Zgorzel zęba to potoczne określenie zgorzeli miazgi, która wymaga natychmiastowego leczenia. Jest to stan, w czasie którego następuje gnilny rozpad tkanek. Jego powodem jest zakażenie bakteryjne. Ważną rolę odgrywa tu martwa tkanka, która jest dobrym miejscem dla rozkwitu mikroorganizmów, zwłaszcza tych, które do istnienia nie potrzebują tlenu. Oprócz tego proces gnilny wspomagają odpowiednia temperatura i wilgotność. Wszystkie te czynniki występują w jamie ustanej, zwłaszcza gdy doszło do martwicy miazgi zęba.
Zgorzel zęba: przyczyny wystąpienia
Główną przyczyną pojawienia się zgorzeli zęba jest martwica miazgi. Powodem jej powstania są najczęściej patologiczne bodźce, które bezpośrednio wpływają na ząb, np. próchnica, czyli choroba bakteryjna, powodująca niszczenie zmineralizowanych tkanek przez kwasy, wytwarzana podczas procesów metabolicznych mikroorganizmów. Mały ubytek sprawia, że toksyny bakteryjne atakują miazgę, czego efektem jest podrażnienie oraz powstanie stanu zapalnego. Na początku wystarczy, aby dentysta oczyścił i wypełnił ubytek próchnicowy. Natomiast jeżeli odpowiednie leczenie nie zostanie zastosowane, zapalenie może się rozprzestrzenić i doprowadzić do obumarcia miazgi.
Jama ustna jest dogodnym miejscem do zainfekowania martwej tkanki bakteriami gnilnymi, gdyż występuje w niej duża wilgotność i właściwa temperatura. Za zgorzel zęba odpowiadają bakterie beztlenowe. W ten sposób miazga nabiera szarobrunatnego wyglądu i wydziela nieprzyjemny zapach. Podczas procesów metabolicznych bakterii i rozpadu tkanek wydzielane są silne toksyny, które zagrażają zdrowiu całego organizmu.
Na początku choroba może dotyczyć jedynie części miazgi, np. występować w jednym kanale korzeniowym. Nawet w sytuacji, gdy tkanka pozostaje żywa, zgorzel jest już niemożliwa do całkowitego wyleczenia.
Jak objawia się zgorzel zęba?
Zgorzel zęba może nie wykazywać żadnych specyficznych objawów. Dotyczy to szczególnie przypadków, gdy komora zęba jest szeroko otwarta, co pozwala na swobodne ujście toksycznych związków w kierunku jamy ustnej. Sytuacja wygląda inaczej, gdy zgorzel postępuje w zamkniętej bądź zatkanej (np. resztami jedzenia) komorze. Wówczas może pojawić się silny, pulsujący, promieniujący w kierunku skroni albo ucha ból. W wyniku tego pacjent ma trudności ze wskazaniem zęba, który wywołuje nieprzyjemne dolegliwości.
W jamie ustnej chorego najczęściej znajduje się ząb wyróżniający się nie tylko odcieniem (szarym albo brązowym) od innych, ale także widocznym ubytkiem docierającym do miazgi (pokazuje to zdjęcie rentgenowskie). Ponadto pojawia się przykry zapach lub posmak. Zgorzeli miazgi towarzyszy często zapalanie tkanki, która znajduje się w okolicach wierzchołka korzenia. Na zdjęciu radiologicznym w tych miejscach pojawiają się przejaśnienia. Chory może odczuwać wrażenie wysadzenie zęba, bolesność opukową albo mieć poczucie zbyt wysokiego zęba. Może występować złe samopoczucie oraz podniesiona temperatura ciała.
Leczenie zgorzeli zęba
Zgorzel zęba wymaga natychmiastowego i specjalistycznego leczenia. Jeżeli konkretny przypadek można poddać terapii wieloetapowej (endodontycznej), która wymaga czasu należy od niej rozpocząć rekonwalescencję. Stomatolog usuwa miazgę z zęba i dokładnie dezynfekuje system kanałowy. W niektórych sytuacjach może założyć opatrunek. Następnie po opatrzeniu zęba kanały wypełnia specjalnym materiałem (najczęściej gutaperką). Dalej odbudowuje koronę zęba (w zależności od uraz może być ona protetyczna lub zachowawcza).
W przypadku gdy leczenie zachowawcze jest niemożliwe, pacjent musi zostać poddany zabiegowi chirurgicznemu. Wówczas ząb jest całkowicie usuwany. Specjalista może rozważyć także hemisekcję (oddzielenie i usunięcie części korony, a także korzenia, wokół którego jest stan zapalny) albo radisekcję (usunięcie chorego korzenia i pozostawienie nienaruszonej korony).
Zgorzel zęba – powikłania
Bakterie, które powodują zgorzel zęba, mogą wywoływać w organizmie wiele niebezpiecznych zagrożeń, m.in. ropnie okołowierzchołkowe, które rozprzestrzeniając się, tworzą ropnie zębopochodne. Niekiedy stanowią one zagrożenie dla życia. Ponadto następuje niszczenie kości w okolicach korzenia, mogą powstawać torbiele, przetoki albo ziarniniaki. Innym powikłaniem jest zapalenie okostnej.
- Infekcja może być dalej przekazywana z krwią, czego skutkiem może być infekcyjne zapalenia wsierdzia, zapalenie żyła nawet posocznica (sepsa).