Depresja to częste zaburzenie psychiczne, które objawia się przede wszystkim obniżonym nastrojem – smutkiem, anhedonią (niezdolnością do odczuwania przyjemności), poczuciem beznadziei, lękiem, często też nerwowością, nadpobudliwością. Stanom emocjonalnym towarzyszą dolegliwości somatyczne – problemy ze snem, brak apetytu, bóle głowy itp. Ziołowe leki na depresję stanowią skuteczny sposób na złagodzenie tych objawów. W przypadkach lekkiego nasilenia choroby mogą doprowadzić do ich całkowitego ustąpienia.
Depresja – leczenie ziołami
Ziołowe antydepresanty powodują zdecydowanie mniej niepożądanych działań ubocznych niż syntetyczne leki, np. nie powodują senności w ciągu dnia, nie wchodzą w interakcję z alkoholem, nie ograniczają zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych, nie wywołują wahań masy ciała. Dlatego warto wybierać je, kiedy objawy choroby mają stosunkowo łagodne nasilenie – w cięższych przypadkach depresji mogą okazać się nie dość skuteczne, choć niekiedy mogą wspomagać leczenie. Ze względu na rozmaitość ziół o właściwościach antydepresyjnych, szerokie spektrum ich działania i możliwe interakcje z innymi lekami, dobór preparatu dobrze jest skonsultować z lekarzem.
Leczenie depresji ziołami opiera się na podobnych mechanizmach jak leczenie farmakologiczne. Zawarte w roślinach substancje czynne regulują poziom neuroprzekaźników (głównie serotoniny, dopaminy i noradrenaliny) odpowiedzialnych za nastrój. Na efekty trzeba poczekać kilka tygodni. Zioła na depresję zwykle dostępne są bez recepty w aptekach, a także w sklepach zielarskich, większych drogeriach, supermarketach. Nabyć je można w postaci wyciągu (np. olejowego), syropu, suszu lub herbat ekspresowych. Istnieją także tabletki ziołowe na depresję i jej uciążliwe objawy.
Jakie są pierwsze objawy depresji? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie:
Zioła antydepresyjne na poprawę nastroju
Najpopularniejszym zielem o działaniu antydepresyjnym jest dziurawiec. Swoje właściwości zawdzięcza on znajdującej się w jego składzie hiperycynie – substancji, która pośrednio przyczynia się do wzrostu stężenia serotoniny w mózgu. W lekkich przypadkach depresji dziurawiec skutecznością może dorównywać lekom syntetycznym. Należy jednak sięgać po wyciąg w postaci olejowej lub nalewkę – herbaty czy tabletki z dziurawca mają słabsze działanie antydepresyjne, choć mogą być pomocne w przypadku innych dolegliwości (działają żółciopędnie, rozkurczowo, łagodzą stany zapalne w układzie pokarmowym).
Do ziół oddziałujących pozytywnie na samopoczucie zalicza się żeń-szeń syberyjski. Wspomagając produkcję dopaminy i serotoniny, łagodzi on wahania nastroju, pobudza do aktywności, zmniejsza uczucie zmęczenia. Na uwagę zasługuje także szafran o właściwościach podobnych do dziurawca. Należy go jednak stosować z dużą ostrożnością, ponieważ wzmaga działanie leków na cukrzycę czy nadciśnienie.
Zioła na depresję – lęki, niepokój
Ziołowe leki na depresję o działaniu uspokajającym pozwalają łagodzić stany lękowe i nerwice, które często towarzyszą depresji. Właściwości takie ma np. bazylia. Dostarcza ona wielu cennych dla zdrowia substancji, w tym związków regulujących pracę układu nerwowego. Łagodząc niepokój, ułatwia radzenie sobie ze stresem, zapobiega napięciowym bólom głowy, bezsenności. Napięcie i łagodne stany lękowe pomagają zredukować także takie zioła przeciwdepresyjne, jak melisa, kozłek lekarski, chmiel. Zwykle nie powodują żadnych działań ubocznych, ponieważ nie wchodzą w interakcje z innymi substancjami.
Zioła na depresję a bezsenność
Istnieje grupa ziół przeciwdepresyjnych, które pomagają regulować rytm okołodobowy, przyspieszając zasypianie i poprawiając jakość snu. Wykazują przy tym szereg innych działań pomocnych w przypadku zaburzeń nastroju. Rośliny, takie jak werbena, glistnik jaskółczy, arcydzięgiel, łagodzą napięcie, nerwobóle, ułatwiają koncentrację, zapamiętywanie, wpływają korzystnie na samopoczucie. Często polecanym preparatem roślinnym o takich właściwościach jest wyciąg z lipy, o wyjątkowo łagodnym działaniu. Nie powoduje on działań niepożądanych, nawet przy długotrwałym stosowaniu.
Działania uboczne ziół przeciwdepresyjnych
Zioła na depresję zawierają substancje czynne, które mogą powodować różnego rodzaju skutki uboczne. Dlatego należy stosować je z dużą ostrożnością. Na przykład wyciąg z dziurawca należy stosować nie dłużej niż przez 2 miesiące w dawkach do 1800 mg na dobę (należy zacząć od dawek mniejszych – 600–800 mg). Może on wchodzić w interakcję z innymi lekami. Dziurawiec osłabia działanie syntetycznych antydepresantów, doustnych środków antykoncepcyjnych, niektórych antykoagulantów (np. warfaryny), digoksyny, cyklosporyny, steroidów. Ponadto zwiększa wrażliwość na promieniowanie ultrafioletowe, więc w trakcie jego stosowania należy unikać ekspozycji na słońce.
Ogólnie rzecz biorąc, stosowanie ziół o działaniu antydepresyjnym jest zwykle niewskazane w przypadku:
- chorób żołądka i jelit (mogą podrażniać błony śluzowe),
- chorób sercowo-naczyniowych,
- podczas stosowania leków antydepresyjnych, psychotropowych, nasennych,
- w czasie ciąży i w okresie laktacji.