Badania prenatalne służą do monitorowania zdrowia płodu. Ich wartość wynika ze zdolności do wykrywania potencjalnych problemów zdrowotnych jeszcze nienarodzonego dziecka. Niektóre z nich można wykonać nawet na wczesnym etapie ciąży – w pierwszym trymestrze. Kiedy dokładnie trzeba to zrobić i w jakich sytuacjach są one rekomendowane? To wyjaśniają kolejne akapity naszego artykułu.
Inwazyjne i nieinwazyjne badania prenatalne – definicja i podział
W świecie medycyny terminy „inwazyjne” i „nieinwazyjne” odnoszą się do stopnia, w jakim badanie ingeruje w ciało pacjenta. Inwazyjne badania prenatalne wymagają wprowadzenia igły lub innego narzędzia do ciała matki. Zwykle naruszają powłoki brzuszne ciężarnej. Dzięki rozwojowi medycyny są jednak bezpieczne, ale mimo wszystko niosą ze sobą niewielkie ryzyko komplikacji. W wyniku procedury może dojść do poronienia. Natomiast nieinwazyjne badania prenatalne ( https://www.niftytest.pl/blog/nieinwazyjne-badania-prenatalne-nowej-generacji-na-czym-polegaja) nie wymagają takiej ingerencji i są zazwyczaj wolne od ryzyka dla matki i płodu. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje, by proponować je wszystkim ciężarnym, niezależnie od ich wieku czy rodzinnej historii chorób.
Rodzaje inwazyjnych i nieinwazyjnych badań prenatalnych
Nieinwazyjne badania prenatalne obejmują przede wszystkim badania USG oraz testy na podstawie krwi matki. Wśród nich wyróżnia się test PAPP-A, test dualny (podwójny) i test potrójny, a także nowoczesne genetyczne badanie NIPT. W tej grupie na uwagę zasługuje badanie NIFTY Pro. Jest ono niezwykle czułe i daje aż 99% pewności. Jeśli jego wynik jest negatywny, wówczas, po konsultacji z lekarzem, zwykle rezygnuje się z tych bardziej inwazyjnych działań.
Inwazyjne badania prenatalne obejmują amniopunkcję, biopsję trofoblastu i kordocentezę. Są one zazwyczaj przeprowadzane wtedy, gdy nieinwazyjne testy wykazują ryzyko określonych wad genetycznych lub chromosomalnych.
Wskazania do badań prenatalnych
Jakie są wskazania do tego, by zrobić inwazyjne i nieinwazyjne badania prenatalne? Decyzja o ich wykonaniu zależy od wielu czynników. Są one zazwyczaj polecane, gdy istnieje ryzyko wad genetycznych lub chromosomalnych, wynikające na przykład z historii rodziny czy wieku matki (powyżej 35. roku życia). Powinny wykonać je również te kobiety, które już wcześniej urodziły dzieci z podobnymi problemami.
Nieinwazyjne badania prenatalne są zazwyczaj pierwszym krokiem w monitorowaniu zdrowia płodu. Dzięki temu lekarz może zidentyfikować potencjalne problemy na wczesnym etapie ciąży, co daje czas na dalsze badania i decyzje dotyczące leczenia. Jak wspomniano wcześniej, warto je wykonywać u wszystkich kobiet spodziewających się dziecka.
Inwazyjne badania prenatalne są zazwyczaj proponowane, gdy wyniki badań nieinwazyjnych wskazują na możliwość istnienia problemów genetycznych lub chromosomalnych. Ze względu na większe ryzyko komplikacji, są one przeprowadzane później w ciąży i tylko po konsultacji z lekarzem. Ciężarna musi wyrazić na nie zgodę – nie ma przy tym takiego obowiązku.
Jakie choroby wykrywane są przez badania prenatalne?
Badania prenatalne mają na celu wykrycie różnych chorób genetycznych i wad rozwojowych u płodu. Pomagają rozpoznać choroby chromosomalne, takie jak zespół Downa, zespół Edwardsa i zespół Pataua. Są to trisomie 21, 18 i 13, których ryzyko wzrasta wraz z wiekiem matki. Niektóre wady rozwojowe, takie jak wady serca, mogą również być zidentyfikowane za pomocą badań prenatalnych.
Warto dodać, że badania te nie mogą wykryć wszystkich możliwych problemów zdrowotnych i ich wyniki muszą być interpretowane w kontekście innych czynników, takich jak historia rodziny czy wiek matki. Dlatego ważne jest prowadzenie ciąży pod ścisłym nadzorem specjalistów, którzy potrafią prawidłowo zinterpretować wyniki badań prenatalnych.
Nieinwazyjne i inwazyjne badania prenatalne – podsumowanie
Inwazyjne i nieinwazyjne badania prenatalne to kluczowe narzędzia wykorzystywane do monitorowania zdrowia płodu. Każda metoda ma swoje wady i zalety, dlatego wybór pomiędzy nimi zależy od wielu czynników, takich jak wyniki wcześniejszych badań, historia rodziny, wiek matki czy obecność innych czynników ryzyka. Pomimo możliwości komplikacji (przy metodach inwazyjnych), są one niezwykle cenne, ponieważ mogą pomóc zapewnić zdrowie i bezpieczeństwo zarówno matki, jak i dziecka.
