Choroba ma różne rodzaje - często mówi się o zanikowym, nadżerkowym lub ostrym zapaleniu żołądka. Przypadłość daje zwykle typowe objawy przypominające zatrucie pokarmowe (ból żołądka, nudności, wymioty, biegunkę, zgagę itp.) Dolegliwości tych nie należy jednak lekceważyć - nieleczone zapalenie może doprowadzić między innymi do krwawienia z dróg pokarmowych oraz do rozległego owrzodzenia żołądka.

Zapalenie żołądka i dwunastnicy: przyczyny

Istnieje wiele przyczyn powstawania zapalenia błony śluzowej żołądka. 

Dolegliwość może pojawić się na skutek zakażenia bakteryjnego (w Polsce do 90% zapaleń powoduje zakażenie bakterią Helicobacter pylori) i działania czynników toksycznych (alkoholu, toksycznych związków chemicznych lub niektórych leków - choćby zwykłej aspiryny, która zawiera kwas acetylosalicylowy). 

Przyczynami bywają również: alergie pokarmowe, zatrucia (np. zepsutą żywnością skażoną laseczką jadu kiełbasianego lub trującymi grzybami), niewydolność nerek, a nawet przewlekły i bardzo silny stres. 

Do zapalenia żołądka w rzadkich przypadkach może dojść wskutek działania czynników immunologicznych - za sprawą nieprawidłowej produkcji przeciwciał przez organizm. Nie istnieją konkretne wytyczne dotyczące profilaktyki zapalenia żołądka i dwunastnicy. Ponieważ jednak jego główną przyczyną jest zakażenie Helicobacter pylori, w celu zminimalizowania ryzyka zaleca się przede wszystkim przestrzeganie zasad higieny.

Zapalenie żołądka: objawy

Do typowych objawów zapalenia błony śluzowej żołądka należą: uczucie pełności lub ból brzucha i nadbrzusza, nudności, wymioty, zgaga, zaparcia, a także ogólne osłabienie i złe samopoczucie. Mogą pojawić się również krwawienia z układu pokarmowego, objawiające się zazwyczaj w formie krwawych wymiotów lub tzw. smolistych stolców (o czarnym zabarwieniu, spowodowanym obecnością krwi). W przypadku ostrego zapalenia żołądka objawy te występują nagle i mają postać nasiloną. Często wówczas towarzyszy im gorączka.

Zapalenie żołądka: rodzaje

Zależnie od stopnia zaawansowania oraz nasilenia objawów wyróżnia się kilka typów zapalenia błony śluzowej żołądka:

• zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka - na ogół ma postać przewlekłą, prowadzi do stopniowego zaniku błony śluzowej żołądka; może mieć podłoże autoimmunologiczne lub być spowodowane zakażeniem bakterią Helicobacter pylori;
  
• nadżerkowe zapalenie żołądka - powoduje nadżerki (płaskie ubytki w błonie śluzowej żołądka); jeśli sięgają one głębszych warstw błony śluzowej, dolegliwość może powodować silny ból w nadbrzuszu oraz zgagę; nieleczone zapalenie nadżerkowe może doprowadzić do poważnych chorób żołądka;
  
• wirusowe zapalenie żołądka - nie ma postaci przewlekłej: objawy trwają zwykle 1-2 dni, po czym ustępują.

Zapalenie żołądka: diagnoza i leczenie

Nieżyt żołądka diagnozuje się głównie na podstawie opisywanych przez pacjenta objawów, jak również za pomocą badań specjalistycznych. Należy do nich gastroskopia, ewentualnie także prześwietlenie (RTG) górnego odcinka przewodu pokarmowego. Pomocniczo lekarz może zlecić badanie składu soku żołądkowego na zawartość kwasu solnego (pozwala to stwierdzić, czy wydzielanie kwasu nie zostało zaburzone). Zapalenie może bowiem przebiegać z bezkwaśnością, niedokwaśnością, nadkwaśnością lub kwaśnością prawidłową soku żołądkowego.

Leczenie zapalenia żołądka (nieżytu żołądka) dobierane jest przez lekarza, zależnie od postaci zapalenia i stopnia zaawansowania objawów. Przejściowe schorzenie o podłożu wirusowym nie wymaga zwykle specjalistycznej terapii, ustępuje samoistnie - proces ten można wspomagać, podając ogólnodostępne leki na nadkwasotę żołądka. 

W przypadku zaawansowanej postaci nadżerkowego zapalenia żołądka konieczne może być leczenie chirurgiczne (operacyjne), które polega na usunięciu krwawiącej części żołądka (w skrajnych wypadkach całości żołądka). 

Jeśli występują objawy przewlekłe, należy jak najszybciej skorzystać z porady specjalisty - nieleczone (lub leczone wyłącznie domowymi sposobami) zapalenie żołądka może doprowadzić do powstania poważniejszych schorzeń układu pokarmowego, a także zwiększyć ryzyko wystąpienia nowotworu aż o 20%. Ważne jest, aby podczas leczenia unikać używek (alkoholu, kawy, papierosów), przestrzegać odpowiedniej, lekkostrawnej diety oraz skonsultować z lekarzem przyjmowanie jakichkolwiek leków - wiele z nich, przyjmowanych na własną rękę, może bowiem wywołać silne podrażnienie śluzówki żołądka.