Biała rzepa należy do tej samej rodziny roślin, co kapusta, chrzan, rzeżucha czy rzodkiew. Z tą ostatnią rzepa często bywa mylona. Warzywa te mają podobne właściwości, ale podczas gdy jadalny korzeń rzodkwi jest podłużny (przypomina nieco korzeń pietruszki), rzepa ma najczęściej kształt bulwy.
Jak wygląda biała rzepa?
Biała rzepa występuje wyłącznie w uprawie. Idealne dla niej warunki panują w strefie umiarkowanej, czyli m.in. w Polsce. Zgrubiały korzeń białej rzepy ma najczęściej kulisty kształt (czasem stożkowaty), białą lub jasnoróżową barwę i dość ostry smak (podobny nieco do smaku rzodkiewek). Większe okazy przeznaczane są zwykle na paszę dla zwierząt, mniejsze – o delikatniejszym smaku – na żywność dla ludzi. Jadalną częścią rośliny są również jej młode liście, które rosną na mierzących 60–120 cm łodygach. Obie części białej rzepy wykorzystywane są w przemyśle kosmetycznym.
Wartości odżywcze białej rzepy
Biała rzepa od wieków ceniona jest zarówno w kulinariach, jak i w medycynie naturalnej. Współczesne badania potwierdziły, że to wyraziste w smaku warzywo ma w składzie wiele cennych dla zdrowia substancji. Ponieważ jest w nim tylko 10% suchej masy (90% to woda), ma niewielką wartość energetyczną (biała rzepa ma około 30 kalorii w 100 g). Dostarcza nieco białek i tłuszczów, a w około 8% składa się z węglowodanów, z czego prawie połowę stanowi nieprzyswajalny błonnik (reszta to głównie cukry proste). Najcenniejszymi składnikami rośliny są liczne makro- i mikroelementy.
Biała rzepa to źródło znacznej ilości witamin C, B3, B6 i kwasu foliowego. Zawiera też sporo potasu, miedzi i żelaza. Nie brak w niej również wapnia, fosforu, magnezu i jodu. Po białą rzepę warto sięgać także ze względu na obecne w niej alkaloidy – izotiocyjaniany. Odpowiadają one za charakterystyczny, ostry smak rośliny i mają właściwości antybiotyczne.
Polecamy: Czarna rzepa: właściwości oraz zastosowanie. Przepisy
Jak wybrać najlepsze warzywa? Dowiesz się tego z filmu:
Właściwości białej rzepy
Biała rzepa zawiera substancje o silnych właściwościach przeciwzapalnych, antyseptycznych i przeciwutleniających. Spożywanie tego warzywa przyczynia się do wzmocnienia ogólnej odporności organizmu, a także wspomaga jego walkę z różnego rodzaju infekcjami i zmianami zapalnymi. Obecne w białej rzepie składniki są cenne w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów. Dzięki działaniu antyoksydacyjnemu opóźniają procesy starzenia się organizmu i zmniejszają ryzyko wystąpienia powiązanych z nimi schorzeń (np. choroby Parkinsona czy Alzheimera). Składniki białej rzepy mają też pozytywny wpływ na stan skóry, włosów, paznokci, narządu wzroku czy tkanki kostnej.
Ponieważ biała rzepa jest niskokaloryczna i zawiera znaczne ilości błonnika, jej obecność w diecie wpływa korzystnie na działanie układu trawiennego, ułatwia odchudzanie i utrzymanie prawidłowej wagi. Nieprzyswajalny błonnik wypełnia żołądek, dzięki czemu zapewnia na długo uczucie sytości, tym samym ograniczając chęć podjadania między posiłkami. Wspomaga także jelitowy pasaż treści pokarmowej, co zapobiega takim problemom, jak wzdęcia, zaparcia, a także przyspiesza usuwanie z organizmu toksycznych metabolitów. Ponadto błonnik reguluje wchłanianie glukozy do krwi, zapobiegając gwałtownym skokom stężenia insuliny i napadom tzw. wilczego głodu. Tym samym spożywanie białej rzepy zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 i otyłości.
Biała rzepa na włosy i skórę
W branży kosmetycznej większą popularność zyskała czarna rzepa – bliska kuzynka białej rzepy. Niemniej ekstrakty z tego warzywa często znajdują się w składzie szamponów i odżywek do włosów. Biała rzepa działa przeciwłupieżowo i przeciwłojotokowo. Skutecznie wzmacnia osłabione cebulki włosowe, ogranicza wypadanie włosów i pobudza je do wzrostu. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i antyseptycznym zawarte w warzywie substancje mają także korzystny wpływ na skórę. Ekstrakty z białej rzepy można znaleźć np. w maseczkach do cery trądzikowej lub ze skłonnością do zmian alergicznych.
Biała rzepa – przepisy
Najpopularniejszym daniem z białej rzepy jest surówka, zwykle z dodatkiem marchwi, rodzynek i śmietany. Wyraziste w smaku warzywo komponuje się jednak z wieloma innymi produktami. Warto zatem poeksperymentować, dodając startą białą rzepę do najróżniejszych sałatek, surówek, koktajli warzywnych czy ozdabiając nią kanapki.
Białą rzepę można jeść także na gorąco – gotować ją, dusić, piec. Nadaje się na składnik zup czy zapiekanek warzywnych, może także stanowić bazę smacznego purée, podanego do obiadu zamiast tradycyjnych ziemniaków. Liście białej rzepy, które posiadają nawet więcej składników odżywczych niż bardziej popularny w kulinariach korzeń, można wykorzystywać tak samo, jak szpinak.