Żółtaczka typu B, tzw. żółtaczka wszczepienna i wszczepienne zapalenie wątroby, jest wywoływana przez wirus HBV. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest on nawet 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV (źródło). Ze względu na groźne powikłania szczepienie przeciwko WZW typu B od lat 90. ubiegłego wieku jest obowiązkowe dla niemowlaków. Dla dorosłych jest ono dobrowolne, przez co do zakażenia nierzadko może dochodzić w wielu sytuacjach, m.in. także w czasie porodu. Początkowo WZW typu B przebiega bezobjawowo, dopiero w późniejszym stadium daje o sobie znać – wtedy najczęściej na leczenie jest już za późno. Aby uchronić się przed marskością wątroby, jej zapaleniem i nowotworem, warto skorzystać ze szczepienia.
Żółtaczka typu B – objawy
U większości chorych żółtaczka typu B przebiega bezobjawowo. U osób zakażonych może wówczas nie występować żółtaczka w rozumieniu objawu (m.in. zażółcenie skóry i błon śluzowych) ani nie ma innych symptomów. W większości przypadków zapalenie wątroby przechodzi samoistnie, dlatego osoby zakażone nie mają świadomości, że przebyły WZW typu B. Jednak w niektórych przypadkach osoby chore mają typowe objawy żółtaczki, są hospitalizowane i po kilku miesiącach dochodzą do siebie. Tego typu przebieg nie tylko daje pełne wyleczenie, ale również pozwala uniknąć nosicielstwa wirusa HBV. W niektórych przypadkach pojawiają się czasem takie objawy jak: zmęczenie, senność, brak apetytu, ból głowy, pobolewanie wątroby i żołądka, świąd, biegunki, zmiana masy ciała. W zaawansowanym stadium mogą pojawiać się: krwawienia z przewodu pokarmowego, żylaki, wodobrzusze, wyniszczenie organizmu. W przebiegu żółtaczki typu B może rozwijać się także nadostre zapalenie wątroby z martwicą, co w konsekwencji prowadzi do niebezpiecznej niewydolności wątroby, a także nowotworu wątroby.
Żółtaczka typu B. Jak można się zarazić?
Żółtaczką typu B można zarazić się poprzez krew i inne płyny ustrojowe (sperma, śluz szyjkowy). Wirus HBV może przedostać się do organizmu osoby zdrowej poprzez zabiegi medyczne i stomatologiczne, np. poprzez skażone narzędzia. Do zakażenia może także dojść w wyniku stosowania w gabinetach kosmetycznych oraz gabinetach tatuażu i piercingu innych przedmiotów mających styczność z ciałem. Żółtaczką typu B można także zakazić się poprzez używanie tych samych przedmiotów, których używa osoba zarażona, jak szczoteczka do zębów, przyrządy kosmetyczne bądź maszynki do golenia. Kolejną drogą zakażenia są także kontakty seksualne z zakażonym partnerem, podejmowane bez zabezpieczenia. Wirus HBV może zostać przeniesiony z matki na dziecko podczas porodu oraz w okresie laktacji. Wirus HBV nie występuje w ślinie, kale, moczu, pocie i łzach.
Żółtaczka typu B – szczepienie
Aby uchronić się przed żółtaczką typu B, specjaliści zalecają szczepienia ochronne. Szczepienia od 1994 r. wykonywane są obowiązkowo u noworodków, a także u osób przed zabiegami chirurgicznymi. Przed szczepieniem zaleca się wykonanie badania HBs, które wykaże, czy osoba ma już w organizmie wirus HBV – wtedy szczepienie jest nieskuteczne. Szczepionka przeciwko żółtaczce typu B składa się z 3 dawek: pierwszą podaje się w dowolnym momencie, drugą – po miesiącu i trzecią – po 6 miesiącach. Uodpornienie następuje według schematu 0.–7.–21. dzień. Ponadto u osób ze słabą odpornością i z grupy podwyższonego ryzyka zaleca się podanie dawki przypominającej co 5–10 lat. Szczepienie na żółtaczkę typu B jest bezpłatne dla dzieci i młodzieży, a także dla osób przebywających w bliskim kontakcie z osobą zakażoną. Dla pozostałych szczepionka nie jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). W Polsce odbywają się jednak regularnie akcje pod nazwą „Żółty tydzień”, podczas których wykonywane są szczepienia przeciw WZW typu B w bardzo niskich cenach.
Żółtaczka typu B – rozpoznanie i leczenie
Żółtaczka typu B najczęściej przebiega bezobjawowo, dlatego wykrycie jej w początkowym stadium jest zazwyczaj przypadkowe i związane z profilaktycznymi badaniami krwi. Aby rozpoznać zakażenie WZW typu B, specjalista zleca wykonanie badań serologicznych i biochemicznych (ASPAT, ALAT, ALP, GGTP, bilirubina). Dodatkowo wykonuje się także morfologię, krzepliwość krwi, OB i inne. Aby upewnić się w postawionej diagnozie, zaleca się także oznaczenie DNA wirusa we krwi, tzw. HBVDNA lub pDNA. Nierzadko w diagnostyce stosowane są również badania obrazowe, histopatologiczne i inne, zaawansowane, oceniające np. marskość wątroby.
W niektórych przypadkach, gdy występują objawy, chory może wymagać hospitalizacji. W większości przypadków, gdy żółtaczka typu B zostanie wykryta, stosowane jest leczenie farmakologiczne polegające na podawaniu leków przeciwwirusowych, osłonowych i doraźnych, które pomagają zniwelować objawy oraz zmniejsza szanse na rozwinięcie przewlekłego zapalenia.