Bataty są słodkimi ziemniakami cenionymi nie tylko za swój unikalny smak, ale również za wysokie wartości odżywcze. Warzywa te w swoim składzie zawierają substancje o działaniu antyoksydacyjnym: witaminę A, C, karotenoidy, cynk, które hamują procesy starzenia się skóry i zapobiegają różnym chorobom, m.in. nowotworom.
Co to są bataty?
Bataty, nazywane inaczej słodkimi ziemniakami, są podziemnymi bulwami rośliny - wilca ziemniaczanego pochodzącego z Ameryki Środkowej i Południowej. Jadalną częścią rośliny są bulwy korzeniowe, które mogą osiągać wagę nawet do 5 kg. Bataty mają owalny i wydłużony kształt. Znanych jest wiele odmian słodkich ziemniaków, które różnią się między sobą przede wszystkim kolorem skórki i miąższu. Skórka batatów może mieć barwę białą, fioletową, czerwoną, żółtą lub pomarańczową, natomiast miąższ - białą, różową, czerwoną lub żółtą. Bataty posiadają ciekawy, unikalny smak. Są słodkie i soczyste, a poddane gotowaniu lub pieczeniu z różnymi dodatkami stają się niezwykle aromatyczną potrawą.
Bataty - wartości odżywcze i indeks glikemiczny
Bataty są dobrym źródłem witamin i składników mineralnych, które decydują o wysokiej wartości odżywczej słodkich ziemniaków. Bulwy wilca ziemniaczanego dostarczają: witamin z grupy B (B1, B2, B3, B6, kwas foliowy), witaminy K oraz witamin o wysokim potencjale antyoksydacyjnym, czyli C, E i beta karotenu (prowitamina witaminy A). W składzie słodkich ziemniaków występują również minerały, takie jak: wapń, żelazo, potas, magnez, sód, fosfor oraz cynk.
Bataty zawierają cenny związek - błonnik pokarmowy (około 2,5 g/100 g produktu), który reguluje pracę jelit i zapobiega nieprzyjemnym dolegliwościom trawiennym. Czerwone i żółte odmiany słodkich ziemniaków są źródłem karotenoidów - naturalnych barwników roślinnych o silnych właściwościach przeciwnowotworowych. Zalicza się do nich m.in. likopen, który ma również korzystny wpływ na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego oraz luteinę usprawniającą pracę narządu wzroku. 100 g batatów zawiera: 76 kcal, 1,37 g białka, 0,14 g tłuszczów i 17,72 g węglowodanów. Indeks glikemiczny batatów jest niski - wynosi 54. Jest to wskaźnik informujący o tym, jak szybko po spożyciu określonego produktu wzrośnie poziom glukozy (cukru) we krwi. Jest to szczególnie ważne dla osób chorujących na cukrzycę, które w swoim jadłospisie powinny przede wszystkim uwzględniać produkty o niskim indeksie glikemicznym, a eliminować żywność o wysokim IG.
Zobacz film i sprawdź jakie wartości odżywcze mają bataty:
Czy bataty są zdrowe? Właściwości zdrowotne
Wysoka wartość odżywcza batatów sprawia, że słodkie ziemniaki wykazują wiele cennych właściwości zdrowotnych. W swoim składzie zawierają związki zapewniające prawidłową pracę układu sercowo-naczyniowego oraz nerwowego, chroniąc przed ich zaburzeniami i chorobami. Bataty są źródłem substancji o antyoksydacyjnych, które neutralizują szkodliwe działanie wolnych rodników tlenowych. Dzięki temu przyczyniają się do opóźniania procesów starzenia się organizmu oraz zapobiegania wielu schorzeniom: nowotworom, miażdżycy, nadciśnieniu tętniczemu, demencji, chorobie Alzheimera, łuszczycy itp. Obecne w batatach witaminy z grupy B są niezbędne do prawidłowej pracy mózgu i wspomagają procesy poznawcze, takie jak pamięć, uwaga i koncentracja.
Słodkie ziemniaki są zalecane osobom chorującym na cukrzycę, gdyż posiadają niski indeks glikemiczny, a dodatkowo pomagają w ustabilizowaniu poziomu glukozy we krwi. Związki obecne w batatach przyczyniają się do poprawy funkcjonowania komórek trzustki, uregulowania gospodarki glukozowej i lipidowej oraz zmniejszenia insulinooporności (oporności tkanek na insulinę). W składzie batatów występują również związki o korzystnym wpływie na stan i kondycję skóry, włosów oraz paznokci. Składniki słodkich ziemniaków uczestniczą w produkcji krwinek czerwonych, dzięki czemu zapobiegają niedokrwistości (anemii). Ponadto wzmacniają układ odpornościowy zmniejszając podatność organizmu na różne infekcje o podłożu bakteryjnym, wirusowym i grzybiczym.
Przekonajcie się, z czym najlepiej zjadać obiady. Co wygrywa: kasza, ryż, makaron czy ziemniaki? Odpowiedź na filmie:
Bataty - jak przyrządzić słodkie ziemniaki?
Bataty znajdują szerokie zastosowanie kulinarne. Są wykorzystywane jako dodatek do wielu potraw, ale mogą stanowić również główny składnik dań oraz deserów. Bataty można jeść w postaci pieczonej, gotowanej, grillowanej. Na bazie słodkich ziemniaków przyrządza się m.in. zupy, zapiekanki, puddingi oraz ciasta. Bataty można gotować jak tradycyjne ziemniaki. Chcąc ugotować je w całości zaleca się włożyć warzywa do zimnej wody. Gotując bataty pokrojone na mniejsze części najlepiej jest wrzucić je w momencie, gdy woda zacznie wrzeć. Po nastawieniu wody wskazane jest lekko ją posolić i posłodzić.
Bataty powinno gotować się pod przykryciem, wówczas częściowo zapobiega się wyparowywaniu z nich cennych składników. Słodkie ziemniaki gotuje się przez około 30 minut. Przed ich odcedzeniem warto sprawdzić miękkość warzyw za pomocą widelca. Pieczone bataty to prosty i szybki przepis na smaczną przekąskę. Doskonale smakują doprawione solą, pieprzem oraz ziołami: rozmarynem lub tymiankiem. Do przyprawienia słodkich ziemniaków można stosować również ostrą i słodką paprykę, kurkumę, kolendrę i cynamon.
Pieczone bataty - przepis
Składniki:
- 1 kg batatów,
- sól morska,
- świeżo mielony czarny pieprz,
- 2 łyżki oliwy,
- gałązka świeżego tymianku lub 1 łyżeczka suszonych ziół.
Sposób przygotowania:
- Piekarnik nagrzej do temperatury 220 stopni Celsjusza.
- Bataty umyj, osusz i pokrój wzdłuż na kawałki. Oprósz solą morską i pieprzem. Posmaruj oliwą z oliwek i posyp posiekanym tymiankiem (lub suszonymi ziołami).
- Bataty przełóż do blachy lub naczynia żaroodpornego. Piecz do miękkości przez około 20 minut.