Miastenia jest chorobą, w przebiegu której często bagatelizowane są pierwsze objawy świadczące o upośledzeniu funkcji mięśni. Najczęściej występują w formie delikatnie opadającej powieki czy wypuszczaniu z rąk przedmiotów. Choroba najczęściej dotyka kobiety.
Zwiotczenie mięśni jako objaw miastenii
Zwiotczenie mięśni dotyka przede wszystkim kobiety między 20 a 30 rokiem życia. Występuje także u mężczyzn, ale rozwija się u nich znacznie później i rzadziej. Charakterystycznymi objawami są opadające powieki (na skutek osłabienia mięśni gałki ocznej, co może być szczególnie niebezpieczne w trakcie prowadzenia pojazdów) i podwójne widzenie. U części osób miastenia nie rozwija się i nie obejmuje pozostałych struktur mięśniowych. U pozostałych dochodzi do upośledzenia prawidłowego funkcjonowania innych ważnych mięśni, np. mięśni oddechowych.
Zwiotczenie mięśni – przyczyny
Przyczyną zwiotczenia mięśni jest często miastenia, czyli choroba autoimmunologiczna organizmu. Układ odpornościowy człowieka zaczyna wytwarzać przeciwciała skierowane przeciw własnym tkankom. W przypadku miastenii uszkadzane są receptory zlokalizowane we włóknach mięśniowych, odpowiadające za ich właściwe napinanie i rozluźnianie. Receptory nie mogą przekazać informacji o potrzebie napięcia mięśni do odpowiednich nerwów, przez co mięsień nie pracuje prawidłowo lub pozostaje w fazie całkowitego zwiotczenia.
Dokładne przyczyny miastenii nadal nie są poznane, chociaż naukowcy określili już, że jest to choroba związana z funkcjonowaniem grasicy, która nie zniknęła w dzieciństwie po wypełnieniu swojej roli. Wytwarzane są w niej właśnie przeciwciała, które atakują receptory mięśni, a ponadto u niektórych osób dotkniętych zwiotczeniem mięśni wytwarza się w niej guz – grasiczak.
Nużliwość mięśni w przebiegu miastenii atakuje głównie mięśnie szkieletowe. Na skutek choroby nie dochodzi jednak do upośledzenia serca, jelit, pęcherza czy macicy.
Jakie objawy daje zwiotczenie mięśni?
Najbardziej niebezpieczne objawy miastenii związane są upośledzeniem mięśni oddechowych. U osób ze zdiagnozowaną miastenią może dojść, w skrajnych przypadkach, do niewydolności oddechowej. Mniej poważne, jeżeli chodzi o konsekwencje, ale równie uciążliwe, są objawy związane z upośledzeniem mowy, gryzienia czy przełykania pokarmów występujące na skutek zwiotczenia mięśni przełyku. Jeżeli schorzenie obejmuje aparat ruchu i dochodzi do zwiotczenia mięśni nóg, pojawiają się problemy z chodzeniem, ale także utrzymaniem przedmiotów w rękach. Prawie niemożliwe staje się wykonanie czynności wymagających dużej precyzji manualnej.
Miastenia nie jest chorobą, która upośledza mięśnie w równym stopniu przez cały czas. Objawy zwiotczenia mięśni często ustępują po odpoczynku i osoba dotknięta schorzeniem jest wtedy w stanie prawidłowo je kontrolować. Symptomy nasilają się wieczorem, kiedy mięśnie są zmęczone po całodziennym wysiłku. Z kolei rano, po nocnym odpoczynku, dolegliwości mogą być zupełnie nieodczuwane.
Zdarza się, że zwiotczenie mięśni znika i nie występuje przez wiele lat, chociaż nie oznacza to, że choroba się nie rozwija. Po prostu nie daje w danej chwili żadnych objawów.
Zwiotczenie mięśni – leczenie
Podstawowym zabiegiem w przypadku rozwiniętej miastenii jest usunięcie grasicy, co daje dobre rokowania, jeżeli chodzi o samoistne cofnięcie się choroby bądź samą poprawę funkcjonowania mięśni. W niektórych przypadkach konieczne okazuje się podanie leków stosowanych w onkologii, czyli chemioterapii.
Na wczesnych etapach choroby, kiedy nie rozwinął się jeszcze grasiczak, leczenie polega głównie na wdrażaniu leków, które usprawniają przewodzenie impulsów między nerwami a mięśniami. Ważne jest, aby leczenie zawsze było prowadzone pod kontrolą specjalisty.
Zwiotczenie mięśni u dzieci
Przypadłością często diagnozowaną u niemowląt i małych dzieci jest obniżone napięcie mięśni, które nie ma nic wspólnego z miastenią. Dochodzi do niego na skutek zaburzeń w przekazywaniu bodźców między mózgiem a mięśniami dziecka – mózg nadmiernie hamuje impulsy nerwowe.
Ponieważ zdarza się to u noworodków dosyć często, ocena napięcia mięśniowego jest jedną z podstawowych po narodzeniu dziecka, a jej wyniki zawarte są w skali Apgar. Bardzo często zdarza się jednak, że schorzenie jest trudne do wykrycia na tym etapie, ponieważ mięśnie noworodka są znacznie bardziej napięte niż u niemowlaka. Dlatego należy obserwować dziecko na kolejnych etapach rozwoju. Jeżeli pediatra wykryje nieprawidłowości w funkcjonowaniu mięśni, skieruje rodziców z dzieckiem do neurologa. Schorzenie można całkowicie wyleczyć, stosując odpowiednią terapię.
Leczenie polega na wdrożeniu rehabilitacji. Odpowiednio dobrane ćwiczenia nie tylko korygują asymetrię w postawie dziecka, ale także utrwalają właściwe wzorce ruchowe.