Kardiomiopatia takotsubo, czyli zespół złamanego serca czy też ostra kardiomiopatia stresowa, to odwracalny, ostry stan kardiologiczny. Charakteryzuje się zmianami w elektrokardiogramie (EKG) i objawami, które mogą imitować zawał serca. Tym samym często jest mylnie rozpoznawana jako ostry zespół wieńcowy. Tymczasem właściwe wczesne rozpoznanie i podjęcie odpowiedniego leczenia warunkuje uniknięcie poważnych powikłań. Słowo takotsubo pochodzi od japońskiej nazwy rybackiego naczynia mającego wąską szyjkę i okrągłe, szerokie dno. Tak bowiem wygląda lewa komora serca w obrazie ultrasonograficznym (USG).

Zespół złamanego serca – przyczyny

Kardiomiopatia takotsubo dotyczy mniej więcej 1% chorych, u których początkowo rozpoznano zawał mięśnia sercowego. Zdecydowanie bardziej narażone są osoby po 50. roku życia, szczególnie kobiety po menopauzie. Z wywiadu z chorymi wynika, że objawy pojawiły się w konsekwencji silnego stresu lub wysiłku fizycznego, choć zdarzają się przypadki, kiedy objawy wystąpiły bez uchwytnego czynnika stresogennego.

Dokładna przyczyna zespołu złamanego serca nie została poznana. Wysnuto kilka teorii powstawania choroby. Duży wpływ na rozwój kardiomiopatii takotsubo może mieć wysoki poziom hormonów stresu (katecholamin) w układzie krążenia. Niepodważalny jest więc znaczny wpływ silnego stresu fizycznego lub psychicznego na rozwój choroby. Silny stres może być czynnikiem powodującym obkurczenie się nasierdziowych naczyń mięśnia sercowego i wywoływać jego niedokrwienie i uszkodzenie mięśnia sercowego. Pod wpływem hormonów stresu komórki mięśnia sercowego są także przeładowane jonami wapnia. To z kolei też je osłabia i zmniejsza żywotność. Dochodzi także do zaburzeń metabolicznych i zmniejszonego zużycia glukozy przez komórki mięśnia sercowego, co z kolei objawia się dyskinezą (zaburzeniem kurczliwości) lewej komory.

Kardiomiopatia takotsubo – objawy

W przypadku zespołu złamanego serca obserwuje się dwie grupy chorych. Pierwsza obejmuje pojawienie się ostrego bólu w klatce piersiowej i duszności, co często prowokuje do wstępnego rozpoznania zawału mięśnia sercowego. Druga grupa chorych to osoby, u których objawy są konsekwencją poważnego stresu związanego z hospitalizacją, czyli np. po zabiegu, poważnym urazie czy udarze. Do głównych objawów zalicza się więc ostry ból w klatce piersiowej i duszność. W drugiej grupie chorych często dochodzi do dodatkowych objawów w postaci arytmii, obniżenia ciśnienia tętniczego, obrzęku płuc, uchwytnych zmian w EKG i podwyższenia markerów sercowych. Niekiedy w obu grupach dochodzą niespecyficzne objawy, jak uczucie osłabienia, a nawet omdlenie, potliwość, bóle brzucha czy wymioty.

Jak rozpoznać i leczyć zespół złamanego serca?

By rozpoznać zespół takotsubo, chory musi zostać poddany diagnostyce kardiologicznej. Obejmuje ona badania laboratoryjne, badania EKG, echokardiografię i koronarografię. Ze względu na początkowe objawy sugerujące ostry zespół wieńcowy podejmuje się początkowo leczenie w kierunku zawału mięśnia sercowego. W momencie rozpoznania konieczne jest wdrożenie leków diuretycznych oraz rozszerzających naczynia krwionośne. Korzystne wydaje się leczenie chorych lekami z grupy beta-adrenolityków.

Rokowanie w zespole takotsubo

W większości przypadków kardiomiopatia takotsubo uznawana jest za łagodne schorzenie o dobrym rokowaniu. Należy jednak liczyć się z tym, że choroba takotsubo może zakończyć się także nagłym zgonem sercowym, niewydolnością mięśnia sercowego, obrzękiem płuc czy wstrząsem kardiogennym, a także wieloma innymi powikłaniami sercowo-naczyniowymi. Dlatego ważne jest jak najszybsze różnicowanie tego zespołu z typowym zawałem mięśnia sercowego i podjęcie właściwego leczenia.

Zobacz film i dowiedz się jak działa układ krwionośny: