa,

• Budleja Dawida „Border Beauty” – kolor różowy,

• Budleja Dawida „Tricolor” – składa się z odmian Empire Blue, Royal Red, White Profusion,

• Budleja Dawida „Nanho Blue” – kolor fioletowo-różowy,

• Budleja Dawida „White Profusion” – kolor biały.

Budleja Dawida – wykorzystanie w lecznictwie

Krzew budleja Dawida jest wykorzystywany od dawna w lecznictwie ze względu na zawartość związków, m.in.: terpenoidów, jak irydoidy, diterpeny, seskwiterpeny i triterpeny (saponiny triterpenowe, triterpen α-amyron, sterole), pochodnych fenolokwasów z grupy fenylopropanoidów, flawonoidów, lignanów, olejków eterycznych. Budleja Dawida znana jest zwłaszcza z działania przeciwreumatycznego, antyseptycznego, przeciwgorączkowego, kojącego, przeciwzapalnego, przeciwbólowego, przeciwkrwotocznego, przeciwgrzybicznego, pierwotniakobójczego, przeciwutleniającego, pierwotniakobójczego. Motyli krzew określa się mianem rośliny młodości.

Napar z budlei Dawida stosowany jest w leczeniu zakażeń wywołanych przez gronkowca złocistego oraz schorzeń wątroby i chroni ją przed szkodliwym działaniem tetrachlorku węgla. Przynosi ulgę przy uporczywym kaszlu, łagodzi objawy zapalenia oskrzeli i astmy, przeziębienia, grypy czy anginy. Motyli krzew łagodzi nerwy, działa odprężająco, relaksująco, wycisza organizm. Dlatego też zaleca się spożywanie naparu na zdrowy i spokojny sen. Budleja może mieć zastosowanie w leczeniu parkinsona.

Używany zewnętrznie napar z budlei Dawida łagodzi stany zapalne skóry i oczu, rumień oraz podrażnienia skóry. Zalecany jest także w przypadku skóry alergicznej, z rozszerzonymi naczyniami krwionośnymi, trądzikowej. Motyli krzew chroni przed szkodliwym działanie promieni UV. Badacze donoszą, że wartość SPF (z ang. sun protection factor) jest w nim wyższa niż 15. Związek odpowiedzialny za to działanie to werbaskozyd. Dodatkowo okłady ze świeżych liści motylego krzewu przyspieszają proces gojenia się ran. Ekstrakt z budlei Dawida stanowi częsty składnik kremów ochronnych i preparatów przeciwstarzeniowych do skóry.

Kiedy warto sięgnąć po zioła? Dowiesz się tego z filmu:

Jak spożywać budleję Dawida?

Budleja Dawida wykorzystywana jest do przyrządzania leczniczych naparów i nalewek. Napar z budlei Dawida przygotowuje się, zalewając 2 łyżki suszonych liści i kwiatów 2 szklankami wrzątku. Miksturę gotuje się na małym ogniu przez około 20 minut i przecedza. Napar powinno się spożywać 1–2 razy dziennie po szklance. Nalewkę omżynową przyrządza się, zalewając 1 część świeżych lub suchych rozdrobnionych kwiatów 5 częściami alkoholu 40–50%, lekko zakwaszonego sokiem cytrynowym. Odstawia się na 14 dni i przecedza.

Bibliografia:

Wolski T., Pszczoła D., Baj T., Budleja Davida (Buddleja davidii Franch.) – ozdobna roślina lecznicza o wielokierunkowym działaniu farmakologicznym, „Postępy Fitoterapii”, 2006, 2, s. 75-82.