Amoksycylina jest jednym z najpowszechniej stosowanych antybiotyków. Jest to alfa-aminopochodna penicyliny benzylowej, która ma bardzo szerokie spektrum działania. Działa bakteriobójczo poprzez zahamowanie syntezy ściany komórkowej komórek bakteryjnych. Niestety jest to antybiotyk rozkładany przez bakteryjne beta-laktamazy, co jest jednym z rozpowszechniających się mechanizmów oporności bakterii na antybiotyki. W związku z tym amoksycylina często stosowana jest w formie łączonej z inhibitorem beta-laktamaz, który ma za zadanie wyhamować mechanizm oporności bakterii, a tym samym zwiększyć prawdopodobieństwo właściwego działania leku.

Amoksycylina – jakie są wskazania do jej stosowania?

Amoksycylina to antybiotyk z grupy antybiotyków beta-laktamowych. Jest jednym z powszechniej stosowanych antybiotyków pierwszego rzutu zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Wykorzystuje się ją w leczeniu ostrego bakteryjnego zapalenia zatok, anginy paciorkowcowej, zapalenia ucha środkowego, pozaszpitalnego zapalenia płuc, zapalenia pęcherza moczowego, odmiedniczkowego zapalenia nerek, zakażeń tkanki okołozębowej, durów i paradurów, zakażeń endoprotez. Antybiotyk może być stosowany również w ciąży. Jest wykorzystywany w leczeniu boreliozy, może być wykorzystywany w profilaktyce zapalenia wsierdzia.

Jak bezpiecznie przyjmować antybiotyki? Dowiesz się z tego filmu: 

Kiedy nie powinno się stosować amoksycyliny?

Amoksycylina nie może być stosowana, gdy stwierdzono nadwrażliwość na jakikolwiek składnik preparatu czy antybiotyki z grupy penicylin. Ciężkie postaci nadwrażliwości na antybiotyki z grupy penicylin należą do rzadkich, aczkolwiek się zdarzają. Dlatego przed włączeniem amoksycyliny do leczenia lekarz powinien dokładnie dopytać chorego o alergie na jakiekolwiek leki, jak również pacjent musi pamiętać o podaniu informacji o wszelkich niepożądanych reakcjach na leki w przeszłości. Dużą ostrożność należy zachować, włączając penicyliny u chorych z atypią. W przypadku błędnej diagnozy i podania amoksycyliny choremu na mononukleozę zakaźną uzyska się bardzo charakterystyczną reakcję w postaci osutki odropodobnej. Niewykluczone jest też pojawienie się osutki po amoksycylinie jako reakcji nadwrażliwości.

Działaniem niepożądanym stosowania dużych dawek amoksycyliny są drgawki. Należy więc zachować ostrożność w przypadku włączania amoksycyliny do leczenia chorych z niewydolnością nerek czy skłonnością do drgawek. Zaleca się, by u chorych z niewydolnością nerek dawkować amoksycylinę w zależności od klirensu kreatyniny.

W trakcie długotrwałej terapii lekarz zleca kontrolowanie czynności nerek i wątroby poprzez podstawowe badania laboratoryjne, jak również morfologię krwi.

Działania niepożądane amoksycyliny

Zdarza się, że poza wspomnianą wcześniej osutką mogą wystąpić objawy niepożądane, takie jak: świąd skóry, nudności, biegunka, wymioty. Rzadko pojawiają się inne powikłania stosowania amoksycyliny. Niezwykle rzadko są to: leukopenia, która szybko przemija, niedokrwistość hemolityczna czy małopłytkowość, zawroty głowy, zapalenie jelita grubego, wstrząs anafilaktyczny, niewydolność wątroby.

Mało prawdopodobne jest przedawkowanie antybiotyku. Jeśli jednak do tego dojdzie, najczęściej pojawiają się wtedy dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, jak: nudności, wymioty, biegunka, a także zaburzenia wodno-elektrolitowe. Objawem zbyt dużej dawki amoksycyliny u chorych z niewydolnością nerek bywają drgawki.

Amoksycylina a ciąża

Amoksycylina należy do kategorii B leków stosowanych w ciąży. Oznacza to, że jest to lek, który nie wykazał ryzyka dla płodu w próbach na zwierzętach, jednak grupy kontrolnej z udziałem kobiet nie prowadzono. Mimo niewielu danych uznaje się, że amoksycylina nie wykazuje ryzyka wad wrodzonych u płodu i może być stosowana w ciąży w sytuacji, gdy korzyści z terapii przewyższają potencjalne ryzyko dla dziecka. W okresie karmienia piersią amoksycylina również nie jest przeciwwskazana, jednak należy pamiętać, że niewielka ilość tej substancji może przeniknąć do mleka.

Jak dawkować amoksycylinę?

Amoksycylina podawana jest najczęściej doustnie, choć oczywiście istnieje możliwość aplikowania leku dożylnie i ewentualne późniejsze przejście na formę doustną. Dawka amoksycyliny u dzieci powyżej 40 kg i dorosłych to 0,5 g co 8 godzin lub 1 g co 12 godzin. W przypadku ciężkich zakażeń dawka może wynosić 1 g co 8 godzin. Terapia trwa najczęściej tydzień, choć w przypadku paciorkowcowego zapalenia gardła, ostrego zapalenia ucha środkowego czy zaostrzenia zapalenia oskrzeli terapię wydłuża się do 10 dni, a przy zakażeniu boreliozą do 10–21 dni.

Profilaktyka zapalenia wsierdzia obejmuje podanie 2 g na 30–60 min przed zabiegiem chirurgicznym. W przypadku dzieci dawka dostosowana jest do wagi. Stosuje się najczęściej 20–90 mg/kg masy ciała na dobę w 2 dawkach podzielonych.