Alergia to nadmierna, swoista odpowiedź immunologiczna na czynniki zewnętrzne, która prowadzi do wystąpienia objawów chorobowych. Jedną z częściej występujących jest alergia na jajka, które stanowią podstawowy produkt spożywczy i składnik wielu potraw. Najsilniejszymi alergenami spośród białek jaja kurzego są owoalbumina i owomukoid, a najsłabiej uczula konalbumina. Alergicy powinni wprowadzić odpowiednie zamienniki jajka, które pozwolą im utrzymać zdrową i zbilansowaną dietę.
Czym jest alergia na jajka?
W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost zachorowalności na choroby alergiczne. Jedną z częściej występujących jest alergia na jajka, która w rankingu alergii zajmuje 2 miejsce i plasuje się zaraz za alergią na białko mleka krowiego.
W białku jajka znajduje się ponad 20 frakcji białkowych, ale w wystąpieniu alergii na białko jaja kurzego szczególną rolę odgrywają: owoalbumina, konalbumina, owomukoid, owomucyna, owomakroglobulina i lizozym. Z kolei w żółtku jajka najczęściej reakcję alergiczną wywołują alfa-liwetyna, globuliny i lipoproteiny.
U osób z alergią na białko jaja kurzego objawy chorobowe mogą się pojawić po spożyciu jaj kaczych, perliczych lub gęsich. Alergia na jaja przepiórcze uwidacznia się w najmniejszym stopniu. Reakcja alergiczna może się rozwinąć także po zażyciu niektórych leków, a nawet szczepionek przeciwko odrze, śwince i różyczce, grypie i żółtej gorączce. Wirusy składające się na szczepionki są hodowane w fibroblastach zarodków kurzych i zawierają niewielkie ilości białek jaja kurzego.
Kogo dotyczy alergia na jajka?
Alergia na jaja dotyka zdecydowanie więcej dzieci niż dorosłych. Często ujawnia się już przed ukończeniem 2 lat, a u 24% chorych objawy pojawiły się już w pierwszym roku życia. Zwykle mija wraz z wiekiem. Niestety zdarzają się przypadki, że utrzymuje się przez całe życie. Zdaniem specjalistów dzieci z alergią na białko jaja kurzego mogą wykazywać alergię na żółtko, niemniej jednak jest to bardzo słaby alergen.
Jajka są produktem, który wprowadza się do diety niemowlaka najwcześniej w 7 miesiącu życia. Zaleca się zacząć od wprowadzania żółtka początkowo w niewielkiej ilości, np. jako dodatek do zupy. W przypadku alergii na białko jaja kurzego u niemowląt rozszerzanie diety należy przesunąć w czasie.
Alergia na jajka – objawy
Reakcja alergiczna może mieć charakter natychmiastowy lub opóźniony. Symptomy uczulenia pojawiają się zwykle od kilku minut do kilku godzin po spożyciu jaj lub produktów, które mają je w swoim składzie. Alergia na jajka daje głównie objawy ze strony przewodu pokarmowego i skóry. Obserwuje się zwłaszcza biegunkę, wzdęcia, bóle brzucha, wymioty, ulewanie, pokrzywkę i rumień wokół ust. Wśród innych objawów alergii na jajka wymienia się także: trudności w oddychaniu, katar, duszności, zapalenie spojówek i stany zapalne jamy ustnej.
Najpoważniejszym objawem alergii na jajka jest anafilaksja, czyli wstrząs anafilaktyczny. Jest to stan zagrażający życiu, który wymaga udzielenia natychmiastowej pomocy medycznej. Objawami wstrząsu anafilaktycznego są: duszność, nudności, ból brzucha, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zawroty głowy i utrata świadomości.
Leczenie alergii na jajko kurze
Leczenie alergii na jaja kurze opiera się przede wszystkim na diecie eliminacyjnej, która polega na wykluczeniu pokarmów zawierających jajka z codziennego jadłospisu. Niestety lista produktów spożywczych wykorzystujących jajka jest bardzo długa. Ponadto znajdują się na niej powszechnie spożywane wyroby ciastkarskie, naleśniki, omlety, mięsa w panierce, makarony jajeczne, pierogi, sosy majonezowe, niektóre pieczywo, wina, piwa i słodycze (zwłaszcza marcepan i lody). U niektórych dzieci wymagających diety bezjajecznej wskazane jest jednoczesne wyeliminowanie mięsa drobiowego. Chorzy powinni mieć na uwadze, że białka odpowiedzialne za reakcję alergiczną cechuje bardzo duża oporność na działanie wysokich temperatur, w związku z tym zachowują one swoje właściwości alergenowe nawet po usmażeniu czy ugotowaniu. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z porad wykwalifikowanego dietetyka, który ustala odpowiednią dietę indywidualnie dla każdego chorego.
Objawy alergii pokarmowej złagodzi regularne spożywanie probiotyków, czyli preparatów zawierających bakterie kwasu mlekowego usprawniające funkcjonowanie układu immunologicznego i pracę układu pokarmowego.
Alergia na jajko kurze – czym zastąpić je w diecie?
U osób zmagających się z alergią na jajka pojawia się problem, czym zastąpić ten produkt w diecie, z racji że jest on doskonałym źródłem białka koniecznego do prawidłowego rozwoju i funkcjonowaniu organizmu. Najlepiej wykorzystać w tym celu nabiał, ryby, tofu i fasolę. Alergicy mogą zwiększyć spożycie wołowiny, jagnięciny, cielęciny, mięsa z królika i wątróbki. Warto, aby jedli więcej buraków, brokułów, szpinaku, brukselki, włoskiej kapusty, moreli, dyni i brzoskwiń. Powinni również stosować oleje roślinne, takie jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy, sojowy lub winogronowy, które są cennym źródłem kwasów omega-3 i omega-6. Zdrowe przekąski stanowią pestki, nasiona czy orzechy, które również zawierają cenne składniki odżywcze.
Bibliografia:
1. Dadas-Stasiak E., Kalicki B., Jung A., Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2010, 6(2), s. 92-99.
2. Rudzki E., Alergia pokarmowa. Cz. IV – Jaja kurze, „Advances in Dermatology and Allergology”, 2007, 24(6), s. 271-273.
3. Gołąb K., Warwas M., Białka jaja kurzego – właściwości biochemiczne i zastosowania, „Advances in Clinical and Experimental Medicine”, 2005, 14(5), s. 1001–1010.