Zapalenie pochwy w ciąży dość często wywołane jest przez bakterie. Stan ten w nomenklaturze medycznej określa się jako waginozę bakteryjną. Przyczynami zapalenia pochwy u ciężarnych może być niedostateczna higiena intymna, niewyleczone wcześniejsze zakażenia, a nawet działanie silnego stresora. Nie powinno leczyć się na własną rękę, ponieważ niektóre leki mogą negatywnie oddziaływać na płód.

Rodzaje zapalenia pochwy w ciąży

Zapalenie pochwy w ciąży może być wywołane przez różne czynniki chorobotwórcze. Jednym z częściej spotykanych jest bakteryjne zapalenie pochwy w ciąży, czyli waginoza bakteryjna. Szacuje się, że dotyczy nawet co 3 ciężarnej. Najczęściej obserwuje się zakażenia bakteriami Gardnerella vaginalis, Mycoplasma, Prevotella, Mobiluncus i Atopium.

Kolejnym często spotykanym jest zapalenie grzybicze pochwy w ciąży. Czynnikiem sprawczym są zazwyczaj drożdżaki Candida wchodzące w skład naturalnej flory fizjologicznej człowieka. Przeważnie 70–90% infekcji wywołuje C. albicans. W tym przypadku mówi się o drożdżycy lub kandydozie pochwy. Sporadycznie stwierdza się rzęsistkowe zapalenie pochwy.

Zapalenie pochwy w ciąży – przyczyny

Istnieje wiele przyczyn, które mogą odpowiadać za rozwój zapalenia pochwy w ciąży. Czynnikiem predysponującym do infekcji intymnej u ciężarnych jest zwłaszcza obniżenie ogólnoustrojowej odporności, która może doprowadzić do ilościowego i jakościowego zaburzenia naturalnej mikroflory pochwy. Niedostateczna liczba bakterii kwasu mlekowego i zmiany hormonalne zachodzące u przyszłych mam powodują zmianę pH pochwy na zasadowe, co skutkuje patologicznym namnażaniem się drobnoustrojów chorobotwórczych. Występowaniu zapalenia pochwy sprzyja przewlekłe przekrwienie śluzówki dróg rodnych. Zakażenie miejsc intymnych może być spowodowane przez brak higieny, ale także jej nadmiar, który wypłukuje naturalną florę bakteryjną. Zapalenie pochwy często występuje u chorych na cukrzycę ciążową.

Objawy zapalenia pochwy w ciąży

Stan zapalny pochwy w ciąży znacznie obniża jakość życia zmagających się z nim kobiet. Objawy bakteryjnego i grzybiczego zapalenia pochwy są zbliżone. Ciężarne skarżą się na uporczywe swędzenie, pieczenie i podrażnienie okolic intymnych. Pojawia się ból, który nasila się podczas stosunku płciowego (dyspareunia) i oddawania moczu (objawy dyzuryczne). Nierzadko infekcjom grzybiczym towarzyszą upławy pochwowe o białym zabarwieniu i grudkowatej konsystencji (przypominające twaróg). Z kolei upławy przy infekcji bakteryjnej charakteryzuje nieprzyjemny rybi zapach. Stan zapalny objawia się białym nalotem na wargach sromowych. Niekiedy mogą się pojawić dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (nudności, ból brzucha, wymioty, biegunka) i objawy z układu moczowego (częstomocz, oddawanie moczu porcjami, uczucie nieopróżnionego pęcherza). Zdarzają się także przypadki, kiedy infekcja przebiega bezobjawowo.

Rzęsistkowe zapalenie pochwy objawia się bólem, pieczeniem i świądem pochwy. Dochodzi do podrażnienia śluzówki pochwy i sromu. U ciężarnych mogą się pojawić plamienia szarą lub żółto-zieloną pienistą wydzieliną o nieprzyjemnym zapachu.

Jakie mogą być powikłania zapalenia pochwy w ciąży?

Nieleczone zapalenie pochwy w ciąży może doprowadzić do wielu powikłań. Za najbardziej niebezpieczne uważa się poronienie we wczesnych miesiącach ciąży, przedwczesny poród, przedwczesne pęknięcie błon płodowych i niską masę urodzeniową dziecka. Nieleczona infekcja pochwy w ciąży może się rozprzestrzenić na pobliskie okolice ciała. Może się rozwinąć poporodowe zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie przydatków lub nawracające zapalenie dróg moczowych.

Zapalenie pochwy a zajście w ciążę

Zapalenie pochwy a zajście w ciążę to zależność potwierdzona przez wielu specjalistów. Nawracające i przewlekłe infekcje intymne mogą upośledzać transport plemników w stronę komórki jajowej oraz prowadzić do zrostów i zbliznowaceń w jajowodach, co w konsekwencji jest źródłem problemów z płodnością.

Leczenie zapalenia pochwy w ciąży

Higiena intymna ma olbrzymie znaczenie. Ciężarne powinny stosować do podmywania specjalne preparaty w formie żelu lub zwykłe mydło glicerynowe, które są hipoalergiczne, nie powodują podrażnień i nie naruszają naturalnego pH. Nie zaleca się używania gąbek i myjek, które stanowią siedlisko bakterii i grzybów. Trzeba pamiętać o odpowiednim kierunku podmywania się – od przodu ku tyłowi. Konieczne jest używanie osobnego ręcznika do wycierania stref intymnych. Ciężarne powinny nosić bieliznę wykonaną z przewiewnej bawełny i często ją zmieniać. Należy wystrzegać się obcisłej odzieży, która blokuje swobodny przepływ powietrza w miejscach intymnych, tworząc tym samym ciepłe i wilgotne środowisko do rozwoju bakterii i grzybów. Odradza się także używania wkładek higienicznych. Należy zachować wstrzemięźliwość seksualną do momentu wyleczenia.

W przypadku bakteryjnego zapalenia pochwy lekarz zaleca antybiotykoterapię środkami bezpiecznymi dla ciężarnej i dziecka. Opiera się ona najczęściej na doustnym przyjmowaniu metronidazolu lub klindamycyny. Infekcję grzybiczą leczy się doustnymi lub miejscowymi lekami przeciwgrzybiczymi, które mają postać globulek dopochwowych lub maści i żeli z nystatyną. Dodatkowo stosuje się probiotyki ginekologiczne, które dzięki zawartości bakterii kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus przywracają równowagę mikrobiologiczną pochwy. Na rynku dostępnych jest wiele probiotyków doustnych i dopochwowych.

Bibliografia:

1. Bręborowicz G.H., Położnictwo i ginekologia, Warszawa, PZWL, 2007.

2. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa, PZWL, 2005.