Witamina K jest niezbędna do zachodzenia procesów krzepnięcia krwi. Organizm ludzki potrafi wytworzyć ją samodzielnie w jelicie grubym oraz w wątrobie, jest też zawarta w produktach spożywczych. Źródłem witaminy K są zielone warzywa, w tym brokuły, sałata, szpinak, brukselka, kapusta, kalafior, natka pietruszki, boćwina i jarmuż, groszek oraz szparagi. Witaminę K zawierają też awokado, pomidory i truskawki.
APTT co to za badanie i u kogo się je wykonuje?
APTT to inaczej czas częściowej tromboplastyny po aktywacji lub czas koalinowo-kefalinowy. Jest to miara aktywności czynników krzepnięcia XVIII, IX, XI oraz XII. Badanie APTT służy do oceny wewnątrzpochodnej aktywacji układu krzepnięcia w wyniku uszkodzenia tkanki – zranienia.
Badanie APTT wykonuje się u osób przyjmujących leki zmniejszające krzepliwość krwi (heparynę niefrakcjonowaną, warfarynę), przy podejrzeniu chorób zaburzających krzepliwość krwi (hemofilia, choroba Willebranda) oraz w diagnostyce i monitorowaniu skazy krwotocznej (tendencji do krwawienia tkanek, narządów i układów organizmu).
Przygotowanie do badania APTT
Osoba badana powinna być na czczo – ostatni posiłek powinien być spożyty minimum 8 godzin przed badaniem. Ocenę APTT wykonuje się na podstawie analizy próbki krwi żylnej pobranej rano. Krew pobiera się najczęściej z żyły w dole łokciowym. Wyniki można odebrać następnego dnia roboczego.
Norma APTT: prawidłowy czas częściowej tromboplastyny po aktywacji
Jednostką APTT są sekundy. Norma APTT wynosi od 26 do 36 sekund niezależnie od wieku i płci osoby badanej. U osób zażywających heparynę czas kaolinowo-kefalinowy może być wydłużony nawet do 100 sekund.
Czas kaolinowo-kefalinowy: interpretacja wyników APTT
Podwyższone APTT występuje u osób zażywających leki przeciwzakrzepowe (heparynę, warfarynę). Długi czas kaolinowo-kefalinowy może być objawem:
- niedoborów czynników krzepnięcia – szczególnie w hemofilii,
- choroby Willebranda – przyczyną jest brak czynnika Willebranda, na skutek tego dochodzi do krwawień po urazach lub bez przyczyny (samoistnych),
- tocznia rumieniowatego – działanie antykoagulantu toczniowego zaburza proces krzepnięcia,
- zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego – inaczej zespołu DIC, którego objawami są skaza krwotoczna i zakrzepica,
- uszkodzenia wątroby lub niedoboru witaminy K,
- stosowania leczenia doustnego anatagonistami witaminy K, np. acenokumarolem czy warfaryną.
APTT poniżej normy oznacza zbyt dużą krzepliwość krwi. Nadmierna nabyta krzepliwość krwi występuje m.in. przy reumatoidalnym zapaleniu stawów, stanach zapalnych jelit, przy przyjmowaniu chemioterapii i niektórych nowotworach, np. białaczce. Nadkrzepliwość jest też objawem trombofilii – wrodzonego zaburzenia krzepliwości krwi.
APTT jako część koagulogramu
APTT jest jednym z parametrów oznaczanych w badaniu układu krzepnięcia – koagulogramie. Inne parametry brane pod uwagę w badaniu krzepliwości krwi to:
- czas protrombinowy (PT) – norma to od 13 do 17 sekund lub od 80 do 120%,
- czas trombinowy (TT) – prawidłowo powinien wynosić od 15 do 20 sekund,
- czas bartoksobinowy (RT) – normą jest zakres między 16 a 22 sekundami,
- fibrynogen – norma wynosi od 1,8 do 3,5 grama na litr,
- antytrombina III – normę stanowi aktywność od 75 do 150%.
Normy zależne są od laboratorium, w którym wykonywana jest analiza próbki krwi. Placówka powinna podać stosowany zakres referencyjny obok uzyskanych w badaniu wartości. To pozwala ocenić, czy wyniki są prawidłowe, czy nie.
Koagulogram wykonuje się u osób leczonych substancjami przeciwzakrzepowymi, m.in. po zawale serca czy udarze, standardowo przez wykonaniem zabiegu chirurgicznego oraz przy objawach skazy krwotocznej. Zaburzenia krzepliwości krwi są widoczne jako krwawienia z nosa, dziąseł, obfite miesiączki i krwawienia międzymiesiączkowe, a także jako krwiaki i wylewy podskórne po urazach lub bez przyczyny.
Koszt i dostępność badania APTT
Badanie krwi APTT można wykonać na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza. Jeśli podpisał on kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, test jest refundowany. Aby wykonać badanie bezpłatnie, należy udać się do laboratorium wskazanego przez lekarza. Gdy APTT oznacza się prywatnie, koszt badania wynosi od około 6 do 15 zł. Rzadko przeprowadza się test APTT pojedynczo, o wiele częściej jest to tylko jeden z oznaczanych parametrów układu krzepnięcia. Cena koagulogramu waha się między 25 a 30 złotych.