Ból przy oddawaniu moczu jest najczęściej objawem rozwijającego się w drogach moczowych stanu zapalnego. Infekcje układu moczowego pozostają wciąż częstym problemem klinicznym. Występują częściej u kobiet niż mężczyzn.
Co to jest ból przy oddawaniu moczu?
Silny ból przy oddawaniu moczu w nomenklaturze medycznej określa się jako dyzurię. Jest to objaw chorobowy, któremu towarzyszą często stranguria, czyli uczucie pieczenia w cewce moczowej, dyskomfort przy oddawaniu moczu i pollakisuria, czyli częste lub stałe parcie na mocz. Najczęściej zlokalizowany jest w okolicy ujścia zewnętrznego. Może promieniować do okolicy nadłonowej, krzyżowej i krocza. Nierzadko chorzy skarżą się na ból brzucha przy oddawaniu moczu. Dyzuria jest jedną z najczęstszych dolegliwości zmuszających do wizyty w gabinecie urologicznym.
Najczęstsze przyczyny bólu przy oddawaniu moczu
Ból przy oddawaniu moczu to podstawowy objaw infekcji dróg moczowych. Zakażenia układu moczowego (ZUM) należą do najczęstszych chorób infekcyjnych. Są następstwem obecności drobnoustrojów w drogach moczowych położonych powyżej zwieracza pęcherza moczowego. Zazwyczaj czynnikiem etiologicznym są bakterie, a przeważnie pałeczka okrężnicy Escherichia coli i bakterie z rodzaju Staphylococcus i Enterococcus. Ponadto częste i bolesne oddawanie moczu jest objawem towarzyszącym schorzeniom, takim jak:
- choroby cewki moczowej – zespół cewkowy, wady rozwojowe cewki moczowej;
- choroby pęcherza moczowego – rak pęcherza moczowego, uchyłki, kamica pęcherza moczowego, zespół małego pęcherza moczowego, pęcherz moczowy neurogenny;
- choroby nerek i moczowodów – ostre lub przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek, kamica nerkowa;
- choroby przenoszone drogą płciową – rzeżączka, chlamydia;
- zapalenie wyrostka robaczkowego, jelit, otrzewnej miednicy małej;
- zmiany w żeńskich narządach płciowych – zapalenie sromu, pochwy, szyjki macicy, ciąża;
- zmiany w męskich narządach płciowych – zapalenie jądra, najądrza, napletka i żołędzi, choroby gruczołu krokowego;
- tło psychogenne.
Z naszego filmu dowiesz się jak działa układ moczowy
Ból przy oddawaniu moczu – kogo dotyczy?
Do grupy podwyższonego ryzyka rozwoju infekcji układu moczowego należą zwłaszcza kobiety aktywne seksualnie, ludzie w podeszłym wieku, osoby po cewnikowaniu pęcherza moczowego, zabiegach urologicznych, chorujący na cukrzycę czy kamicę nerkową, z anomaliami w obrębie układu moczowego, upośledzoną funkcją nerek i zmniejszoną odpornością organizmu. Ponadto na infekcje i ból przy oddawaniu moczu narażone są kobiety w ciąży. Wynika to przede wszystkim z utrudnionego odpływu moczu, obniżonego pH moczu i glikozurii. Stan zapalny pęcherza moczowego odpowiadający za pieczenie i ból przy oddawaniu moczu często stwierdza się u kobiet przechodzących menopauzę, gdyż dochodzi u nich do obniżenia poziomu estrogenów wpływających ochronnie na układ moczowy. Ból przy oddawaniu moczu dotyczy także znacznego odsetka kobiet po porodzie naturalnym.
Ból przy oddawaniu moczu po stosunku
Ból przy oddawaniu moczu po stosunku nie należy do rzadkości. Dotyczy zwłaszcza aktywnych seksualnie młodych kobiet, u których rozwinęło się tzw. zapalenie pęcherza miodowego miesiąca. Aby zapobiec bólom przy oddawaniu moczu u kobiet, bardzo ważne jest zachowanie higieny osobistej, zwłaszcza przed zbliżeniem intymnym i po nim. Otarcia powstające w czasie stosunku sprzyjają przedostawaniu się drobnoustrojów do organizmu. Okolice intymne należy pielęgnować specjalnymi środkami, które pomagają utrzymać kwaśne pH niekorzystne dla rozwoju flory bakteryjnej.
Zapalenie pęcherza moczowego - skąd się bierze i jak skutecznie je wyleczyć? Dowiesz się tego z filmu:
Ból przy oddawaniu moczu u mężczyzn
Ból przy oddawaniu moczu u mężczyzn dotyczy zwłaszcza tych powyżej 60 roku życia. Wówczas zwiększa się częstość ZUM wskutek współistniejących zaburzeń w odpływie moczu będących konsekwencją przerostu gruczołu krokowego.
Ból przy oddawaniu moczu u dziecka
Ból przy oddawaniu moczu u dziecka także stanowi powszechny problem. W wieku niemowlęcym częściej chorują chłopcy, a po 1 roku życia – dziewczynki.
Ból przy oddawaniu moczu – łagodzenie objawów
Leczenie bólu przy mikcji będące konsekwencją infekcji opiera się zwłaszcza na antybiotykoterapii i zażywaniu leków przeciwzapalnych oraz rozkurczowych, które działają na mięśniówkę układu moczowego. Pomóc mogą także dostępne bez recepty leki na zapalenie pęcherza, np. furagina. Najczęściej stosowane antybiotyki w bakteryjnych infekcjach dróg moczowych u kobiet w ciąży to beta-laktamy, nitrofurantoina i fosfomycyna, które wg klasyfikacji FDA należą do kategorii B.
Z bólem przy oddawaniu moczu można poradzić sobie domowymi sposobami. Podstawą jest odpowiednie nawodnienie chorego. Zaleca się, aby dzienne spożycie płynów wynosiło co najmniej 2 l. Najlepiej pić niegazowaną wodę mineralną i ziołowe herbaty. Ważne jest częste podmywanie się pod bieżącą wodą. Korzystne efekty przyniesie gorąca kąpiel z dodatkiem naparu z rumianku (około 1 litra), która nie powinna trwać dłużej niż kwadrans. Pozytywnie działa też kąpiel z domieszką sosnowego igliwia. Do wody dodaje się napar sporządzony z 0,5 kg igieł, zalanych uprzednio wrzątkiem. Pomocne jest rozgrzewanie okolic podbrzusza z wykorzystaniem termoforu czy innej formy ciepłego okładu.
Jakie są objawy zapalenia pęcherza? Zobacz nasz film
Bibliografia:
1. Szałek E., Tomczak H., Kamińska A. i wsp., Bakteryjne zakażenia układu moczowego u kobiet w ciąży, „Farmacja Współczesna”, 2011, 4, s. 166–170.
2. Head K.A., Natural approaches to prevention and treatment of infections of the lower urinary tract, „ Alternative Medicine Review”, 2008, 13(3), s. 227–244.
3. Czekalski S., Zakażenie układu moczowego – ostre, nawracające, przewlekłe, powikłane, „Przewodnik Lekarski”, 2010, 2, s. 46–53.
4. Hryniewicz W., Holecki M., Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych, Warszawa, Narodowy Instytut Leków, 2015.
5. Kiliś-Pstrusińska K., Zakażenia układu moczowego, Warszawa, Eurosystem, 2012.
6. Michno M., Sydor A., Zakażenia układu moczowego u osób dorosłych, „Przegląd Lekarski”, 2016, 73(7), s. 504–508.
7. Wroński S., Zespół cewkowy – schorzenie samoistne czy objaw innych schorzeń?, „Nowa Medycyna”, 2000, 5.