Zespół cieśni nadgarstka jest zaburzeniem, które dotyka 1% ludzkości. Problem ten pojawia się głównie u osób, które przeciążają mięśnie zginaczy nadgarstka i palców, czyli u sportowców, np. tenisistów i wioślarzy, kierowców zawodowych oraz u osób spędzających wiele godzin na pisaniu na klawiaturze lub posługiwaniu się myszką – właśnie dlatego cieśń nadgarstka może być chorobą zawodową. Ponadto dokucza osobom, które wcześniej przeszły urazy nadgarstka lub cierpią na chorobę zwyrodnieniową stawów, reumatyzm czy zapalenie ścięgien. Zespół cieśni nadgarstka utrudnia codzienne funkcjonowanie i często wymaga leczenia chirurgicznego.

Zespół cieśni nadgarstka – objawy

Objawy cieśni nadgarstka są bardzo dokuczliwe, dlatego zaburzenie można łatwo zdiagnozować. Najbardziej charakterystyczne są:

• drętwienie palców – kciuka, wskazującego, środkowego oraz części serdecznego,
  
• ból w obrębie nadgarstka i palców.
  

Początkowo objawy cieśni nadgarstka pojawiają się tylko raz w nocy i wybudzają ze snu. Wraz z rozwojem schorzenia ból i drętwienie nocą dokuczają wielokrotnie, sam ból może zaś promieniować do przedramienia i barku.

Nieleczone zapalenie cieśni nadgarstka w drugim stadium rozwoju dokucza również w dzień, szczególnie podczas wysiłku, np. w czasie prowadzenia samochodu czy jazdy na rowerze. Widocznym objawem jest zmniejszenie sprawności manualnej w trakcie wykonywania czynności wymagających precyzji, np. podczas obierania warzyw, robienia makijażu czy szycia.

Trzecie stadium zespołu cieśni cechuje się znacznym nasileniem objawów oraz zanikami mięśniowymi. Nocą bolesne drętwienie palców nie jest tak dokuczliwe jak w poprzednich stadiach schorzenia. Jest to sygnał, że zmiany degeneracyjne nerwu pośrodkowego uległy pogłębieniu.

Zobacz też: Kości nadgarstka – anatomia, ból, objawy złamania i pęknięcia

Zobaczcie, jakie funkcje pełni układ kostny:

Nieoperacyjne leczenie zespołu cieśni nadgarstka

W początkowym etapie zespołu cieśni kanału nadgarstka można skutecznie zapobiec rozwojowi schorzenia, stosując odpowiednią rehabilitację. Z problemem należy zgłosić się do ortopedy, który oceni, na jakim stadium jest choroba. Może on zalecić krótkotrwałe unieruchomienie ręki w ortezie na cieśń nadgarstka, co pozwala zlikwidować obrzęk i związany z nim stan zapalny ścięgien. Oprócz tego leczenie obejmuje przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych i korzystanie z fizjoterapii z zastosowaniem ultradźwięków, prądów TENS lub jonoforezy. Rzadko do kanału nadgarstka podawane są sterydy, które skutecznie likwidują stan zapalny, ale przy okazji niszczą przerośnięte pochewki ścięgien.

Ćwiczenia na cieśń nadgarstka

Ćwiczenia na cieśń nadgarstka zapobiegają rozwojowi choroby, ale należy wykonywać je systematycznie. Przykładowy zestaw:

• wyciągnąć obie ręce przed siebie, zgiąć dłonie w nadgarstku w górę i rozprostować palce. Przytrzymać, licząc do pięciu, po czym wyprostować dłonie w nadgarstkach i delikatnie ugiąć palce, rozluźniając mięśnie – ponownie policzyć do 5;
  
• trzymając ręce wyciągnięte do przodu, mocno ścisnąć obie dłonie w pięści i policzyć do 5, po czym zgiąć dłonie w nadgarstkach w dół, cały czas zaciskając pięści, i ponownie policzyć do 5, następnie wyprostować ręce w przegubach i lekko ugiąć palce jak w ćwiczeniu poprzednim – znów policzyć do 5;
  
• opuścić ręce wzdłuż tułowia i „strzepywać” dłonie, licząc do 5.
  

Jeżeli leczenie nieinwazyjne zespołu cieśni nadgarstka nie przynosi rezultatów, konieczne jest przeprowadzenie operacji.

Operacja w zespole cieśni nadgarstka

Operacja cieśni nadgarstka nazywana jest odbarczaniem cieśni kanału nadgarstka. Celem zabiegu jest usunięcie ucisku na nerw pośrodkowy. Przyczyną ucisku najczęściej jest troczek zginaczy, ale zdarza się, że za dolegliwości odpowiada ganglion lub innego rodzaju narośl. Obecnie stosowane są dwie techniki operacyjne – klasyczna oraz endoskopowa.

W klasycznej operacji zespołu cieśni nadgarstka lekarz wykonuje cięcie o długości 4–5 cm tuż nad nadgarstkiem. Jest to metoda otwarta, której pierwszym etapem jest odsłonięcie kanału nadgarstka. Następnie lekarz usuwa patologie tkankowe będące przyczyną ucisku. Po operacji może zalecić umieszczenie dłoni i nadgarstka w szynie gipsowej lub stabilizatorze na 10–14 dni.

Zespół cieśni nadgarstka może być także leczony metodą endoskopową. Jest to zabieg mało inwazyjny, po którym dłoń nie musi być unieruchomiona. Operacja wymaga zaledwie jednego lub dwóch nacięć na skórze przedramienia o wielkości ok. 1 cm. Przez nie chirurg wprowadza endoskop z kamerą oraz mikronarzędzia chirurgiczne. Lekarz na monitorze obserwuje wnętrze nadgarstka i usuwa przyczynę ucisku na nerw.

Jeśli wykonano operację metodą endoskopową, pacjent na ogół kierowany jest na dwutygodniowe zwolnienie lekarskie, a w przypadku zabiegu klasycznego jego nieobecność w pracy może wynieść ok. 3–4 tygodnie. Chory wykonujący cięższą pracę fizyczną wraca do niej po ok. 8 tygodniach.

To, jak długo boli ręka po operacji cieśni nadgarstka, zależy od metody zabiegu. Po metodzie endoskopowej 52% pacjentów odczuwa ból w okolicach blizny jeszcze 3 tygodnie od zabiegu. W przypadku techniki klasycznej odsetek osób doznających bólu wynosi 82%. Dolegliwości ustępują najczęściej po 28 dniach od zabiegu.

Jakie są najlepsze ćwiczenia dla pracowników biurowych? Odpowiedź na filmie: