Pojawiający się nagle ból żeber może niepokoić – nie zawsze słusznie. Przyczyną takiego bólu może być złamanie. Często wynika też z nieprawidłowości w układzie nerwowym.

Jak zbudowane są żebra? Czy budowa może wpływać na ból żeber?

Żebra należą do układu szkieletowego człowieka. Zbudowane są z kości i chrząstek i każde z nich ma dwa końce, które są połączone z częścią kręgosłupa oraz mostkiem i wraz z nimi tworzą strukturę zwaną klatką piersiową.

Wyróżnia się żebra w 12 parach:

• prawdziwe (costa vera, I–VII) – każde z nich jest połączone bezpośrednio z mostkiem za pomocą chrząstki;
  
• rzekome (costa spuria, VIII–X) – są połączone z mostkiem wspólną chrząstką, łączą się z żebrem VII i wraz z nim tworzą łuk żebrowy (arcus costalis);
  
• wolne (costa fluitante, XI–XII) – nie są połączone z mostkiem i kończą się wolno pomiędzy mięśniami brzucha.
  

U niektórych ludzi żeber bywa mniej lub więcej – czasami brakuje dwunastej pary żeber, a w niektórych przypadkach występują dodatkowe żebra szyjne lub lędźwiowe.

Ból żeber w ciąży

Ból żeber to częsta przypadłość kobiet w ciąży. Przybiera na sile w miarę rozwoju dziecka w łonie matki. Najczęściej pojawia się w połowie drugiego trymestru – w okolicy 26 tygodnia. Wiąże się to ze wzrostem dziecka, wyższym położeniem macicy, która uciska ulokowane nad nią narządy i dodatkowymi kilogramami, które obciążają kręgosłup. Płód porusza się i rozpiera macicę.

Przez zwiększoną masę ciała ciężarnej, wpływającą także na utrzymanie prawidłowej postawy, kręgosłup może boleć, a wraz z nim żebra. Kobieta garbiąc się, wywołuje oparcie ich na brzuchu. Dzieje się tak podczas długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej, np. podczas jazdy samochodem. Ponadto w ciąży wydzielany jest hormon, który powoduje rozluźnienie mięśni – relaksyna. Jego działanie również może wpływać na odczucia w okolicy żeber.

Ból żeber o bardzo wysokiej intensywności i towarzyszące mu uczucie twardości brzucha mogą być spowodowane odklejeniem się łożyska. Taki stan wymaga niezwłocznej konsultacji z lekarzem, ponieważ nieleczony powoduje niedotlenienie, w konsekwencji którego dziecko umiera.

Ból żeber po lewej stronie w ciąży jest zazwyczaj nerwobólem. Jeżeli natomiast pojawi się po prawej stronie, jest to dolegliwość typowa dla ostatniego trymestru. Macica uciska wtedy okoliczne narządy w jamie brzusznej, głównie przeponę. Przyczynia się to do powstania trudności z oddychaniem i transportem krwi do serca.

Istnieje kilka sposobów, aby pokonać ból żeber w ciąży. Przede wszystkim wskazany jest odpoczynek w wygodnej pozycji bez uciskania mięśni ani dziecka – przydatne tutaj będą specjalne poduszki ciążowe, które zmniejszają napór na żebra i kręgosłup. Warto odpoczywać w pozycji leżącej z lekko uniesionymi nogami.

Ćwiczenie technik głębokiego oddychania za pomocą przepony jest istotnym elementem, ponieważ pozwala złagodzić ból żeber. Płytki oddech napina dodatkowo mięśnie, przez co dolegliwości stają się bardziej odczuwalne.

Ból żeber w ciąży pomogą zmniejszyć odpowiednio dobrany biustonosz i luźne ubrania. Podczas ciąży biust często powiększa się, dlatego bielizna sprzed tego okresu może być zbyt mała i powodować ucisk.

Ból żeber przy dotyku

Jeżeli ból żeber pojawia się przy dotyku i towarzyszą mu inne objawy, takie jak ograniczona ruchomość w klatce piersiowej oraz odłamki kostne wyczuwalne pod skórą, mogło dojść do złamania żebra. Ból występuje wtedy często także przy oddychaniu. Dolegliwości mogą być leczone za pomocą leków przeciwzapalnych i rehabilitacji oddechowej, a czasami także antybiotyków. Kiedy takie środki nie pomagają, stosowane są metody polegające na blokadzie nerwów, ale terapii nie można podejmować bez konsultacji z lekarzem.

Ból żeber, który pojawia się przy kaszlu, również może być objawem złamania żebra. Jego przyczynami często są nadmierny wysiłek fizyczny, mocniejsze uderzenie, upadek z wysokości lub udzielanie pierwszej pomocy przez nieprzygotowaną osobę. Silny skurcz mięśni oddechowych połączonych z żebrami, np. podczas kaszlu lub kichnięcia, paradoksalnie także może wywołać złamanie.

W przypadku podejrzenia złamania żebra wymagane jest niezwłoczne wykonanie badania RTG. Aby zmniejszyć ból, należy ułożyć ciało w pozycji półsiedzącej i unieruchomić miejsce złamania opaską uciskową bądź bandażem elastycznym – proces ten powinien być przeprowadzany „na wdechu”, tak by uciskający materiał nie powodował trudności w oddychaniu, a po stronie uszkodzonego żebra należy unieruchomić także rękę.