Ziemniaki znajdują szerokie zastosowanie kulinarne, ale są również wykorzystywane w medycynie naturalnej. Stanowią dobre źródło witaminy C, która wzmacnia odporność organizmu i korzystnie wpływa na stan naczyń krwionośnych. W ich składzie znajdują się również inne cenne związki, m.in. potas i witaminy z grupy B.
Ziemniak - wartość odżywcza
Ziemniak jest warzywem pochodzącym z Ameryki Południowej znanym już od tysięcy lat. Wbrew powszechnie panującej opinii ziemniaki nie są wysokokaloryczne i tuczące. W 100 g (po ugotowaniu) dostarczają około 71 kcal. Ich wartość energetyczna zwiększa się w wyniku zestawiania ziemniaków z różnego rodzaju dodatkami, takimi jak panierowane kotlety czy tłusty sos. W 100 g ugotowanych ziemniaków znajduje się: 1.8 g białka, 0.1 g tłuszczów, 15 g węglowodanów (głównie w postaci skrobi) oraz 1.4 g błonnika pokarmowego. Ziemniaki są dobrym źródłem witamin i minerałów. W ich składzie występują duże ilości witaminy C, która należy do związków o działaniu antyoksydacyjnym. Ponadto ziemniaki dostarczają: witamin z grupy B (B1, B2, B3, B6), witaminę K, potas, fosfor, magnez, cynk, mangan, żelazo, miedź.
Ziemniak - za co odpowiadają zawarte w nim witaminy i inne związki?
Substancje obecne w ziemniakach odgrywają ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu całego organizmu. Przyczyniają się do obniżania ciśnienia tętniczego krwi oraz wspomagają usuwanie nadmiaru wody z organizmu. Ziemniaki wpływają na pracę układu pokarmowego i przeciwdziałają zaparciom, biegunkom oraz problemom trawiennym. Gotowane są lekkostrawne, dlatego mogą pojawić się w diecie dzieci, osób starszych oraz z zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego. Zawarte w nich witaminy i minerały usprawniają proces krzepnięcia krwi, wspierają funkcjonowanie narządu wzroku oraz poprawiają stan i kondycję skóry. Witaminy z grupy B mają pozytywny wpływ na działanie układu nerwowego i prowadzą do usprawnienia procesów poznawczych: pamięci, uwagi i koncentracji. Witamina C należy do związków antyoksydacyjnych, a więc neutralizujących szkodliwe działanie wolnych rodników tlenowych. Do jej roli należy m.in. wzmacnianie odporności organizmu, dzięki czemu zmniejsza podatność na infekcje, grypę i przeziębienia. Ponadto, witamina C zawarta w ziemniakach uszczelnia i uelastycznia naczynia krwionośne wspomagając działanie układu sercowo-naczyniowego. Ma również właściwości kosmetyczne, gdyż opóźnia procesy starzenia się skóry, działa przeciwzmarszczkowo, rozjaśniająco i odmładzająco.
Ziemniaki - właściwości zdrowotne i lecznicze
Ziemniaki wykazują właściwości lecznicze, które od wieków wykorzystywane są w medycynie naturalnej. Sok z surowych bulw znajduje zastosowanie w leczeniu zgagi, nadkwasoty oraz choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Okłady z tartych, surowych ziemniaków są skutecznym środkiem na oparzenia. Dodatkowo działają napinająco na skórę redukując zmarszczki i łagodząc pęknięcia skóry. Kisiele przygotowane na bazie mączki ziemniaczanej znajdują zastosowanie jako preparat osłonowy i ochronny na błonę śluzową żołądka, np. przy zatruciach pokarmowych. Gotowane i rozdrobnione ziemniaki stosowane są jako naturalna maseczka zmniejszająca oznaki zmęczenia skóry.
Po ziemniaki powinny sięgać osoby, które chorują na cukrzycę. Ugotowane i jedzone na zimno lub w temperaturze ciała mają dużo niższy indeks glikemiczny. Oznacza to, że po ich zjedzeniu stężenie glukozy we krwi nie rośnie tak gwałtownie. Dzieje się tak ponieważ obróbka termiczna sprawia, że zawarta w warzywie skrobia zmienia się w tzw. skrobię oporną, która przechodzi przez układ pokarmowy w stanie praktycznie niezmienionym. Dzięki temu nie tylko poziom glukozy trzymany jest w ryzach, ale także cholesterolu. Skrobia zmniejsza także ryzyko zachorowania na raka jelita grubego i zapewnia lepsze wchłanianie składników mineralnych z pożywienia.
Przekonajcie się, z czym obiad będzie najzdrowszy! Kasza, ryż, makaron czy ziemniaki - co wybrać?
Ziemniaki - jak je przyrządzać, aby zmniejszyć utratę witamin i minerałów?
Ziemniaki wskutek obróbki wstępnej (mycie, obieranie) oraz termicznej (gotowanie, pieczenie, smażenie) tracą duże ilości witamin i minerałów. W celu ograniczenia tych strat należy przestrzegać kilku podstawowych zasad w trakcie przygotowywania ziemniaków. Najwięcej cennych składników znajduje się tuż pod skórką. Z tego powodu ziemniaki powinno obierać się jak najcieniej lub wcale. Można je piec lub gotować w mundurkach. Wskazane jest gotowanie ziemniaków na parze lub przy użyciu szybkowaru, wówczas dochodzi do mniejszych strat witaminy C. W wyniku przetrzymywania w wodzie obranych i pokrojonych ziemniaków dochodzi do znacznej redukcji zawartych w nich składników mineralnych. Warzywa te należy obierać i kroić niedługo przed gotowaniem, ewentualnie można je wcześniej obrać (bez krojenia) i wrzucić w całości do garnka z zimną wodą. Ziemniaki powinno się gotować w małej ilości wody. Większe stężenie soli przyczynia się do obniżenia strat cennych składników odżywczych.
Ziemniaki - komu nie są zalecane?
Ziemniaki, zwłaszcza przygotowywane w tradycyjny sposób nie są zalecane osobom z niewydolnością nerek ze względu na dużą zawartość potasu. Przy schorzeniu tym, ziemniaki należy gotować w dużej ilości wody, kilkukrotnie ją wymieniając w trakcie obróbki termicznej. W ten sposób dochodzi do wypłukiwania potasu z ziemniaków. Warzywa te nie są również wskazane przy schorzeniach reumatycznych, gdyż mogą przyczynić się do zaostrzenia sztywności i bólu stawów.